Naukowcy i ich odkrycia. XVI-XX wiek
„Naukowcy i ich odkrycia. XVI-XX wiek” jest opowieścią o ludziach, którzy w ciągu ostatnich 500 lat stworzyli naukę. John Gribbin zaczyna ją od Kopernika, by przez następne wieki snuć historię nie tylko takich geniuszy jak Galileusz, Newton, Darwin, Einstein czy Pauling ale również niesłusznie zapomnianych oraz przypadkowych badaczy.
Książka pełna jest pionierów, wizjonerów, ekscentryków i szaleńców, którzy stopniowo „stając na ramionach gigantów” budują wiedzę o otaczającym nas świecie i naszym w nim miejscu. Nie zaniedbuje przy tym ludzkiej strony swoich bohaterów, którzy muszą borykać się z dziejami ich krajów i osobistymi dramatami, którym obok pragnienia wiedzy, towarzyszy również strach, pycha i zazdrość.
Gribbin dąży do tego, aby dać czytelnikowi poczucie pełnego poznania nauki i doskonale mu się to udaje. Celuje przy tym w czynieniu jej skomplikowanych elementów zrozumiałymi dla zwykłego czytelnika.
Autor podkreśla za Gilbertem, pierwszym prawdziwym naukowcem, że jedyną pewną drogą do prawdy naukowej jest eksperyment. Oparty na tym raz rozpoczęty proces poznawania praw natury nie mógł być już trwale zatrzymany nawet gdyby nie uczestniczyli w nim najwięksi opisani w książce naukowcy. Uważa, że dwoma kluczami postępu naukowego są „osobiste podejście oraz budowanie na tym, czego dokonano wcześniej” oraz że w nauce „tak naprawdę chodzi o poszukiwanie obiektywnej prawdy”.
Szalona i intelektualnie absorbująca podróż przez ostatnie pięć stuleci zachodniej nauki.
„The Washington Post Book World”
Wspaniała książka... burzy niezliczone mity i odkrywa prawdziwe źródła dobrze znanych anegdot (przykładowo Galileusz nigdy nie zrzucał ciężarów różnej wielkości z Krzywej Wieży w Pizie).
„Economist”
Gribbin dokładnie ukazuje to, jak każde osiągnięcie nie jest odosobnionym aktem postępu, lecz raczej częścią rewolucji naukowej trwającej po dziś dzień.
„Science News”
Lektura obowiązkowa… przedstawia historię nauki w formie serii błyskotliwych, przepełnionych informacjami opowiadań... z licznymi, dającymi szybki wgląd w prywatne życie naukowców anegdotami.
Books of the Year, „Sunday Times”, Londyn
Wyróżnia się prostym tłumaczeniem złożonych problemów zwykłemu czytelnikowi… Szukasz książki, która łączy osobiste dramaty i osiągnięcia naukowe? Poszukiwania zakończone.
„The Guardian”
Świetna historia... niezwykle zajmująca.
„The Daily Telegraph”
Gribbin opanował do perfekcji ukazywanie osobowości swoich bohaterów w kilku akapitach, a jego uwielbienie dla nauki i naukowców przebija z kart książki… Rozwój zachodniej nauki na przestrzeni ostatnich 500 lat jest jednym z sukcesów ludzkości. Gribbin dostarcza nam wspaniałe dzieło wprowadzające do świata niesamowitości.
Terrence Kealy, „Sunday Telegraph”
Fascynująca i wciągająca historia nauki.
Adrian Berry, „Literary Review”
Giganci nauki są tutaj należycie opisani, jak też drugoplanowi bohaterowie… Książkę czyta się niemal jak kryminał, zaś sprawny narrator, jakim jest Gribbin, sprawia, że każdy opis nowego odkrycia staje się niemal objawieniem. Do fragmentów, które najbardziej mi się podobały, mogę zaliczyć relację na temat kłótliwości i zgorzkniałości Newtona, klarowną analizę rozwoju teorii kwantowej oraz równie przystępny i zwięzły opis obecnego stanu kosmologii.
A.C. Grayling, „Independent on Sunday”
Niezastąpiona książka.
„New Scientist”
Ogromne gratulacje dla Johna Gribbina. Ta książka to efekt połączenia niesamowitej erudycji i całego życia spędzonego na pracy nad tym, jak pisać ciekawie o nauce i naukowcach.
Robert Macfarlane, „Spectator”
Prawdziwy książkowy przebój stanowiący źródło informacji na temat czterech i pół wieku współczesnej nauki i tych, którzy się nią zajmowali.
„Discover”
Pod wieloma względami Naukowcy i ich odkrycia mogą służyć jako podręczne dzieło encyklopedyczne. Każda historia naukowca, treściwa i zajmująca, może być starannie przestudiowana i indywidualnie doceniona. Historycy mogą mieć drobne zastrzeżenia co do niektórych detali czy analiz, ale to nieistotne. Praca Gribbina oferuje czytelnikowi zajmujący i pełen szczegółów wgląd w ogromne dokonania nowoczesnej nauki od czasów renesansu.
„The Washington Post”
Naukowcy i ich odkrycia są doskonałą lekturą dzięki wnikliwemu opisowi osobowości uczonych i tego, jak nauka rozwija się dzięki wcześniejszym odkryciom. Autor, astrofizyk, najbardziej znany jako historyk nauki, bierze na swoje barki trud opisania dokonań stosunkowo nieznanych badaczy, których odkrycia pozwalają lepiej zrozumieć gwiazdy nauki.
„The Columbus Dispatch”
Gribbin spisał ludzką historię nauk przyrodniczych. Przedstawił zarówno sławnych, jak i nieznanych naukowców od renesansu po dzień dzisiejszy oraz ich osobiste historie, które czynią tę książkę bestsellerem.
„Library Journal”, Best Science-Technology Books 2003
Zaludniona [barwnymi] postaciami i cechująca się naukową jasnością praca Gribbina jest przykładem, w jaki sposób powinno się popularyzować zainteresowanie historią nauki.
„Booklist”
Obszerna (i ciężka) jak podręcznik. Ta niesamowicie wciągająca książka popularnonaukowa przedstawia rozwój nowoczesnej nauki na podstawie indywidualnych biografii naukowców, zarówno tych znanych, jak i pomijanych… Prawdziwą przyjemność daje sposób, w jaki Gribbin… przedstawia nie tylko rozwój nauki, ale również szczegóły z osobistego życia jej bohaterów.
„Publishers Weekly”
Fanatycy nauki pokochają książkę za trudno dostępne informacje… jest jak żyła złota. Może też posłużyć nowicjuszom jako doskonały wstęp do poznania nauki.
„The News & Observer” (Raleigh, Północna Karolina)
Chwytliwa i zajmująca… Cudownie i przyjemnie przystępna.
„Independent on Sunday”
Wspaniała… zmusza mnie do użycia stereotypowej oceny, do której, jak ślubowałam dawno temu, miałam nigdy się nie uciekać: tour de force.
„Spectator”
Doświadczamy triumfów i porażek jego bohaterów, tak jakbyśmy znali ich osobiście… Złapałem się na tym, że pożeram strony.
„Sunday Telegraph”
Tak wielu naukowców tutaj ożywa.
Roy Porter
Przegląd historii nauki, zaludniony błyskotliwymi i godnymi zapamiętania postaciami, który się dobrze czyta.
„Kirkus Reviews”
Mistrz pisarstwa popularnonaukowego.
„Sunday Times”
Podziękowania 7
Wprowadzenie 9
Księga I. Wyjście z ciemnych wieków 15
Rozdział 1. Ludzie renesansu 16
Wyjście z ciemnych wieków 16
Elegancki model Kopernika 17
Ziemia się rusza! 21
Orbity planet 28
Leonard Digges i teleskop 29
Thomas Digges i Wszechświat nieskończony 30
Bruno: męczennik w imię nauki? 31
Teoria heliocentryczna zakazana przez Kościół katolicki 33
Wesaliusz: chirurg, anatom i hiena cmentarna 33
Falloppio i Fabrizio 40
William Harvey i krążenie krwi 42
Rozdział 2. Ostatni mistycy 47
Ruch planet 47
Tycho Brahe 47
Mierzenie pozycji gwiazd 49
Supernowa Tychona 55
Tycho obserwuje kometę 59
Model Wszechświata Tychona 60
Johannes Kepler: pomocnik i dziedzic Tychona 64
Geometryczny model Wszechświata według Keplera 68
Nowe spojrzenie na ruch planet: pierwsze i drugie prawo Keplera 75
Trzecie prawo Keplera 79
Opublikowanie Tablic rudolfińskich 80
Śmierć Keplera 81
Rozdział 3. Pierwsi naukowcy 83
William Gilbert i magnetyzm 83
Galileusz o wahadle, grawitacji i przyspieszeniu 87
Galileusz wynajduje „kompas” 94
Badania Galileusza nad supernową 96
Lippershey ponownie wynajduje teleskop 100
Pozostałe odkrycia Galileusza 100
Kopernikańskie teorie Galileusza uznane za herezję 107
Galileusz publikuje Dialog o dwu najważniejszych układach świata 112
Zastraszany torturami Galileusz wypiera się swoich poglądów 114
Galileusz publikuje Dwie nowe umiejętności 116
Śmierć Galileusza 117
Księga II. Ojcowie założyciele 119
Rozdział 4. Nauka znajduje swoje fundamenty 120
Kartezjusz i współrzędne kartezjańskie 121
Największe dzieła Kartezjusza 125
Pierre Gassendi: atomy i cząsteczki 128
Kartezjusz odrzuca pojęcie próżni 129
Christiaan Huygens: optyka i teoria o falowej naturze światła 131
Robert Boyle: badania nad ciśnieniem gazów 139
Szczególne podejście Boyle’a do alchemii 152
Marcello Malpighi i krążenie krwi 156
Giovanni Borelli i Edward Tyson: postrzeganie zwierzęcia (i człowieka) jako maszyny 157
Rozdział 5. Rewolucja Newtona 162
Robert Hooke: badania nad mikroskopią i publikacja Micrographii 162
Badania Hooke’a teorii falowej światła 169
Prawo sprężystości Hooke’a 172
John Flamsteed i Edmond Halley: katalogowanie gwiazd z użyciem teleskopu 178
Młodość Newtona 188
Rozwój rachunku różniczkowego 193
Spór pomiędzy Hookiem a Newtonem 197
Principia Mathematica Newtona: prawo odwrotnych kwadratów i trzy zasady dynamiki 199
Późniejsze etapy życia Newtona 202
Śmierć Hooke’a i publikacja Opticks Newtona 203
Rozdział 6. Poszerzanie horyzontów 206
Edmond Halley 206
Tranzyty Wenus 208
Wysiłki nad obliczeniami wielkości atomu 209
Halley wyrusza na morze, by zbadać ziemski magnetyzm 209
Przewidywany powrót komety 213
Dowody na samodzielne poruszanie się gwiazd 213
Śmierć Halleya 215
John Ray i Francis Willughby: pierwsze badania nad florą i fauną 216
Karol Linneusz i nazewnictwo gatunków 226
Hrabia Buffon: Histoire naturelle i rozważania nad wiekiem Ziemi 235
Dalsze rozważania nad wiekiem Ziemi: Jean Fourier i jego analiza 240
Georges Couvier: Wykłady anatomii porównawczej; spekulacje o wymieraniu 243
Jean-Baptiste Lamarck: rozważania o ewolucji 249
Księga III. Oświecenie 251
Rozdział 7. Nauki oświecone I: Chemia nadrabia zaległości 252
Oświecenie 252
Joseph Black i odkrycie dwutlenku węgla 254
Black o temperaturze 258
Silnik parowy: Thomas Newcomen, James Watt i rewolucja przemysłowa 259
Eksperymenty z elektrycznością: Joseph Priestley 264
Doświadczenia Priestleya z gazami 267
Odkrycie tlenu 269
Badania chemiczne Henry’ego Cavendisha: publikacja w „The Philosophical Transactions” 278
Woda nie jest pierwiastkiem 282
Eksperyment Cavendisha: ważenie Ziemi 283
Antoine Laurent Lavoisier: badanie powietrza i układu oddechowego 286
Pierwsza tablica pierwiastków; Lavoisier zmienia nazwy pierwiastków; publikacja Traité Élémentaire de Chimie 293
Egzekucja Lavoisiera 294
Rozdział 8. Nauki oświecone II: Postęp na wszystkich frontach 295
Badania nad elektrycznością: Stephen Gray, Charles Du Fay, Benjamin Franklin i Charles Coulomb 296
Luigi Galvani, Alessandro Volta i wynalezienie baterii elektrycznej 298
Pierre-Louis de Maupertuis: zasada najmniejszego działania 302
Leonhard Euler: matematyczny opis załamania światła 302
Thomas Wright: spekulacje na temat Drogi Mlecznej. Odkrycia Williama i Caroline Herschelów. John Michell 303
Pierre Simon de Laplace, „francuski Newton” i jego Exposition 304
Benjamin Thompson (hrabia Rumford): jego żywot 310
Spostrzeżenia Thompsona o konwekcji 314
Spostrzeżenia Rumforda o cieple i ruchu 319
James Hutton: ujednolicona teoria geologii 322
Księga IV. Wielki obraz 327
Rozdział 9. Rewolucja Darwina 328
Charles Lyell: życie 328
Podróże po Europie i badania geologiczne 333
Publikacja Principles of Geology 334
Rozważania Lyella na temat gatunków 337
Teorie ewolucji: Erasmus Darwin i jego Zoonomia 339
Jean-Baptiste Lamarck: lamarckowska teoria ewolucji 345
Karol Darwin: życie 349
Podróż na okręcie Beagle 355
Darwin rozwija swoją teorię ewolucji poprzez dobór naturalny 358
Alfred Russel Wallace 361
Publikacja darwinowskiego Origin of Species 368
Rozdział 10. Atomy i cząsteczki 370
Dzieło Humphry’ego Davy’ego na temat gazów; badanie elektrochemiczne 372
Teoria atomistyczna Johna Daltona; pierwsze dyskusje o masie atomu 379
Jöns Berzelius i badania nad pierwiastkami 381
Liczba Avogadra 382
Hipoteza Williama Prouta dotycząca masy atomu 383
Friedrich Wöhler: badania substancji organicznych i nieorganicznych 384
Wartościowość 385
Stanislao Cannizzaro: odróżnienie atomów od molekuł 386
Rozwinięcie układu okresowego pierwiastków przez Mendelejewa i innych 388
Termodynamika 393
James Joule i jego prace na temat termodynamiki 396
William Thomson (lord Kelvin) i zasady termodynamiki 398
James Clerk Maxwell i Ludwig Boltzmann: teoria kinetyczna i średnia droga swobodna cząstek 402
Albert Einstein: liczba Avogadra, ruchy Browna oraz dlaczego niebo jest niebieskie 404
Rozdział 11. Niech stanie się światłość 413
Odrodzenie teorii falowej światła 414
Thomas Young: jego eksperyment z dwiema szczelinami 415
Linie Fraunhofera 422
Spektroskopia i badanie widm gwiazdowych 423
Michael Faraday: badania nad elektromagnetyzmem 425
Wynalezienie silnika elektrycznego i dynama 433
Linie sił Faradaya 434
Obliczanie prędkości światła 438
James Clerk Maxwell i jego kompletna teoria elektromagnetyzmu 443
Światło jako forma zakłócenia elektromagnetycznego 446
Albert Michelson i Edward Morley: doświadczenie Michelsona-Morleya ze światłem 451
Albert Einstein: szczególna teoria względności 453
Minkowski: geometryczna zależność przestrzeni i czasu zgodna z tą teorią Einsteina 455
Rozdział 12. Ostatni ukłon w stronę nauk klasycznych 457
Kontrakcjonizm: nasza pofałdowana planeta? 457
Wczesne hipotezy na temat wędrówki kontynentów 459
Alfred Wegener: ojciec teorii wędrówki kontynentów 460
Dowód na istnienie Pangei 463
Radiodatowanie jako metoda określenia wieku skał 465
Opis teorii wędrówki kontynentów przez Holmesa 467
Przebiegunowanie i płynne jądro Ziemi 470
Teoria „ekspansji dna oceanicznego” 473
Dalszy rozwój teorii wędrówki kontynentów 476
Edward Bullard i jego dopasowanie kontynentów 477
Tektonika płyt 478
Historia epok lodowcowych: Jean de Charpentier 482
Louis Agassiz i jego teoria zlodowacenia 484
Astronomiczna teoria epok lodowcowych 489
Model orbity eliptycznej 490
James Croll 491
Cykle Milankovicia 495
Nowoczesne poglądy dotyczące epok lodowcowych 498
Wpływ na ewolucję 501
Księga V. Czasy współczesne 505
Rozdział 13. Mikrokosmos 506
Wynalezienie lampy próżniowej 506
„Promienie katodowe” i „promienie kanalikowe” 507
William Crookes: rura Crookesa i korpuskularna interpretacja promieni katodowych 508
Poruszające się wolniej niż światło promienie katodowe 509
Odkrycie elektronu 510
Wilhelm Röntgen i odkrycie promieniowania X 512
Radioaktywność; Becquerel i małżeństwo Curie 515
Odkrycie promieniowania alfa, beta, gamma 521
Model atomu Rutherforda 524
Rozpad promieniotwórczy 525
Istnienie izotopów 526
Odkrycie neutronu 529
Max Planck i stała Plancka, promieniowanie ciała doskonale czarnego i kwanty energii 529
Albert Einstein i kwanty światła 530
Niels Bohr. Pierwszy kwantowy model atomu 533
Louis de Broglie 536
Erwin Schrödinger i jego równanie falowe dla elektronów. Oparte na cząstkach podejście do kwantowego świata elektronów 539
Zasada nieoznaczoności Heisenberga: dualizm korpuskularno-falowy 540
Równanie Diraca dla elektronu 542
Istnienie antymaterii 542
Silne oddziaływanie jądrowe 543
Słabe oddziaływanie jądrowe; neutrina 545
Elektrodynamika kwantowa 547
Przyszłość? Kwarki i struna 549
Rozdział 14. Królestwo życia 550
Najbardziej skomplikowane jednostki we Wszechświecie 550
Karol Darwin i dziewiętnastowieczne teorie ewolucji 551
Rola komórek w życiu. Podział komórek 553
Odkrycie chromosomów i ich rola w dziedziczeniu 554
Pangeneza wewnątrzkomórkowa 555
Gregor Mendel: ojciec genetyki 556
Prawa Mendla dotyczące przekazywania cech dziedzicznych 561
Badania chromosomów 563
Kwasy nukleinowe 566
Działania w kierunku DNA i RNA 569
Hipoteza tetranukleotydu 570
Reguły Chargaffa 572
Chemia życia 573
Model wiązania kowalencyjnego i chemia organiczna 575
Wiązanie jonowe 576
Prawo Bragga. Chemia jako gałąź fizyki 579
Linus Pauling 580
Natura wiązania wodorowego 582
Białka włókniste 583
Struktura helisy alfa 584
Francis Crick i James Watson: model podwójnej helisy DNA 586
Kod genetyczny 591
Genetyczny wiek ludzkości 592
Ludzkość to nic nadzwyczajnego 594
Rozdział 15. Przestrzeń kosmiczna 595
Pomiar odległości gwiazd 595
Wyznaczanie paralaksy gwiazd 596
Spektroskopia i skład chemiczny gwiazd 599
Diagram Hertzsprunga-Russella 600
Związek między kolorem a jasnością oraz odległości do gwiazd 602
Skala odległości cefeid 609
Cefeidy i odległości do innych galaktyk 611
Zarys ogólnej teorii względności 616
Rozszerzający się Wszechświat 620
Teoria stanu stacjonarnego Wszechświata 622
Natura Wielkiego Wybuchu 624
Przewidywanie promieniowania tła 625
Pomiar promieniowania tła 626
Współczesne obliczenia: satelita COBE 627
Jak świecą gwiazdy: zjawisko syntezy jądrowej 631
Idea „rezonansu” 633
CHON i miejsce ludzkości we Wszechświecie 636
W nieznane 637
Epilog: Przyjemność poznawania 639
Bibliografia 643
Indeks 652
Lista ilustracji 671
Przeczytaj fragment
(pdf)
Fragment książki
Brak informacji
(mobi)
Fragment książki
Brak informacji
(epub)
Fragment książki
Brak informacji
Zobacz więcej
Zobacz mniej
