Zarządzanie wiedzą o zagrożeniach i bezpieczeństwie uczniów w rozwijaniu szkolnych systemów bezpieczeństwa

• Druk: Kraków, 2011
• Autor: Janusz Ziarko
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

W obecnej społeczno-kulturowej sytuacji funkcjonowania szkoły, w której potęgują się ryzykowne zachowania uczniów, pojawia się problem: jak wykorzystywać wiedzę o zagrożeniach i bezpieczeństwie w ich profilaktyce i w działaniach niosących pomoc uczniom zagrożonym? Zarządzanie wiedzą uczyniono podstawą, na której działania te mogą się kształtować i rozwijać w kierunku poprawy poczucia bezpieczeństwa w szkole i możliwości jego zapewniania.

Janusz Ziarko wskazuje na jednostkowe, społeczne, kulturowe i organizacyjne uwarunkowania zarządzania wiedzą w szkole, przedstawia koncepcje wykorzystania zarządzania wiedzą w praktyce bezpieczeństwa, co powinno się stać źródłem inspiracji dla pedagogów w projektowaniu działań doskonalących i rozwijających szkolne systemy bezpieczeństwa

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Edukacja, pedagogika, szkolnictwo
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ekonomia, biznes
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-233-3080-6
• ISBN druku: 978-83-233-3080-6
• Liczba stron: 282

CZĘŚĆ 1. PODSTAWY ROZWIJANIA SZKOLNEGO SYSTEMU BEZPIECZEŃSTWA OPARTEGO NA WIEDZY	15
Rozdział 1. Społeczno-kulturowe uwarunkowania funkcjonowania i rozwoju szkolnego systemu bezpieczeństwa   15
1.1. Sytuacja człowieka w transformującym się społeczeństwie   15
1.2. Zagrożenia i bezpieczeństwo uczniów w szkole   17
1.2.1. Bezpieczeństwo ucznia w szkole – próba jego zdefiniowania   18
1.2.2. Zagrożenia – ujęcie i klasyfikacja zjawiska   20
1.2.3. Charakterystyka zagrożeń uczniów w środowisku szkolnym   23
1.2.3.1. Zagrożenia rzeczowe zewnętrzne – uderzające w istnienie człowieka   24
1.2.3.2. Zagrożenia rzeczowe wewnętrzne, psychicznie i fizycznie – zniewalające człowieka   25
1.2.3.3. Zagrożenia rzeczowe zewnętrzne – niszczące istotę człowieka 26
1.2.3.4. Zagrożenia ideowe – ubezwłasnowolniające człowieka   27
1.3. Przyczyny obecnych trudności z zapewnieniem bezpieczeństwa w szkole i możliwości ich ograniczania   27
1.3.1. Przyczyny trudności z bezpieczeństwem   31
1.3.2. Możliwości ograniczania trudności z bezpieczeństwem   33
1.4. Obraz szkolnego systemu bezpieczeństwa   34
1.4.1. Metodologia projektowania szkolnych systemów bezpieczeństwa   36
1.4.2. Wizja w rozwijaniu szkolnego systemu bezpieczeństwa   38
1.4.3. Przesłanki dla tworzenia wizji szkolnego systemu bezpieczeństwa   40
1.5. Wizerunek nowego szkolnego systemu bezpieczeństwa   43
1.5.1. Szkolny system bezpieczeństwa jako instytucja partnerska   44
1.5.2. Wiedza w szkolnym systemie bezpieczeństwa   47
1.6. Wiedza w promowaniu rozwoju szkolnych systemów bezpieczeństwa   49
Rozdział 2. Zarządzanie wiedzą o zagrożeniach i bezpieczeństwie uczniów w szkole jako postulat i norma badania i rozwijania szkolnych systemów bezpieczeństwa   55
2.1. Uwagi o zarządzaniu wiedzą w szkole   55
2.2. Istota zarządzania wiedzą o zagrożeniach i bezpieczeństwie uczniów w szkole.   57
2.3. Specyfika wiedzy nauczycieli w usprawnianiu rozwiązywania problemów szkolnych zagrożeń   60
2.4. Rodzaje i zakres wiedzy potrzebnej w rozwiązywaniu problemów bezpieczeństwa uczniów   62
2.4.1. Ogląd i wgląd w zagrażające sytuacje   63
2.4.2. Rodzaje i zakresy doświadczeń i wiedzy o zagrażających sytuacjach   65
2.5. Założenia szkoły promującej zarządzanie wiedzą o zagrożeniach i bezpieczeństwie   68
2.5.1. Model szkoły zarządzającej wiedzą   70
2.5.2. Standardy pracy szkoły zarządzającej wiedzą   73
2.6. Koncepcja wykorzystania zarządzania wiedzą w przygotowaniu i realizacji działań dla bezpieczeństwa uczniów   75
2.7. Podsumowanie   82

CZĘŚĆ 2. OCENA STANU AKTUALNEGO I MOŻLIWOŚCI DOSKONALENIA PRAKTYKI ZARZĄDZANIA WIEDZĄ O ZAGROŻENIACH I BEZPIECZEŃSTWIE UCZNIÓW W SZKOLE	85
Rozdział 3. Cele, przedmiot, problemy i tezy badawcze oraz metodologia i organizacja badań   85
3.1. Cele i przedmiot badań   85
3.2. Problemy badawcze – orientacja w zakresie uwarunkowań i przebiegu zarządzania wiedzą w szkole   86
3.3. Tezy badawcze   91
3.4. Metody i techniki badawcze oraz organizacja badań   92
Rozdział 4. Osiągnięcia szkół w zakresie zarządzania wiedzą o zagrożeniach i bezpieczeństwie uczniów   95
4.1. Szanse rozwoju zarządzania wiedzą w szkołach   95
4.2. Kultura organizacyjna szkoły a zarządzanie wiedzą   104
4.2.1. Charakterystyka składników klimatu społecznego szkoły   105
4.2.2. Szkolne kultury i ich podporządkowanie zarządzaniu wiedzą   113
4.3. Nauczycielskie kompetencje zarządzania wiedzą   117
4.3.1. Gromadzenie wiedzy   119
4.3.2. Transfer wiedzy   122
4.3.3. Wykorzystanie wiedzy   126
4.4. Organizacyjne uczenie się w środowisku szkoły   130
4.4.1. Niektóre podmiotowe uwarunkowania organizacyjnego uczenia się   132
4.4.2. Niektóre przedmiotowe uwarunkowania organizacyjnego uczenia się   136
4.5. Elastyczność szkolnych struktur jako czynnik zarządzania wiedzą   142
4.5.1. Elastyczność podmiotowych relacji zachowania się w szkole zarządzającej wiedzą   144
4.5.2. Przedmiotowe czynniki elastyczności zachowania się w szkole zarządzającej wiedzą   147
4.6. Lokalne środowisko motywem rozwoju zarządzania wiedzą   152
4.6.1. Presja środowiska jako czynnik usprawniający zarządzanie wiedzą   153
4.6.2. Rozwój zagrożeń w lokalnym środowisku motywem w zarządzaniu wiedzą   157
4.7. Wnioski z badań – czynniki warunkujące rozwój zarządzania wiedzą o zagrożeniach i bezpieczeństwie uczniów   160

CZĘŚĆ 3. PODEJŚCIE ETNOMETODOLOGICZNE W ROZWIJANIU ZASOBÓW WIEDZY O ZAGROŻENIACH I BEZPIECZEŃSTWIE UCZNIÓW	165
Rozdział 5. Rekonstrukcja wiedzy o społeczno-kulturowych uwarunkowaniach bezpieczeństwa uczniów   165
5.1. Refleksje wprowadzające w problematykę badań etnometodologicznych   165
5.2. Charakterystyka składników wiedzy o dynamice szkolnych zagrożeń   166
5.3. Pojęcia uwrażliwiające przydatne w badaniu problemów zagrożeń i bezpieczeństwa uczniów   169
5.3.1 Uwrażliwiające pojęcia ze sfery czynników biologicznych   170
5.3.2 Uwrażliwiające pojęcia ze sfery czynników środowiskowych   173
5.4. Podstawy metodologiczne badań   176
5.5. Techniki badawcze – narracja w etnometodologicznych badaniach uwarunkowań bezpieczeństwa   178
5.6. Organizacja badań – charakterystyka terenu badań i badanej populacji   181
Rozdział 6. Uwarunkowania i dynamika zagrożeń bezpieczeństwa w opiniach uczniów   185
6.1. Uwagi o uwarunkowaniach analizowania zagrożeń bezpieczeństwa uczniów 185
6.2. Podejście interpretacyjne do analizy narracyjnych wypowiedzi uczniów – interpretacja formułująca   187
6.2.1. Założenia interpretacji formułującej   187
6.2.2. Interpretacja formułująca wypowiedzi uczniów mówiących o piciu alkoholu i alkoholizmie wśród młodzieży   190
6.2.3. Charakterystyka procesu poznania i wiedzy wynikająca z interpretacji formułującej narracji   210
6.3. Podejście interpretacyjne w rekonstrukcji wiedzy przydatnej w działaniach na rzecz trzeźwości – interpretacja refleksywna   211
6.3.1. Założenia interpretacji refleksywnej   211
6.3.2. Koncepcja sieci spotykających się dróg – budowanie wiedzy o zagrożeniach i bezpieczeństwie uczniów   214
6.4. Wnioski z badań – uwarunkowania tworzenia wiedzy o zagrożeniach i bezpieczeństwie uczniów   218

CZĘŚĆ 4. DZIAŁANIA W KIERUNKU ROZWOJU SZKOLNYCH SYSTEMÓW BEZPIECZEŃSTWA	223
Rozdział 7. Podstawowe kierunki rozwijania zarządzania wiedzą w szkole – ku szkolnym systemom bezpieczeństwa uczniów   223
7.1. Założenia organizacyjno-funkcjonalne szkolnego systemu bezpieczeństwa opartego na wiedzy   223
7.2. Proces i produkty rozwijania tożsamości szkolnego systemu bezpieczeństwa 227
7.3. Uwarunkowania rzeczowe konstytuujące szkolny system bezpieczeństwa   229
7.4. Tworzenie w środowisku szkolnego systemu bezpieczeństwa warunków do rozwijania zarządzania wiedzą   231
7.4.1. Zespoły partnerskie jako społeczno-kulturowy kapitał bezpieczeństwa 231
7.4.2. Kierowanie pracą zespołu partnerskiego rozwiązującego problem zagrożenia   235
7.4.3. Oddolni liderzy – kierowanie procesem grupowym w zespole partnerskim   237
Rozdział 8. Funkcjonowanie szkolnego systemu bezpieczeństwa uczniów wykorzystującego zarządzanie wiedzą w eliminowaniu zagrożeń ze szkolnego środowiska   241
8.1. Zespołowe uczenie się i działanie jako czynnik poszukiwania, upowszechniania i wykorzystania dobrych praktyk   241
8.1.1. Potrzeba usprawniania pracy zespołów partnerskich   241
8.1.2. Metodyczne podejście do tworzenia dobrych praktyk   243
8.2. Podstawowe procesy reagowania w szkolnym systemie bezpieczeństwa   246
8.2.1. Organizacyjne założenia funkcjonowania szkolnego systemu bezpieczeństwa   246
8.2.2. Teoria aktora-sieci w opisie funkcjonowania szkolnego systemu bezpieczeństwa   249
8.2.3. Aktancyjny model diagnozy zagrożeń bezpieczeństwa   254
Zakończenie   259
Literatura   265
Spis tabel   277
Spis rysunków   281