Polskie życie teatralne w Kijowie w latach 1905-1918
Kijów lat 1905 – 1918 to jeden z najaktywniejszych centrów polskiego życia kulturalnego na emigracji. Po kilkudziesięciu latach zastoju, społeczność polska z ogromną energią przystąpiła tam do zakładania kolejnych stowarzyszeń, towarzystw, bibliotek, drukarni i teatrów. W tętniącej życiem i dynamicznie rozwijającej się aglomeracji polskie instytucje znaleźć można było niemal wszędzie, także w najbardziej reprezentatywnych częściach miasta.
Niniejsza praca koncentruje się na opisaniu przemian polskiego życia teatralnego. Głównym bohaterem jest tu teatr prowincjonalny, choć początkowo pozbawiony wielkich nazwisk i wybitnych przedstawień, jednak jakże barwny w swym heroicznym zmaganiu z codzienną rzeczywistością. Dzięki uporowi i konsekwencji kilkudziesięciu pasjonatów, po roku 1914 doczekał się on chwil sławy i zasłużonego miana pierwszej sceny emigracyjnej, na której występowali czołowi twórcy polskiego teatru.
Książka pokazuje możliwie najszersze spektrum aktywności teatralnej Polaków, zwracając uwagę na działalność zespołów zawodowych i amatorskich, organizację spektakli okolicznościowych, jak i występów gościnnych. Celem nie jest jednak wyłącznie dokumentacja, ale przede wszystkim oddanie różnorodności, barwności i wieloaspektowości zachodzących zjawisk. Wpływ na działalność polskich teatrów miała tam bowiem zarówno wielka międzynarodowa polityka, światowe kryzysy i wojny, jak i małe, prowincjonalne sprawy, lokalne sympatie i antagonizmy, zakulisowe relacje.
Piotr Horbatowski jest pracownikiem Centrum Języka i Kultury Polskiej w Świecie Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ukończył teatrologię. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się wokół polskiego teatru emigracyjnego, ze szczególnym uwzględnieniem terenów Ukrainy, Rosji i Białorusi. Opublikowana rozprawa doktorska poświęcona została polskiemu życiu teatralnemu w Kijowie w latach 1918 – 1938. Drugą jego pasją jest glottodydaktyka. Jest autorem programu nauczania języka polskiego jako obcego poprzez teatr. Od kilkunastu lat prowadzi na UJ studio teatralne dla obcokrajowców, wystawiające przedstawienia po polsku.
Wstęp
Rozdział I. Formowanie się i działalność stałego, zawodowego teatru polskiego w Kijowie w latach 1905–1914
1. Wprowadzenie 17
2. Próby założenia stałej sceny polskiej w Kijowie przez Władysława Kindlera
Sekcja Dramatyczna przy Polskim Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół”
Stały Teatr Polski
3. Teatr Polski pod patronatem Kijowskiego Polskiego Towarzystwa Miłośników Sztuki
Od kółka amatorskiego po teatr zawodowy – zmiany organizacyjne i dyskusje programowe wokół stałego polskiego teatru w Kijowie
Sale teatralne
Wykonawcy i program artystyczny
Cenzura i restrykcje policyjne
Publiczność
4. Podsumowanie
Rozdział II. Teatry stałe w czasie I wojny światowej
1. Wprowadzenie
2. Teatr Polski pod dyrekcją Franciszka Rychłowskiego
Zmiany organizacyjne, sytuacja ekonomiczna i wewnętrzna teatru
Nowe czasy, nowe wyzwania
Sala teatralna
Program artystyczny
Cenzura
Publiczność
3. Teatr „Studya” Stanisławy Wysockiej
Przemiany organizacyjne 162
Sale teatralne
Podstawowe cele powstania i program „Studya”
Zespół i jego widownia
Repertuar
4. Teatry dramatyczne w klubie „Ogniwo”: Nowy Teatr Polski – J. Flacha i J. Osterwy,
Teatr Polski – K. Dunin-Markiewicza i S. Wysockiej
Przemiany organizacyjne, programowe i kadrowe
Program i repertuar
5. Teatry rewiowo-muzyczne
Warszawski Teatr Miniatur 198
Kijowski Teatr Polski, Polska Farsa i Operetka, Teatr Nowości
Teatr „Figliki”
6. Podsumowanie
Rozdział III. Występy gościnne
1. Ogólna charakterystyka
2. Przedstawienia dramatyczne
Aktorzy indywidualni
Zespoły
3. Przedstawienia muzyczne – opera, operetka
Soliści
Zespoły
4. Kabaret
5. Podsumowanie
Rozdział IV. Przedstawienia okolicznościowe
1. Przedstawienia dla dzieci i młodzieży
2. Inne spektakle okolicznościowe
3. Podsumowanie
Zakończenie
Aneks I – Repertuary
Aneks II – Zespoły
Aneks III – Kalendarium ważniejszych występów gościnnych 283
Bibliografia
Spis ilustracji
