Myśl jak freak!
FREAKONOMIA, BESTSELLER „NEW YOR TIMES” ZMIENIŁA SPOSÓB, W JAKI PATRZYMY NA ŚWIAT, UJAWNIAJĄC UKRYTE ASPEKTY NIEMAL WSZYSTKIEGO. NASTĘPNIE UKAZAŁA SIĘ SUPERFRAKONOMIA, FILM DOKUMENTALNY, NAGRADZANY NA CAŁYM ŚWIECIE PODCAST I INNE MATERIAŁY. A teraz mamy w ręku Myśl jak Freak – najbardziej dotychczas rewolucyjne dzieło Stevena D. Levitta i Stephena J. Dubnera. Z typową dla siebie mieszanką interesujących historii i niekonwencjonalnych analiz, pokazują nam swój proces myślowy i uczą nas myśleć w sposób nieco bardziej efektywny, kreatywny i racjonalny, a więc innymi słowy – myśleć jak Freak. Autorzy podsuwają nam całkowicie odmienny sposób rozwiązywania problemów, bez względu na to, czy zajmujemy się drobiazgami dnia codziennego, czy też myślimy o wprowadzaniu światowych reform. Jak zawsze w ich przypadku, nie ma tematów tabu. Piszą o wszystkim – od świata biznesu po filantropię, sport i politykę. Ich celem jest przeprogramowanie Twojego mózgu. Przy okazji poznasz tajemnice japońskiego mistrza w jedzeniu hot dogów na czas, powód, dla którego pewien lekarz z Australii połknął dawkę niebezpiecznych bakterii i dlaczego oszuści z Nigerii zawsze pamiętają o tym, aby wspomnieć, że pochodzą z Nigerii. A oto kilka kroków na drodze ku myśleniu jak Freak: • ZACZNIJ OD ODRZUCENIA KOMPASU MORALNEGO – trudno jest obiektywnie spojrzeć na problem, jeśli już zdecydowałeś, co z nim należy zrobić. • NAUCZ SIĘ MÓWIĆ „NIE WIEM” - gdyż dopóki nie przyznasz, że czegoś nie wiesz, nie będziesz mógł dowiedzieć się, co trzeba zrobić. • MYŚL JAK DZIECKO – gdyż zyskasz wtedy lepsze pomysły i będziesz zadawał lepsze pytania. • OPANUJ SZTUKĘ POSŁUGIWANIA SIĘ ZACHĘTAMI – ponieważ to właśnie one rządzą światem. • NAUCZ SIĘ PRZEKONYWAĆ LUDZI, KTÓRZY NIE CHCĄ BYĆ PRZEKONANI – gdyż zwykle nie wystarczy po prostu mieć racji. • POZNAJ ZALETY REZYGNOWANIA – gdyż nie zdołasz rozwiązać problemów jutra, jeśli nie będziesz chciał porzucić dzisiejszego bajzla. Pewnym jest, że Levitt i Dubner postrzegają świat całkowicie odmiennie. Teraz ty możesz do nich dołączyć. Nigdy wcześniej ci obrazoburczy myśliciele nie ujawnili tak dużo ze swojego warsztatu, a ich książki nie były tak zabawne w lekturze.
Rozdział 1 MYŚL JAK FREAK – CO TO OZNACZA?
Niekończący się ciąg fascynujących pytań • Plusy i minusy karmienia
piersią, wydobywania gazu łupkowego metodą szczelinowania
hydraulicznego i wirtualnych walut • Nie ma żadnego
magicznego narzędzia freakonomii • Łatwe problemy znikają,
trudne pozostają z nami na dłużej • Jak zdobyć mistrzostwo
świata w piłce nożnej • Korzyści osobiste a dobro ogółu • Myśląc
przy użyciu innego zestawu mięśni • Czy ludzie w związku
małżeńskim są szczęśliwi, czy też to szczęśliwi ludzie wchodzą
w związki małżeńskie? • Zdobądź sławę, myśląc choć raz lub
dwa razy w tygodniu • Zakończone katastrofą spotkanie z przyszłym
premierem.
Rozdział 2 DWA NAJTRUDNIEJSZE SŁOWA
Dlaczego tak trudno jest powiedzieć „Nie wiem” • Oczywiście,
dzieci zmyślają odpowiedzi, ale dlaczego my też to robimy? • Kto
wierzy w diabła? • I kto wierzy, że wydarzenia z 11 września to
robota samych Amerykanów? • „Przedsiębiorcy błędu” • Dlaczego
badanie związków przyczynowo-skutkowych jest tak trudne
• O przewidywaniu • Czy twoje przewidywania są trafniejsze od
szympansa, który rzuca strzałkami do tarczy? • Wpływ Internetu
na gospodarkę będzie „nie większy niż faksów” • Wygłaszanie
uwag na tematy, na których się nie znamy • Koszty udawania,
że wie się więcej, niż w rzeczywistości • Jak karać za nietrafione
prognozy? • Polowanie na czarownice • Pierwszy krok na drodze
6
Myśl jak freak
do rozwiązywania problemów: odłoż na bok swój kompas moralny
• Dlaczego liczba samobójstw rośnie wraz ze wzrostem jakości
życia – i jak mało wiemy na temat samobójstw • Opinie
zwrotne to klucz do wiedzy • Jak niesmaczne były pierwsze bochenki
chleba? • Nie zostawiajmy eksperymentów wyłącznie
w gestii naukowców • Czy droższe wino smakuje lepiej?
Rozdział 3 NA CZYM POLEGA TWÓJ PROBLEM?
Jeśli zadasz złe pytanie, to na pewno uzyskasz złą odpowiedź •
„Reforma edukacji” – co to tak naprawdę oznacza? • Dlaczego
dzieci w Ameryce wiedzą mniej niż dzieci w Estonii? • A może
to wina rodziców! • Niezwykła historia Takeru Kobayashiego,
mistrza w jedzeniu hot dogów na czas • Pięćdziesiąt hot dogów
w 12 minut! • Jak on to zrobił? • I dlaczego był aż o tyle lepszy
od pozostałych? • „Szybkie jedzenie nie świadczy o dobrych
manierach” • Metoda Salomona • Niekończące się eksperymenty
jako sposób dążenia do doskonałości • Aresztowany! •
Jak przedefiniować problem, który chcemy rozwiązać • Mozg
to najważniejszy organ • Jak ignorować sztuczne przeszkody •
Czy dasz radę zrobić 20 pompek?
Rozdział 4 PRAWDA LEŻY W PODSTAWACH
Fura gotówki nie rozwiąże problemu ubóstwa, podobnie jak
tony żywności nie rozwiążą problemu głodu • Jak odkryć zasadniczą
przyczynę problemu • O związku aborcji z poziomem
przestępczości raz jeszcze • Co Marcin Luter ma wspólnego
z niemiecką gospodarką? • Rany po kolonializmie • Dlaczego
handlarze niewolnikami lizali skórę kupowanych przez siebie
niewolników? • Medycyna a folklor • Zastanówmy się nad
wrzodami • Pierwszy skuteczny lek • Dlaczego młody lekarz
połknął niebezpieczne bakterie? • Co się dzieje w żołądku •
Bakterie, które zasiedlają nasz organizm • Transfuzja kupy.
Rozdział 5 MYŚL JAK DZIECKO
Skąd brać dobre pomysły • Dlaczego trzeba koncentrować się na
małych problemach • Mądrzejsze dziecko za 15 dolarów od sztuki
• Nie boj się oczywistości • 1,6 miliona to dużo • Nie daj się
uwieść skomplikowaniu • Czego szukać na śmietniku • Ludzkie
7
Spis treści
ciało to tylko maszyna • Chodzi o zabawę • Trudno jest być dobrym
w czymś, czego się nie lubi • Czy loteria, w której nikt nie
traci, jest odpowiedzią na niski poziom oszczędności? • Gdy hazard
spotyka się z charytatywnością • Dlaczego dzieci szybciej
rozszyfrowują magiczne sztuczki niż dorośli • Można by sądzić,
że naukowców będzie trudniej oszukać • Jak przeszmuglować
dziecięce instynkty przez granicę dorosłości.
Rozdział 6 JAK DAWANIE SŁODYCZY DZIECKU
Chodzi o zachęty, głupcze! • Dziewczynka, torebka słodyczy
i toaleta • Co finansowe zachęty są w stanie uczynić, a czego
nie • Kasa za oceny • W przypadku zachęt finansowych liczy
się ich wysokość • Jak odkryć, które zachęty będą skuteczne •
Mentalność stadna • Dlaczego zachęty moralne są tak mało
skuteczne? • Ukradnijmy kawałek skamieniałego lasu! • Jeden
z najbardziej radykalnych pomysłów w historii filantropii •
Najbardziej dysfunkcyjna, warta 300 mld dolarów branża na
świecie • Jednorazowa szansa dla dawców • Jak zmienić relację
• Pingpongowa dyplomacja i sprzedaż butów • „Jesteście najlepsi!”
• Klient to chodzący portfel • Kiedy zachęty przynoszą
skutki przeciwne do oczekiwanych • „Efekt kobry” • Dlaczego
warto przyzwoicie traktować ludzi.
Rozdział 7 CO MAJĄ ZE SOBĄ WSPÓLNEGO
KRÓL SALOMON I DAVID LEE ROTH?
Dwóch miłych żydowskich chłopców kochających teorię gier •
„Przynieście mi miecz!” • O co tak naprawdę chodziło z tymi
brązowymi M&M’s-ami • Naucz swój ogród, by sam się
oczyszczał z chwastów • Czy średniowieczne próby wrzątku
naprawdę działały? • Ty też raz na jakiś czas możesz zabawić
się w Boga • Dlaczego podania o przyjęcie na studia są dłuższe
od podań o przyjęcie do pracy? • Zappos i „Oferta” • Ciepłe
piwo i tajna fabryka amunicji • Dlaczego nigeryjscy oszuści zawsze
mówią, że są z Nigerii? • Koszty fałszywych alarmów
i inne wyniki fałszywie pozytywne • Czy wszyscy łatwowierni
ludzie mogliby wystąpić? • Jak oszukać terrorystę i sprawić, by
sam się przyznał, że jest terrorystą.
8
Myśl jak freak
Rozdział 8 JAK PRZEKONAĆ KOGOŚ, KTO NIE CHCE BYĆ
PRZEKONANY
Zacznij od zrozumienia, jak bardzo może to być trudne • Dlaczego
lepiej wykształceni ludzie mają bardziej radykalne poglądy?
• Logika i fakty w starciu z ideologią nie mają szans
• Klient ma zawsze rację • Nie udawaj, że twoj argument jest
idealny • Ile istnień ludzkich mógłby uratować samochód bez
kierowcy? • Nie obrażaj rozmówcy • Dlaczego trzeba opowiadać
historie • Czy spożywanie tłuszczu naprawdę jest aż tak złe?
• Encyklopedia Etycznych Niepowodzeń • O czym jest Biblia? •
Dziesięć Przykazań a serial telewizyjny Th e Brady Bunch.
Rozdział 9 PLUSY PODDAWANIA SIĘ .
Winston Churchill miał rację – jednocześnie jej nie miał •
Efekt utopionych kosztów i koszty okazji • Nie zdołasz rozwiązać
problemów jutra, jeśli nie porzucisz dzisiejszego bajzlu •
Celebrowanie porażek imprezą i tortem • Dlaczego sztandarowy
sklep w Chinach nie został otwarty na czas • Czy uszczelki
na promie Challenger musiały zawieść? • Dowiedz się, jak możesz
przegrać, ale bez zadawania sobie tego bólu • Pytanie za
milion dolarów: kiedy walczyć, a kiedy się poddać • Czy pozwoliłbyś,
by rzut monetą zadecydował o twoim losie? • „Czy
mam porzucić wiarę mormońską?” • Zapuszczenie brody nie
uczyni cię szczęśliwym • Ale być może sprawi to rzucenie
dziewczyny • Dlaczego Dubner i Levitt tak bardzo lubią się
poddawać • Cała ta książka była o „niekontynuowaniu” • A teraz
twoja kolej.
PODZIĘKOWANIA ..
