Wyzwania starzejącego się społeczeństwa
Autorzy przedstawiają stojące przed polskim społeczeństwem wyzwania wynikające ze starzenia się ludności, odwołując się do doświadczeń innych społeczeństw i przenosząc te doświadczenia na specyficzne warunki demograficzne oraz uwarunkowania społeczno-ekonomiczne i polityczne współczesnej Polski.
Na tle ogólnych prawidłowości zjawisk ludnościowych prowadzących do przekształcenia się struktury populacji według wieku z bardzo młodej w bardzo starą – skonfrontowanych z długookresowym przebiegiem zjawisk demograficznych w Polsce, mających decydujący wpływ na dynamikę i skalę starzenia się Polaków – w książce zostały zaprezentowane wybrane aspekty i konsekwencje tego procesu oraz związane z nim wyzwania społeczne, z uwzględnieniem obecnej i przyszłej sytuacji demograficznej.
Prezentując szeroką panoramę skutków starzenia się w wybranych obszarach życia społecznego: gospodarce, relacjach międzypokoleniowych (w tym w dziedzinie opieki), wartościach i normach kulturowych, partycypacji obywatelskiej oraz polityce publicznej, autorzy skoncentrowali się na konsekwencjach widocznych na rynku pracy, w sferze zabezpieczenia społecznego i długoterminowej opieki zdrowotnej. Szczególną uwagę poświęcili reakcji polityków i innych podmiotów życia publicznego na zmiany demograficzne.
Kluczowym zagadnieniem podjętym w publikacji jest wpływ postępującego starzenia się populacji na sytuację seniorów i ich rodzin oraz wynikające z tego wyzwania społeczne w skali lokalnej. Zarysowany został również przewidywany proces starzenia się polskiej populacji i jego wybrane skutki na podstawie oryginalnej prognozy demograficznej, w której wyjątkowe miejsce zajęło kształtowanie się i konsekwencje społeczne przyszłych migracji zagranicznych.
Tylko sama enumeracja tytułów rozdziałów składających się na monografię dowodzi, z jak rozległą i głęboką panoramą problemów powiązanych z procesem starzenia się ludności Polski w pierwszych dekadach XXI wieku musieli mierzyć się Autorzy, tworząc w rezultacie dzieło, które w moim rozumieniu zajmie trwałe miejsce w polskiej literaturze demograficznej. [Z recenzji dr. hab. Jerzego T. Kowaleskiego]
Recenzowana publikacja jest niewątpliwie ważną pozycją naukową, która – o czym jestem przekonana – będzie dziełem, które na stałe wpisze się do dorobku nie tylko z zakresu demografii, gerontologii, ekonomii, socjologii i polityki społecznej, ale i innych pokrewnych, powiązanych dziedzin/dyscyplin naukowych. [G]ratuluję efektu podjęcia się tych prac i przygotowania publikacji, w której dokładnie pokazuje się, jak zmiany demograficzne są kluczowe do rozumienia zachodzących procesów i ich wpływów na obszary istotne dla starzejących się populacji (m.in. w obszarze opieki). [Z recenzji dr hab. Jolanty Perek-Białas]
******
The Challenges of an Aging
Society: Poland Today and Tomorrow
The authors present the challenges facing Polish society resulting from the aging of the
population. They explore the experiences of other societies and apply these experiences to the specific demographic conditions as well as socio-economic and political determinants of contemporary Poland.
- Kategorie:
- Redakcja: Marek Okólski
- Język wydania: polski
- ISBN: 978-83-235-3392-4
- ISBN druku: 978-83-235-3384-9
- EAN: 9788323533924
- Liczba stron: 428
-
Sposób dostarczenia produktu elektronicznegoProdukty elektroniczne takie jak Ebooki czy Audiobooki są udostępniane online po opłaceniu zamówienia kartą lub przelewem na stronie Twoje konto > Biblioteka.Pliki można pobrać zazwyczaj w ciągu kilku-kilkunastu minut po uzyskaniu poprawnej autoryzacji płatności, choć w przypadku niektórych publikacji elektronicznych czas oczekiwania może być nieco dłuższy.Sprzedaż terytorialna towarów elektronicznych jest regulowana wyłącznie ograniczeniami terytorialnymi licencji konkretnych produktów.
-
Ważne informacje techniczneMinimalne wymagania sprzętowe:procesor: architektura x86 1GHz lub odpowiedniki w pozostałych architekturachPamięć operacyjna: 512MBMonitor i karta graficzna: zgodny ze standardem XGA, minimalna rozdzielczość 1024x768 16bitDysk twardy: dowolny obsługujący system operacyjny z minimalnie 100MB wolnego miejscaMysz lub inny manipulator + klawiaturaKarta sieciowa/modem: umożliwiająca dostęp do sieci Internet z prędkością 512kb/sMinimalne wymagania oprogramowania:System Operacyjny: System MS Windows 95 i wyżej, Linux z X.ORG, MacOS 9 lub wyżej, najnowsze systemy mobilne: Android, iPhone, SymbianOS, Windows MobilePrzeglądarka internetowa: Internet Explorer 7 lub wyżej, Opera 9 i wyżej, FireFox 2 i wyżej, Chrome 1.0 i wyżej, Safari 5Przeglądarka z obsługą ciasteczek i włączoną obsługą JavaScriptZalecany plugin Flash Player w wersji 10.0 lub wyżej.Informacja o formatach plików:
- PDF - format polecany do czytania na laptopach oraz komputerach stacjonarnych.
- EPUB - format pliku, który umożliwia czytanie książek elektronicznych na urządzeniach z mniejszymi ekranami (np. e-czytnik lub smartfon), dając możliwość dopasowania tekstu do wielkości urządzenia i preferencji użytkownika.
- MOBI - format zapisu firmy Mobipocket, który można pobrać na dowolne urządzenie elektroniczne (np.e-czytnik Kindle) z zainstalowanym programem (np. MobiPocket Reader) pozwalającym czytać pliki MOBI.
- Audiobooki w formacie MP3 - format pliku, przeznaczony do odsłuchu nagrań audio.
Rodzaje zabezpieczeń plików:- Watermark - (znak wodny) to zaszyfrowana informacja o użytkowniku, który zakupił produkt. Dzięki temu łatwo jest zidentyfikować użytkownika, który rozpowszechnił produkt w sposób niezgodny z prawem. Ten rodzaj zabezpieczenia jest zdecydowanie bardziej przyjazny dla użytkownika, ponieważ aby otworzyć książkę zabezpieczoną Watermarkiem nie jest potrzebne konto Adobe ID oraz autoryzacja urządzenia.
- Brak zabezpieczenia - część oferowanych w naszym sklepie plików nie posiada zabezpieczeń. Zazwyczaj tego typu pliki można pobierać ograniczoną ilość razy, określaną przez dostawcę publikacji elektronicznych. W przypadku zbyt dużej ilości pobrań plików na stronie WWW pojawia się stosowny komunikat.
Marek Okólski Słowo wstępne 11 CZĘŚĆ I. RAMY KONCEPCYJNE TOMU Agnieszka Fihel, Marek Okólski 1. Przemiany cywilizacyjne, ludnościowe i starzenie się społeczeństwa 22 1.1. Długookresowe zmiany ludnościowe jako zjawisko historyczne i cywilizacyjne związane z modernizacją 22 1.2. Przejścia demograficzne 26 1.2.1. Sekularna równowaga demograficzna jako przesłanka ontologiczna 26 1.2.2. Przejście demograficzne jako zmiana porządku (wzorca) reprodukcji ludności 27 1.2.3. Zmiany w strukturze demograficznej 29 1.2.4. Zmienna rola rodziny 29 1.2.5. Transfery rodzinne (międzypokoleniowe) 33 1.2.6. Rodzina epoki późnej modernizacji 35 1.2.7. Drugie przejście demograficzne 36 1.3. Przejście migracyjne 38 1.3.1. Przejście demograficzne a presja migracyjna 38 1.3.2. Przejście migracyjne – centralna część cyklu migracyjnego 39 1.3.3. Wzorce przejścia migracyjnego w społeczeństwie nowoczesnym i ponowoczesnym 41 1.4. Starzenie się społeczeństwa w trakcie modernizacji 45 1.4.1. Odmłodzenie struktury wieku na początku przejścia demograficznego 45 1.4.2. Czynniki starzenia się populacji w trakcie przejścia demograficznego 46 1.4.3. Przejście struktury wieku (age transition) 46 1.4.4. Starzenie się populacji – aspekt ilościowy i strukturalny 47 1.4.5. Starzenie się a transfery międzypokoleniowe w epoce późnej nowoczesności 48 1.5. Wyzwania dla starzejącego się społeczeństwa 51 1.5.1. Dywidenda demograficzna i jej następstwa 51 1.5.2. Wyzwania w podstawowych sferach życia społecznego 52 CZĘŚĆ II. PRAWIDŁOWOŚCI/ANOMALIE LUDNOŚCIOWE W POLSCE Z PERSPEKTYWY DŁUGIEGO TRWANIA Marta Kiełkowska 2. Przemiany rozrodczości w Polsce 66 2.1. Uwagi wstępne 66 2.2. Początek przemian demograficznych na ziemiach polskich 68 2.3. Bezpośrednie determinanty przemiany rozrodczości po II wojnie światowej 70 2.3.1. Liczby kobiet w wieku reprodukcyjnym 72 2.3.2. Tworzenie rodzin 73 2.3.3. Zmiany płodności 76 2.4. Wybrane pośrednie determinanty przemian rozrodczości w okresie transformacji ustrojowej 80 2.5. Podsumowanie 81 Marta Anacka, Agnieszka Fihel, Marek Okólski 3. Niedokończone przejście migracyjne 85 3.1. Wstęp 85 3.2. Wzrost demograficzny i potencjał migracyjny (od końca XIX w. do 1939 r.) 86 3.3. Zakłócenia procesów ludnościowych w wyniku II wojny światowej (1939–1948) 90 3.4. Migracje w „kraju bez wyjścia” (od 1948 r. do lat 80. XX w.) 94 3.5. Emigracja pod przykrywką wyjazdów czasowych (lata 80. XX w.) 97 3.6. Stopniowe otwieranie granic (od 1989 r.) 99 3.7. Napływ do Polski (od 1989 r.) 102 3.8. Podsumowanie 104 Agnieszka Fihel 4. Przejście struktury wieku 109 4.1. Wstęp 109 4.2. Dane i metoda analizy 112 4.3. Wyniki analizy 115 4.3.1. Proces depopulacji 115 4.3.2. Przebieg procesu starzenia 117 4.3.3. Czynniki procesu starzenia 120 4.4. Podsumowanie 127 CZĘŚĆ III. STARZENIE SIĘ POPULACJI Z PERSPEKTYWY MAKROSPOŁECZNEJ Ewa Jaźwińska, Marta Kiełkowska 5. Konsekwencje społeczne starzenia 132 5.1. Starzenie się ludności a starzenie się społeczeństwa 132 5.2. Katalog konsekwencji społecznych starzenia się populacji 134 5.2.1. Zmiany w gospodarce i na rynku pracy 136 5.2.2. Zmiany w strukturze społecznej i relacjach międzypokoleniowych 137 5.2.3. Zmiany w zakresie opieki i relacji opiekuńczych 143 5.2.4. Zmiany w zakresie systemów norm i wartości 147 5.2.5. Zmiany w partycypacji społecznej seniorów 152 5.2.6. Zmiany w polityce państwa 154 5.3. Podsumowanie 156 Marta Anacka, Anna Janicka, Paweł Kaczmarczyk, Małgorzata Wrotek 6. Rynek pracy, system emerytalny i opieka zdrowotna z perspektywy ekonomicznej 162 6.1. Wprowadzenie 162 6.2. Efekty związane z rynkiem pracy 164 6.2.1. Zmiany aktywności zawodowej 165 6.2.2. Zmiany w produktywności 171 6.2.3. Zmiany relacji pracy i kapitału 174 6.2.4. Niedopasowania popytu i podaży 175 6.3. Wpływ zmian struktury populacji na systemy zabezpieczenia społecznego 176 6.4. Starzenie się demograficzne a funkcjonowanie systemu ochrony zdrowia 181 6.4.1. Starzenie się a opieka medyczna 181 6.4.2. Starzenie się a opieka długoterminowa 185 6.5. Starzenie się i inne efekty ekonomiczne – koncepcja dywidendy demograficznej 190 6.6. Podsumowanie 194 Maciej Duszczyk, Magdalena Lesińska, Kamil Matuszczyk 7. Upolitycznienie starzenia się społeczeństwa – perspektywa polityki (policy) i polityków (politics) 201 7.1. Wstęp 201 7.2. Teoretyczne podstawy upolitycznienia starzenia się populacji 203 7.3. Upolitycznienie starzenia się społeczeństwa w Polsce 206 7.4. Podniesienie i zrównanie wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn oraz prace nad tworzeniem systemu opieki długoterminowej jako przykłady procesu upolitycznienia (lub jego braku) 217 7.4.1. Wiek emerytalny 217 7.4.2. Opieka długoterminowa 220 7.5. Podsumowanie i wnioski 223 CZĘŚĆ IV. STARZENIE SIĘ POPULACJI Z PERSPEKTYWY LOKALNEJ/REGIONALNEJ Magdalena Lesińska, Kamil Matuszczyk 8. Regionalna polityka demograficzna na przykładzie trzech wybranych województw 228 8.1. Wstęp 228 8.2. Regionalna polityka demograficzna – próba definicji 229 8.3. Przyszłość polskich regionów według badań i prognoz demograficznych 231 8.4. Reakcja władz regionalnych – możliwe działania modelowe 236 8.5. Wyzwania demograficzne i propozycje odpowiedzi na nie w dokumentach strategicznych w województwach: łódzkim, opolskim i zachodniopomorskim 239 8.5.1. Województwo opolskie – program Specjalna Strefa Demograficzna 240 8.5.2. Województwo łódzkie – plan przeciwdziałania depopulacji 242 8.5.3. Województwo zachodniopomorskie – program wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej 243 8.6. Realizacja regionalnej polityki demograficznej w trzech województwach: łódzkim, opolskim i zachodniopomorskim 245 8.7. Podsumowanie 250 Agnieszka Radziwinowiczówna, Anna Rosińska 9. Lokalna realizacja polityk senioralnych w obszarach partycypacji, integracji i opieki 255 9.1. Wprowadzenie 255 9.2. Polskie rozwiązania z zakresu polityki senioralnej i ich lokalna implementacja 258 9.2.1. Aktywność obywatelska 259 9.2.2. Integracja społeczno-kulturowa 259 9.2.3. Opieka 260 9.3. Metody zastosowane w badaniu terenowym 264 9.4. Wyzwania starzejącego się społeczeństwa z perspektywy lokalnej 266 9.4.1. Lokalna realizacja polityk w obszarze aktywności obywatelskiej osób starszych 267 9.4.2. Lokalna realizacja polityk w obszarze integracji społeczno-kulturowej osób starszych 269 9.4.3. Lokalna realizacja polityk w obszarze opieki nad osobami starszymi 271 9.5. Podsumowanie 279 Anna Rosińska, Ewa Jaźwińska, Marta Kiełkowska, Weronika Kloc-Nowak, Agnieszka Radziwinowiczówna 10. Seniorzy i ich rodziny – migracje i rozwiązania opiekuńcze 287 10.1. Wprowadzenie 287 10.2. Metodologia badań 289 10.3. Sytuacja seniorów w społecznościach lokalnych 291 10.3.1. Gospodarstwa domowe 292 10.3.2. Zapotrzebowanie na opiekę 295 10.3.3. Opieka a migracje 297 10.4. Typy rozwiązań opiekuńczych w rodzinach seniorów 300 10.4.1. Rozwiązanie opiekuńcze: doraźna pomoc 302 10.4.2. Rozwiązanie opiekuńcze: główny opiekun – rodzina 303 10.4.3. Rozwiązanie opiekuńcze: główny opiekun – instytucja 304 10.4.4. Rozwiązanie opiekuńcze: luźna sieć opieki 305 10.4.5. Rozwiązanie opiekuńcze: gęsta sieć opieki 306 10.5. Podsumowanie 307 CZĘŚĆ V. STARZENIE SIĘ POPULACJI W PRZYSZŁOŚCI Marta Anacka 11. Przyszłość demograficzna Polski. Dlaczego potrzebne są nam nowe prognozy 314 11.1. Wyniki dotychczasowych projekcji populacyjnych dla Polski 314 11.2. Ocena założeń i poprawności metod stosowanych w dotychczasowych projekcjach 317 11.2.1. Problem związany ze stosowanymi definicjami ludności 317 11.2.2. Problem związany z pomiarem i przewidywaniem strumienia migracji zagranicznych 318 11.2.3. Problem niekwantyfikowalnej niepewności 321 11.3. Propozycja założeń metodologicznych do konstrukcji prognozy populacyjnej Mig/Ageing 322 11.3.1. Modyfikacja polegająca na zastąpieniu populacji faktycznej populacją rezydującą 324 11.3.2. Modyfikacja polegająca na zastąpieniu oficjalnych TFR wartościami skorygowanymi 324 11.3.3. Modyfikacja związana ze sposobem przewidywania przepływów migracyjnych z i do Polski 328 11.3.4. Modyfikacja polegająca na ustaleniu horyzontu czasowego prognozy do 2060 r. 328 11.4. Wyniki prognozy Mig/Ageing 329 Anna Janicka, Marta Anacka 12. Starzenie się populacji w warunkach dopełniającego się przejścia migracyjnego 334 12.1. Prognoza migracji z i do Polski do roku 2060 334 12.1.1. Założenia prognozy migracyjnej 334 12.1.2. Wyniki prognozy migracyjnej 340 12.1.3. Dopełnianie się przejścia migracyjnego w Polsce 342 12.2. Wpływ prognozowanego strumienia migracji na strukturę wieku populacji Polski 343 12.2.1. Cudzoziemcy w populacji 343 12.2.2. Dekompozycja czynników zmian wielkości i struktury populacji 348 12.3. Podsumowanie: zmiana roli migracji 351 Anna Janicka, Paweł Kaczmarczyk 13. Wybrane problemy rynku pracy starego społeczeństwa w przyszłości 355 13.1. Prognozowane zmiany wielkości podaży siły roboczej 355 13.2. Równowaga podaży i popytu na pracę w starzejącym się społeczeństwie 365 13.3. Cudzoziemcy na rynku pracy 366 13.4. Podsumowanie 374 Paweł Kaczmarczyk, Małgorzata Wrotek 14. Determinanty popytu i wydatków publicznych na opiekę długoterminową – doświadczenia Polski na tle Europy 377 14.1. Wprowadzenie 377 14.2. Determinanty popytu i wydatków na LTC – wnioski z analiz empirycznych 379 14.2.1. Czynniki fundamentalne: wzorce zachorowalności i niesamodzielności 379 14.2.2. Czynniki społeczno-demograficzne oraz cechy gospodarstw domowych 380 14.2.3. Czynniki strukturalne: poziom rozwoju gospodarczego i polityki publiczne 381 14.3. Dane i metoda 383 14.4. Wyniki estymacji i dyskusja 384 14.5. Podsumowanie 391 Marek Okólski Konkluzje 399 Indeks rzeczowy 405 Noty o autorach 419 Abstracts 422