Skazani na wychowanie

• Druk: Warszawa, 2019
• Autor: Justyna Włodarczyk-Madejska
• Wydawca: Instytut Nauk Prawnych PAN

Książka została poświęcona zagadnieniu realizacji dyrektyw ustawowych przy orzekaniu środków o charakterze izolacyjnym, tj. umieszczenia w młodzieżowym ośrodku wychowawczym lub skierowania do zakładu poprawczego. Zgodnie z Europejską konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolnościach pozbawienie wolności nieletniego może nastąpić zarówno na etapie kończącym postępowanie, jak i w toku postępowania, które de facto do takiego pozbawienia zmierza. Nieletniego można także pozbawić wolności wskutek skazania przez właściwy sąd. Możliwość taką przewiduje zarówno Kodeks karny w art. 10 § 210, jak i ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich w art. 94. Bezsporna wydaje się również możliwość pozbawienia wolności nieletniego, który zachorował na chorobę zakaźną, jak i umieszczenie w zakładzie leczniczym nieletniego, u którego stwierdzono upośledzenie umysłowe, chorobę psychiczną, inne zaburzenia psychiczne, nałogowo używającego alkoholu lub innych środków celem wprowadzenia się w stan odurzenia, a zatem sytuacja, o której mowa w Ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich (art. 12).
Publikacja składa się z czterech rozdziałów. Pierwszy z nich omawia modele postępowania z nieletnimi. W drugim zamieszczono opis metodologii przeprowadzonych badań oraz badanych prób. Rozdział trzeci dotyczy zbierania informacji o nieletnim w praktyce polskich sądów. Ostatni rozdział jest natomiast poświęcony dyrektywie dobra dziecka i indywidualizacji w praktyce orzeczniczej polskich sądów. Obie dyrektywy mają znaczenie dla stosowania środków wobec nieletnich, w tym również i tych o charakterze izolacyjnym.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Prawo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-66300-10-1

Pobierz spis treści»

Wykaz skrótów i skrótowców ............................................................................................ 5 
Wstęp ................................................................................................................................. 7 
1. Modele postępowania z nieletnimi ............................................................................. 21 
1.1. Model jurydyczny ...................................................................................................... 33 
1.2. Model kontroli kryminalnej........................................................................................ 39 
1.3. Model uczestnictwa.....................................................................................................44 
1.4. Model multiagencyjny................................................................................................ 48 
1.5. Model opiekuńczy ..................................................................................................... 53 
1.5.1. Ogólny opis modelu ............................................................................................... 53 
1.5.2. Specyfika modelu polskiego................................................................................... 57 
1.5.2.1.  Historia postępowania z nieletnimi   w Polsce .................................................. 57 
1.5.2.2. Ogólna charakterystyka modelu   postępowania z nieletnimi w Polsce.............. 71 
1.5.2.3. Dyrektywy postępowania z nieletnimi ................................................................ 76 
1.5.2.4. Cele postępowania w sprawach nieletnich .......................................................... 80 
1.6. Optymalny model postępowania z nieletnimi............................................................ 84 
2. Metodologia badań i opis badanych prób ................................................................ 99 
2.1. Badanie akt spraw nieletnich ................................................................................... 102 
2.2. Badania opinii przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości ...................................... 106 
2.3. Opis badanych prób.................................................................................................. 111 
2.3.1. Charakterystyka nieletnich ................................................................................... 111 
2.3.2. Charakterystyka przedstawicieli wymiaru   sprawiedliwości............................... 123 
2.3.2.1. Sędziowie dla nieletnich ................................................................................... 123 
2.3.2.2. Zawodowi kuratorzy rodzinni............................................................................ 123 
2.3.2.3. Pracownicy opiniodawczych zespołów sądowych specjalistów........................ 124 
3. Zbieranie informacji o nieletnim w praktyce polskich sądów ............................. 127 
3.1. Rozwój sądowych instytucji pomocniczych............................................................ 129 
3.1.1. Instytucja rodzinnych kuratorów sądowych ........................................................ 130 
3.1.2. Ośrodki diagnostyczne.......................................................................................... 135 
3.2. Źródła wiedzy o nieletnim ...................................................................................... 148
3.2.1. Wysłuchanie nieletniego i jego rodziców ............................................................ 151 
3.2.2. Wywiad środowiskowy......................................................................................... 154 
3.2.2.1. Sposób sporządzania wywiadu   środowiskowego............................................ 167 
3.2.2.2. Trudności w sporządzaniu wywiadów   środowiskowych................................. 177 
3.2.3. Opinia szkolna ...................................................................................................... 186 
3.2.4. Opinia diagnostyczna............................................................................................ 189 
3.2.4.1. Sposób sporządzania opinii diagnostycznej....................................................... 212 
3.2.4.2. Trudności przy sporządzaniu opinii   diagnostycznych..................................... 220 
3.2.5. Opinia sądowo-psychiatryczna............................................................................. 227 
3.2.6. Inne źródła wiedzy o nieletnim............................................................................. 229 
3.3. Ocena dowodów dostarczających wiedzy o nieletnim ............................................ 232 
4. Dyrektywa dobra dziecka i indywidualizacji w praktyce   orzeczniczej sądów
polskich........................................................................................................................... 243 
4.1. Przegląd badań dotyczących sądowego stosowania prawa...................................... 244 
4.2. Katalog środków wychowawczych i poprawczych   – praktyka i zasady ich
stosowania ...................................................................................................................... 258 
4.3. Czynniki warunkujące orzeczenia sądów ............................................................... 275
4.4. Analiza uzasadnień orzeczeń sądów wydanych   w I instancji ............................... 296 
4.4.1. Uzasadnienie zastosowania środka poprawczego   przez sąd I instancji.............. 298 
4.4.2. Uzasadnienie zastosowania umieszczenia   w młodzieżowym ośrodku
wychowawczym   przez sąd I instancji........................................................................... 304 
4.5. Czynniki wpływające zdaniem sędziów na rodzaj wydanego orzeczenia................307 
4.6. Pytania zadawane przez sąd instytucjom pomocniczym a dostarczane informacje..313
4.7. Stopień zbieżności wydanych orzeczeń z sugestią instytucji pomocniczych........... 322 
Zakończenie ................................................................................................................... 337 
Bibliografia .................................................................................................................... 345 
Streszczenie.................................................................................................................... 367 
Summary ....................................................................................................................... 368