Rozpoznanie, profilaktyka i leczenie uzależnień jako element polityki prozdrowotnej - NOWE PRZYCZYNY UZALEŻNIEŃ. PRESJA OTOCZENIA, DRABINA KARIERY I SPOŁECZNE PRZYZWOLENIE NA POZORNE NIEGROŹNE UZALEŻNIENIA ORAZ WPŁYW NA ŻYCIE PRYWATNE
Bezpieczeństwo zdrowotne stanowi dziś jeden z ważkich obszarów badań nad bezpieczeństwem. Wagę i znaczenie ciała i zdrowia dla całokształtu ludzkiej egzystencji i funkcjonowania człowieka w świecie (zarówno w środowiskach bliższych jak i dalszych) dostrzegali już antyczni. Zdrowie zarówno ducha, jak i ciała wiązano z kategorią piękna, a tę bezpośrednio z pojęciem dobra i prawdy. Zaniedbania w obszarze zdrowia traktowano jako zamach na dobro człowieka w szerszej perspektywie. Zabieganie o kondycję fizyczną czy psychofizyczną traktowano jako element konstytutywny kształtowanie człowieka, rozwijania jego cnót, w tym mądrości, a także jako istotny element dbania o dobro całych społeczeństw. XX i XXI wiek przyniósł swoisty powrót do problematyki zdrowia rozpatrywanej w perspektywie bezpieczeństwa człowieka – jego życia i funkcjonowania w świecie. Badacze: teoretycy, jak i praktycy zwracają uwagę na szereg szans i możliwości stojących przed współczesnym człowiekiem, podkreślając zarazem, iż towarzyszy im zwiększone zagrożenie i ryzyko wynikające z coraz to nowych odkryć naukowych, jak i rozwiązań technologicznych, które zmieniają z dnia na dzień oblicze ludzkiej egzystencji. Prezentowana monografia stanowi próbę zatrzymania się nad zagadnieniem szeroko pojętego bezpieczeństwa zdrowotnego oraz zwrócenia uwagi czytelnika na wyróżnione jego aspekty, które znalazły odzwierciedlenie w dwóch rozdziałach (obszarach tematycznych): Zdrowy styl życia oraz Uzależnienia – przyczyny, leczenie, profilaktyka.
W obszarze pierwszym, który stanowi zarazem pierwszy rozdział niniejszego opracowania, na szczególną uwagę zasługuje artykuł Pani Joanny Żeromskiej-Charlińskiej poświęcony kobiecej perspektywie podlegania przemocy. Autorka w swej pracy skupiła się na problemie wiktymizacji kobiet, traum stąd wynikających oraz złożonych kontekstach funkcjonowania społecznego kobiet jako ofiar przemocy. Jednym z elementów rozważań jest problem napiętnowania poprzez stereotypizację. Jak podkreśla autorka: „stereotypy stanowią materiał do tworzenia istotnie negatywnych nastawień – uprzedzeń, a co za tym idzie stają się źródłem bodźców i usprawiedliwień dla dyskryminacyjnych zachowań oraz wszystkich form przemocy wobec kobiet. Stereotypy używane do manipulowania ludźmi, wykluczania ich z różnych sfer życia, ograniczania dostępu do „normalności”, a w szerszym kontekście będą przyczyniały się do konfliktów społecznych”.
Na ważny problem zwraca uwagę Pan Antoni Dardziński poruszając w prezentowanym artykule kwestię kondycji fizycznej organizmu tak jednostki, jak i kondycji fizycznej całych społeczeństw, co ma, zdaniem autora, przełożenie na współczynnik wzrostu ekonomicznego w poszczególnych społeczeństwach (krajach). Z drugiej strony autor wskazuje na swoistą pętlę czy uwikłanie społeczeństw krajów rozwiniętych, podkreślając zauważalną relację pomiędzy poziomem dobrobytu, dostępu do nowych technologii a swoistą postawą bierności w odniesieniu do kondycji ciała, a w konsekwencji zanik aktywności fizycznej na rzecz aktywności generowanych, częstokroć sztucznie, za sprawą przywołanych już nowych technologii. Na tak budowaną rzeczywistość – stopniowego wypierania aktywności fizycznej jako formy spędzania czasu oraz dbania o kondycję organizmu – nakładają się: niewłaściwa dieta oraz złe
8
nawyki żywieniowe. Zaniechanie, wyłączenie z codziennych czynności aktywności fizycznej, jak podkreśla autor, „staje się realnym zagrożeniem powstawania i rozwoju wielu tak zwanych chorób społecznych, między innymi schorzeń układu sercowo-naczyniowego (choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, zawał), cukrzycy typu 2, astmy oskrzelowej, chorób układu kostnego, układu oddechowego itp.”.
