Żywienie zwierząt i paszoznawstwo. Tom 2. Podstawy szczegółowego żywienia zwierząt
Druga część podręcznika akademickiego dotyczącego żywienia zwierząt i paszoznawstwa.
W tomie tym autorzy omówili podstawy szczegółowego żywienia zwierząt - bydła, owiec, kóz, świń, koni, kur, indyków, gęsi, kaczek, strusi, bażantów, przepiórek, perlic, gołębi, królików, nutrii, ryb, psów, kotów, zwierząt amatorskich (np. ryb akwariowych, gadów, chomików), owadów użytkowych (pszczół i jedwabnika morwowego) oraz ślimaków.
Obecne, drugie wydanie tomu 2 uwzględnia aktualny stan wiedzy.
1. ŻYWIENIE BYDŁA 9
1.1. Żywienie krów mlecznych Andrzej Potkański 9
1.1.1. Porównanie składu mleka i siary 9
1.1.2. Czynniki wpływające na pobranie paszy 10
1.1.3. Fermentacja węglowodanów w żwaczu, jej wpływ na kierunek i wielkość produkcji 12
1.1.4. Zapotrzebowanie bytowe krów na energię i białko 15
1.1.5. Zapotrzebowanie produkcyjne krów na energię i białko, wynikające ze składu chemicznego mleka 16
1.2. Wymagania pokarmowe bydła mlecznego Zygmunt Maciej Kowalski 19
1.2.1. Związki azotowe niebiałkowe w żywieniu krów mlecznych 19
1.2.2. Białko chronione w żywieniu krów mlecznych 21
1.2.3. Aminokwasy w żywieniu krów mlecznych, aminokwasy chronione 22
1.2.4. Zawartość mocznika w mleku jako wskaźnik właściwego zbilansowania energetyczno-białkowego dawek dla krów mlecznych 24
1.2.5. Zawartość włókna w dawce pokarmowej dla krowy mlecznej 25
1.2.5.1. Substancje buforujące odczyn płynu żwacza 27
1.2.5.2. Dodatki zmieniające przebieg fermentacji w żwaczu 28
1.2.6. Zapotrzebowanie na składniki mineralne i witaminy 28
1.2.7. Żywienie krów w poszczególnych okresach laktacji 37
1.2.7.1. Okres okołoporodowy 37
1.2.7.1.1. Okres zasuszenia 37
1.2.7.1.2. Okres wczesnej laktacji (faza rozdojenia) 42
1.2.7.2. Okres pełnej laktacji 49
1.2.8. Wartość pokarmowa pasz w żywieniu krów mlecznych 51
1.2.8.1. Zielonki w żywieniu krów 51
1.2.8.2. Kiszonki w żywieniu krów 53
1.2.8.3. Inne pasze objętościowe stosowane w żywieniu krów mlecznych 56
1.2.9. Pasze treściwe. 58
1.2.10. Systemy zadawania pasz dla krów mlecznych – technika żywienia 60
1.2.10.1. Przegląd systemów podawania pasz dla krów mlecznych 62
1.2.11. Choroby wynikające z nieprawidłowego żywienia krów mlecznych 65
1.2.11.1. Problemy zdrowotne związane z nieprawidłowym funkcjonowaniem przewodu pokarmowego 66
1.2.11.2. Choroby i zaburzenia metaboliczne 72
1.2.12. Wpływ żywienia krów na skład mleka 80
1.3. Żywienie cieląt Włodzimierz Nowak 84
1.3.1. Fizjologiczne podstawy żywienia cieląt 85
1.3.2. Siara 88
1.3.3. Mleko odtłuszczone 91
1.3.4. Odchów tradycyjny 91
1.3.5. Preparaty mlekozastępcze 92
1.3.6. Zakwaszony preparat mlekozastępczy w odchowie cieląt 94
1.3.7. Odchów skrócony 94
1.3.8. Odchów intensywny 96
1.3.9. Mieszanka treściwa starter i woda 96
1.3.10. Zaburzenia trawienia i metabolizmu u cieląt 97
1.3.11. Odchów jałówek rasy polski hf 99
1.4. Żywienie buhajów rozpłodowych Juliusz Strzetelski 103
1.5. Żywienie bydła opasanego 106
1.5.1. Fizjologiczne uwarunkowania przebiegu opasu 106
1.5.2. Skład organizmu i tuszy opasów 108
1.5.3. Zapotrzebowanie na składniki pokarmowe 112
1.5.4. Pasze stosowane w opasie 115
1.5.5. Zasady żywienia i układania dawek pokarmowych 120
1.5.6. Systemy opasania i żywienia opasów 122
1.6. Żywienie krów mamek 132
2. ŻYWIENIE OWIEC Franciszek Borowiec 144
2.1. Przewód pokarmowy owcy i jego funkcja 144
2.2. Potrzeby pokarmowe owiec 146
2.3. Żywienie owiec matek w systemie tradycyjnym 147
2.3.1. Okres przygotowania do stanówki i stanówka 147
2.3.2. Okres kotności maciorek 149
2.3.3. Okres laktacji 152
2.3.4. Maciorki zasuszone 154
2.4. Żywienie tryków 155
2.5. Wychów jagniąt 157
2.5.1. Tradycyjny wychów jagniąt 158
2.5.2. Wcześniejsze odsadzanie jagniąt 160
2.5.3. Odchów jagniąt z zastosowaniem preparatów mlekozastępczych 161
2.6. Żywienie jagniąt odsadzonych i młodzieży 162
2.6.1. Żywienie maciorek od 3–4 miesiąca do 18 miesięcy 162
2.6.2. Żywienie tryczków od 3–4 miesiąca do 18 miesięcy 163
2.7. Tucz jagniąt 163
2.7.1. Tucz intensywny 164
2.7.1.1. Tucz mleczny 164
2.7.1.2. Tucz do 30 kg masy ciała 165
2.7.2. Tucz średnio intensywny 166
2.7.2.1. Tucz pastwiskowy 166
2.7.2.2. Tucz stacjonarny 167
2.7.3. Tucz przedłużony 169
2.8. Żywienie owiec w systemie INRA, 1988 169
2.8.1. Żywienie maciorek 171
2.8.1.1. Okres zasuszenia 171
2.8.1.2. Okres stanówki 172
2.8.1.3. Okres ciąży 173
2.8.1.4. Okres laktacji 174
2.8.1.5. Zdolność pobrania paszy 177
2.8.2. Żywienie jagniąt rzeźnych 179
2.9. Żywienie a produkcja wełny 180
3. ŻYWIENIE KÓZ MLECZNYCH I ODCHÓW KOŹLĄT Zygmunt Maciej Kowalski 184
3.1. Zwyczaje żywieniowe kóz 184
3.2. Strawność składników pokarmowych 185
3.3. Zapotrzebowanie kóz na składniki pokarmowe 186
3.3.1. Zapotrzebowanie na energię 186
3.3.2. Zapotrzebowanie na białko 187
3.3.3. Zdolność pobrania paszy (ZPP) 187
3.3.4. Zapotrzebowanie na składniki mineralne i witaminy 190
3.3.5. Zapotrzebowanie kozłów na składniki pokarmowe 191
3.3.6. Zapotrzebowanie kóz na wodę 191
3.4. Pasze stosowane w żywieniu kóz 191
3.5. Żywienie w poszczególnych okresach laktacji 196
3.5.1. Żywienie w okresie zasuszenia 197
3.5.2. Żywienie w okresie wczesnej laktacji 199
3.5.3. Żywienie w II połowie laktacji 200
3.5.4. Żywienie kóz karmiących koźlęta tuczone (opasane) 200
3.6. Odchów koźląt 200
3.6.1. Zapotrzebowanie koźląt na składniki pokarmowe 200
3.6.2. Wykoty i pojenie siarą 201
3.6.3. Systemy odchowu koźląt 202
3.6.4. Pasze stosowane w odchowie koźląt 204
3.6.5. Odsadzanie 205
3.7. Żywienie młodzieży hodowlanej po odsadzeniu 206
3.8. Tucz koźląt 207
4. ŻYWIENIE ŚWIŃ 210
4.1. Fizjologiczne podstawy żywienia loch Bogusław Fuchs 210
4.1.1. Okres krycia 214
4.1.2. Okres prośności 216
4.1.3. Laktacja 222
4.1.4. Szacowanie potrzeb pokarmowych i ich pokrycie 224
4.1.5. Charakterystyka dawek dla loch 228
4.1.6. Choroby loch związane z czynnikami żywieniowymi 237
4.2. Żywienie prosiąt i warchlaków Jan Tywończuk, Krzysztof Lipiński 242
4.2.1. Fizjologiczne podstawy żywienia prosiąt 243
4.2.2. Okres karmienia siarą i mlekiem 243
4.2.2.1. Siara (colostrum) 243
4.2.2.2. Absorpcja gammaglobulin 244
4.2.2.3. Mleko 245
4.2.2.4. Pasza stała 245
4.2.2.5. Rozwój przewodu pokarmowego 246
4.2.3. Zapotrzebowanie prosiąt na składniki pokarmowe 248
4.2.4. Żywienie prosiąt po odsadzeniu w wieku 7 lub 21 dni 250
4.2.5. Choroby prosiąt uwarunkowane żywieniem 257
4.2.6. Żywienie warchlaków 260
4.3. Żywienie młodych loszek reprodukcyjnych 261
4.4. Żywienie knurków 264
4.5. Żywienie knurów 265
4.6. Żywienie tuczników Eugeniusz Grela 268
4.6.1. Fizjologiczne podstawy żywienia tuczników 268
4.6.2. Intensywność wzrostu i tuczu 269
4.6.3. Skład ciała i tuszy tuczników 271
4.6.4. Jakość mięsa 273
4.6.5. Zapotrzebowanie tuczników na składniki pokarmowe 275
4.6.6. Systemy żywienia tuczników 281
4.6.7. Układanie dawek pokarmowych dla tuczników 284
4.6.8. Choroby tuczników powodowane nieprawidłowym żywieniem 285
5. ŻYWIENIE KONI Franciszek Brzóska 289
5.1. Pobieranie paszy i procesy trawienne u koni 289
5.1.1. Jama gębowa i zęby 291
5.1.2. Żołądek 292
5.1.3. Jelito cienkie 293
5.1.4. Jelito grube 293
5.2. Zapotrzebowanie koni na składniki pokarmowe 294
5.2.1. Zapotrzebowanie na energię 294
5.2.2. Zapotrzebowanie na białko 300
5.2.3. Zapotrzebowanie na składniki mineralne 303
5.2.4. Zapotrzebowanie na witaminy 306
5.3. Praktyczne aspekty żywienia koni 309
5.3.1. Klacze 309
5.3.2. Źrebięta 310
5.3.3. Ogiery 313
5.3.4. Konie rosnące 314
5.3.5. Konie pracujące lekko 314
5.3.6. Konie pracujące średnio i ciężko 315
5.3.7. Konie ras małych 317
6. ŻYWIENIE KUR Dorota Jamroz 6.1–6.8; Jerzy Koreleski 6.9–6.10 319
6.1. Specyfika utrzymywania i żywienia kur niosek 319
6.2. Skład jaja, wpływ żywienia na nieśność i zawartość składników w jaju 321
6.3. Żywienie kurek w okresie odchowu 324
6.4. Żywienie kur stad towarowych 326
6.5. Żywienie kur stad reprodukcyjnych 333
6.6. Systemy utrzymywania i żywienia kur 334
6.7. Układanie dawek pokarmowych i składu mieszanek treściwych 335
6.8. Żywienie kogutków w odchowie i kogutów w okresie reprodukcyjnym 335
6.9. Żywienie kurcząt rzeźnych 336
6.9.1. Zapotrzebowanie na energię, białko, składniki mineralne, witaminy 338
6.9.2. Wykorzystanie składników pokarmowych 340
6.9.3. Włókno pokarmowe w żywieniu kurcząt rzeźnych 341
6.9.4. Metody poprawiające wykorzystanie paszy, stosowanie dodatków paszowych. 342
6.9.5. Układanie składu mieszanek treściwych dla kurcząt rzeźnych 343
6.10. Choroby kurcząt i kur uwarunkowane żywieniem 344
7. ŻYWIENIE INDYKÓW Jan Jankowski 349
7.1. Specyfika trawienia i żywienia indyków 349
7.2. Żywienie indyków hodowlanych 351
7.2.1. Żywienie indyków w okresie wychowu 351
7.2.2. Żywienie indyków w okresie użytkowania rozpłodowego 354
7.3. Żywienie indyków rzeźnych 355
8. ŻYWIENIE GĘSI Dorota Jamroz 363
8.1. Specyfika trawienia u gęsi 363
8.2. Zapotrzebowanie rosnących gęsi hodowlanych na składniki pokarmowe 368
8.3. Żywienie gęsi reprodukcyjnych 368
8.4. Praktyczne żywienie gęsi 373
8.5. Tucz młodych gęsi rzeźnych 374
8.6. Produkcja stłuszczonych wątrób 375
9. ŻYWIENIE KACZEK Dorota Jamroz 377
9.1. Specyfika trawienia u kaczek 377
9.2. Żywienie kacząt w okresie wychowu 378
9.3. Żywienie kaczek reprodukcyjnych 379
9.4. Żywienie kaczek rzeźnych 380
9.5. Systemy żywienia kaczek 381
10. ŻYWIENIE INNYCH GATUNKÓW PTAKÓW UŻYTKOWYCH 383
10.1. Żywienie bażantów łownych Andrzej Rutkowski, Jerzy Torgowski 383
10.2. Żywienie przepiórek japońskich Andrzej Rutkowski 389
10.3. Żywienie perlic Andrzej Rutkowski 396
10.4. Żywienie gołębi domowych Andrzej Rutkowski 402
10.4.1. Trawienie i budowa przewodu pokarmowego gołębia 402
10.4.2. Pasze stosowane w żywieniu gołębi 402
10.4.3. Zapotrzebowanie gołębi na składniki pokarmowe 405
10.4.3.1. Zależności wynikające z różnych kierunków hodowli 405
10.4.3.2. Zmienność zapotrzebowania pokarmowego gołębi w zależności od pory roku i stanu fizjologicznego 408
10.4.4. Najczęściej spotykane błędy w żywieniu gołębi 410
10.5. Żywienie strusi Dorota Jamroz 411
11. ŻYWIENIE KRÓLIKÓW Paweł Bielański, Stanisław Niedźwiadek , Jan Zając 417
11.1. Budowa układu pokarmowego 417
11.2. Zapotrzebowanie królików na energię i składniki pokarmowe 419
11.3. Pasze stosowane w żywieniu królików 421
11.4. Normowanie dawek pokarmowych 423
11.5. Technika żywienia 423
12. ŻYWIENIE NUTRII Stanisław Niedźwiadek , Paweł Bielański, Jan Zając 429
12.1. Budowa układu pokarmowego 429
12.2. Pasze stosowane z żywieniu nutrii 429
12.3. Zapotrzebowanie nutrii na energię i składniki pokarmowe 431
12.4. Normowanie dawek pokarmowych 433
12.5. Technika żywienia 434
13. ŻYWIENIE MIĘSOŻERNYCH ZWIERZĄT FUTERKOWYCH Paweł Bielański, Stanisław Niedźwiadek , Jan Zając 436
13.1. Właściwości przewodu pokarmowego 436
13.2. Pasze stosowane w żywieniu mięsożernych zwierząt futerkowych 437
13.3. Stan higieniczny i konserwacja pasz 440
13.4. Zapotrzebowanie na energię i składniki pokarmowe 441
13.4.1. Żywienie lisów pospolitych i polarnych 445
13.4.2. Żywienie jenotów 446
13.4.3. Żywienie norek i tchórzy 447
13.5. Przyrządzanie i zadawanie paszy 447
14. ŻYWIENIE RYB Piotr Micek 450
14.1. Wprowadzenie 450
14.2. Żywienie karpi 451
14.2.1. Systemy żywienia 452
14.2.2. Pokarm naturalny 454
14.2.3. Żywienie wylęgu i narybku 456
14.2.4. Półintensywny system żywienia kroczka i karpi towarowych 457
14.2.5. System intensywny 460
14.2.6. Technika żywienia karpi 462
14.3. Żywienie pstrągów 463
14.3.1. Komponenty paszowe i mieszanki treściwe dla pstrągów 466
14.3.2. Żywienie pstrągów w poszczególnych okresach życia 468
14.3.3. Technika karmienia 469
15. ŻYWIENIE PSÓW Olga Lasek, Jan Barteczko 471
15.1. Specyfika żywienia psów 471
15.2. Zapotrzebowanie na energię i energetyczne wartościowanie karmy 473
15.3. Zapotrzebowanie pokarmowe psów 476
15.4. Żywienie suk w okresie ciąży i laktacji 480
15.5. Żywienie szczeniąt 481
15.6. Żywienie psów pracujących 483
15.7. Żywienie psów starszych 484
15.8. Rodzaje karm i techniki karmienia psów 485
15.9. Układanie dawek pokarmowych 488
15.10. Ocena poprawnego żywienia 490
16. ŻYWIENIE KOTÓW Ewa Sawosz-Chwalibóg 496
16.1. Zapotrzebowanie na wodę 496
16.2. Zapotrzebowanie na energię 496
16.3. Zapotrzebowanie na białko 498
16.4. Zapotrzebowanie na aminokwasy 499
16.5. Zapotrzebowanie na tłuszcze 500
16.6. Zapotrzebowanie na węglowodany 501
16.7. Zapotrzebowanie na włókno 501
16.8. Zapotrzebowanie na składniki mineralne 502
16.9. Zapotrzebowanie na witaminy 503
16.10. Choroby wywołane nieprawidłowym żywieniem 504
16.10.1. Otyłość 504
16.10.2. Stłuszczenie wątroby 505
16.10.3. Wtórna żywieniowa nadczynność przytarczyc 505
16.10.4. Zapalenie tkanki tłuszczowej 506
16.10.5. Biegunki 506
16.10.6. Zaparcia 506
16.10.7. Alergia pokarmowa 507
16.11. Żywienie zwierząt chorych 507
17. ŻYWIENIE ZWIERZĄT AMATORSKICH 510
17.1. Żywienie żółwi Tomasz Wertelecki, Dorota Jamroz 510
17.2. Żywienie jaszczurek Tomasz Wertelecki, Dorota Jamroz 515
17.3. Żywienie węży Tomasz Wertelecki, Dorota Jamroz 516
17.4. Żywienie domowych gryzoni Dorota Jamroz 518
17.5. Żywienie ryb akwariowych Jan Szczerbowski 521
17.6. Żywienie ptaków ozdobnych (papug, kanarków i innych ptaków) Jan Barteczko 523
18. ŻYWIENIE OWADÓW UŻYTKOWYCH 532
18.1. Żywienie jedwabnika morwowego Jerzy Koreleski , Jerzy Kremky 532
18.2. Żywienie pszczół miodnych (Apis mellifera L.) Jerzy Wilde 536
18.2.1. Wprowadzenie 536
18.2.2. Naturalne pokarmy węglowodanowe pszczół 536
18.2.3. Naturalne pokarmy białkowe pszczół 537
18.2.3.1. Pyłek kwiatowy 537
18.2.3.2. Pierzga 538
18.2.4. Znaczenie wody w życiu rodziny pszczelej 539
18.2.4.1. Pobieranie wody przez pszczoły 540
18.2.5. Dokarmianie i podkarmianie pszczół 540
18.2.6. Karmienie i przygotowanie rodzin pszczelich do zimowli 541
18.2.7. Sporządzanie pokarmów cukrowych 542
18.2.8. Pokarmy dla pszczół 543
18.2.8.1. Rodzaje ciast stosowanych do podkarmiania pszczół lub przy wychowie matek pszczelich 545
19. ŻYWIENIE ŚLIMAKÓW JADALNYCH Andrzej Łysak 548
20. ŻYWIENIE SZCZURÓW LABORATORYJNYCH Zenon Zduńczyk 554
20.1. Wymagania pokarmowe szczurów 555
20.2. Typy i skład diet 557
20.3. Żywienie szczurów doświadczalnych 560
20.3.1. Ocena wartości odżywczej białka 560
20.3.2. Biologiczna ocena pasz i żywności z użyciem diet modelowych 564
INDEKS 568
