Rycerz Jan Królewna Kasia i Smok
„We wsi jest dużo dzieci.
Dużo dzieci.
Kasia lubi dzieci, lubi bawić się z dziećmi,
bo Kasia jest jeszcze mała.
Kasia jest jeszcze dzieckiem.”
„Rycerz Jan, królewna Kasia i smok” to ilustrowana książka dla dorosłych do czytania z dziećmi.
Książka opowiada o wakacjach Kasi u babci na wsi, jej ulubionych zabawach z przyjaciółmi i codzienności dziadków latem. W zwykle spokojnej, sielskiej wsi czai się jednak zło.
To książka wyzwanie dla dorosłych, to klucz do furtki, za którą kryją się trudne tematy i długie dyskusje. Opowiedziana prostym językiem i przejmującymi ilustracjami, utrzymana w baśniowej konwencji książka porusza zagadnienie trudne i skłania do konfrontacji z tym, co niewygodne.
"Rycerz Jan, królewna Kasia i smok. Książka do czytania dla dorosłych z dziećmi Lidki Iwanowskiej-Szymańskiej to bardzo ważny i odważny tekst. Autorka, wykorzystując i przekształcając konwencję baśniową, porusza w nim problem pedofilii. Robi to w trzeciej osobie, a jednocześnie posługuje się w narracji prostym językiem zbliżonym do opowieści dziecka, które nie jest do końca świadome ani tego, co się dzieje, ani konsekwencji opisanych wydarzeń, choć niemal wszystkimi zmysłami wyczuwa zagrożenie. Niestety dziecko okazuje się w tym poczuciu dojmująco osamotnione, ponieważ znajduje się w sytuacji psychologicznej bez nazwy, w opresji, która nie tylko niweczy poczucie bezpieczeństwa w najbliższym otoczeniu, lecz także zakłóca podstawowe funkcje życiowe i całkowicie odbiera dzieciństwo.
Operując niedomówieniem w sposób przemyślany, Lidka Iwanowska-Szymańska ukazuje tu pedofilię przede wszystkim jako problem społeczny, jako zjawisko, które zostaje najczęściej przemilczane, któremu zaprzecza się nader często, zwłaszcza jeśli sprawca jest osobą publiczną, postrzeganą jako autorytet, cieszącą się szczególną estymą. Autorka pokazuje też, jak odmienna może być sytuacja, w której dziecięca krzywda spotyka się z adekwatną reakcją.
Rycerz Jan, królewna Kasia i smok to książka wyzwanie dla dorosłych. Wyzwanie dla nas jako społeczeństwa. Zaprasza nas do rozmowy z dziećmi na temat, który tak trudno poruszyć. Sprzyjać jej będzie z pewnością eliptyczny tok narracji. Wpisane w tekst liczne niedopowiedzenia sprowokują przecież młodego odbiorcę do zadawania pytań. Rycerz Jan, królewna Kasia i smok to zarazem książka głęboko pedagogiczna, utwierdzająca w przekonaniu, że skoro nie można uleczyć zła, ani zmienić świata i człowieka, to przynajmniej trzeba próbować zapobiegać dziecięcym traumom. Ważna rozmowa może pomóc ocalić niejedno dzieciństwo."
dr hab. Żaneta Nalewajk
Instytut Literatury Polskiej,
Uniwersytet Warszawski
O autorkach:
Lidka Iwanowska-Szymańska - pisarka, tekściara, opowiadaczka i muzealniczka
Nika Jaworowska-Duchlińska - scenografka, kostiumografka, malarka i ilustratorka
