Listy na czas przełomu
Słowa, które zmieniają świat
Listy dwóch wielkich przywódców – Jana Pawła II i kardynała Stefana Wyszyńskiego – zaskakują swoją mocą i aktualnością. Ich słowa wpłynęły na rozwój wypadków w Polsce i na świecie. W tej bogatej korespondencji sprawy bardzo osobiste przeplatają się z refleksjami o ładzie międzynarodowym i sytuacji politycznej w reżimowym państwie.
Myśli Jana Pawła II i Stefana Wyszyńskiego wypełnia troska o nieprzyjaciół, nawet tych najbardziej bezwzględnych. Trwająca aż do śmierci Kardynała listowna rozmowa odsłania obraz Polski i świata widziany z perspektywy gabinetów dwóch wybitnych mężów stanu. Diagnozy i przewidywania rozmówców świadczą o ich do dzisiaj intrygującej przenikliwości.
Z pragnienia tego przyjazdu, ze starań o jego realizację, zrezygnować nie mogę, gdyż w ten sposób zawiódłbym moich Rodaków.
Jan Paweł II (przed pierwszą pielgrzymką do Polski), 15 grudnia 1978
Przerobienie naszych Kardynałów i Biskupów na Pasterzy jest jakimś pilnym zamówieniem Kościoła powszechnego. Może jeszcze bardziej trzeba by wyzwolić ich z ceremoniału „celebrowania” swojej osoby, by ludzie dostrzegli w nich Chrystusa. Zwłaszcza Kardynałowie są nadal jeszcze zbyt sztywni i niedostępni.
kard. Stefan Wyszyński, 14 lutego 1979
Miliony Polaków oglądających inaugurację pontyfikatu Jana Pawła II dobrze zapamiętały scenę, gdy nowy papież podniósł się z tronu, by uścisnąć i pocałować klęczącego przed nim kard. Stefana Wyszyńskiego, Prymasa Tysiąclecia. Listy na czas przełomu dają czytelnikom unikalną szansę poznania spraw, jakie absorbowały tych dwóch wielkich ludzi Kościoła katolickiego w pierwszych latach pontyfikatu Jana Pawła II, tak szczególnych dla XX-wiecznych dziejów Polski i świata.
prof. Antoni Dudek
Wybór Wojtyły to był szok dla świata, dla Kościoła, ale kto wie czy nie największy szok dla władz kraju, z którego Wojtyła pochodził… W listach wyczuwa się panującą wówczas atmosferę.
Hanna Suchocka
Udostępniana nam korespondencja odsłania nieco mniej znane, można powiedzieć, prywatne oblicze obydwu, rzucając nowe światło na ich wzajemne relacje.
Prymas Wojciech Polak
Jan Paweł II
Jan Paweł II, właściwie Karol Józef Wojtyła, urodził się 18 maja 1920 roku w Wadowicach jako drugi syn Karola Wojtyły i Emilii z Kaczorowskich. Rodzina przyszłego papieża żyła bardzo skromnie – Wojtyłowie utrzymywali się głównie z pensji ojca, który był wojskowym urzędnikiem. W dzieciństwie Karol, nazywany przez wszystkich Lolkiem, odznaczał się wieloma talentami – był wysportowany, regularnie jeździł na nartach, grał w piłkę nożną i chadzał z ojcem na wycieczki krajoznawcze. Jednak dzieciństwo Karola Wojtyły zostało naznaczone tragedią; gdy miał 9 lat, umarła jego matka, a na trzy lata później jego brat Edmund, który chorował na szkarlatynę. Wojtyła ukończył Państwowym Gimnazjum Męskim im. Marcina Wadowity w Wadowicach z oceną celującą i podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. W tym wieku interesował się teatrem i tworzył poezję. Wojna odebrała przyszłemu papieżowi możliwość kontynuowania studiów – z tego powodu w 1940 pracować jako pracownik fizyczny w zakładach chemicznych Solvay. W czasie wojny umiera również jego ojciec. W 1942 Wojtyła podejmuje studia teologiczne i wstępuje tajnego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Krakowie. Jednak wojna nie przeszkodziła Wojtyle pogłębiać swoich literackich pasji – w 1939 powstał jego tomik poezji, nawiązujący do tradycji Jana Kochanowskiego. Po wojnie, 1 listopada 1946 roku Karol Wojtyła został wyświęcony na księdza, a następnie wyjechał do Rzymu kontynuować studia, gdzie uzyskał stopień doktora. Napisał również pracę w celu habilitowania się, jednak praca nie została przyjęta przez Ministerstwo Oświaty mimo akceptacji ze strony Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wojtyła został biskupem w 1958, a arcybiskupem metropolitą krakowskim w 1964. Ogromny przełom w życiu Wojtyły nastąpił w 1978 roku, kiedy został wybrany na papieża. Wybrał on imię Jan Paweł II. Głównym wykładnikiem pontyfikatu Karola Wojtyły były pielgrzymki – dlatego też został okrzyknięty mianem papieża-pielgrzyma. W trakcie pontyfikatu Jana Pawła II dokonano dwóch zamachów na jego życie – w 1981 został postrzelony przez tureckiego zamachowca Mehmeta Alego Ağcę, a rok później został zaatakowany bagnetem. Papież przebaczył obydwu zamachowcom. Jan Paweł II od początku lat 90. cierpiał na chorobę Parkinsona, przeszedł również operację usunięcia guza nowotworowego. Mimo pogarszającego się stanu zdrowia pełnił funkcję papieską do śmierci, która nastąpiła 2 kwietnia 2005 roku. W 2014 roku odbyła się kanonizacja Jana Pawła II.
Źródło zdjęcia: Bundesarchiv, B 145 Bild-F059404-0019 / Schaack, Lothar / CC-BY-SA [CC BY-SA 3.0 de (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/de/deed.en)], via Wikimedia Commons
