Rok 1984
Futurystyczna antyutopia angielskiego pisarza i publicysty George’a Orwella zapisała się jako jedna z najważniejszych książek do światowego kanonu literatury pięknej i literatury politycznej. W genialny i przejmujący sposób powieść obnaża istotę systemu totalitarnego, zarówno w tym, co dotyczy mechanizmów jego działania, jak i losu, jaki czeka w nim człowieka, czekającej go niemej tragedii wobec przewartościowania wszystkiego co ludzkie – uczuć, pragnień i prawdy. Bolesnym doświadczeniem, które zainspirowało Orwella, był kontakt z ludźmi Stalina w czasie wojny domowej w Hiszpanii. Jednak powieść ma charakter uniwersalny, kreuje na wzór fantastyki naukowej totalitarny porządek świata w fikcyjnej przyszłości, a akcję powieści osadza w Anglii, w której, w konsekwencji trzeciej wojny światowej, zapanowują rządy państwa dążącego do kontroli wszystkich przejawów życia publicznego i prywatnego. O ponadczasowym znaczeniu powieści Orwella świadczy nie tylko fakt, że stała się inspiracją dla wielu pisarzy, naukowców czy filmowców, ale przede wszystkim, że wiele sformułowanych w niej pojęć – na przykład Wielki Brat, nowomowa czy nieosoba – przeniknęło do języka potocznego i świadomości powszechnej.
Lektura dla szkół średnich
George Orwell
ur. 1903
-
zm. 1950
George Orwell (ur. 25.06.1903, zm. 21.01.1950) – angielski pisarz, eseista, krytyk. Ostro sprzeciwiał się systemom totalitarnym, był zwolennikiem socjalizmu demokratycznego. Do jego najbardziej znanych dzieł należą antyutopijny Rok 1984 i stanowiący alegorię systemu totalitarnego Folwark zwierzęcy. Obie książki zapewniły pisarzowi status jednego z najbardziej poczytnych autorów XX wieku.
Od jego nazwiska utworzono przymiotnik „orwellowski. Oznacza on sytuacje, w których system zagraża wolności jednostki bądź całych społeczeństw, szczególnie w zakresie prywatności. Zwroty takie jak „Wielki Brat patrzy”, „Wszystkie zwierzęta są równe, ale niektóre są równiejsze” czy „nowomowa” trafiły na stałe do języka potocznego.
W 1936 roku brał czynny udział w wojnie domowej w Hiszpanii. Później napisał o niej książkę W hołdzie Katalonii. W PRL utwory Orwella były objęte zakazem publikacji (w pozostałych krajach komunistycznych samo nazwisko Orwell stanowiło tabu). Do upadku komunizmu twórczość autora była obecna w przekładzie polskim jedynie na emigracji , w obiegu oficjalnym pojawiła się dopiero w 1988 roku.
