Znani i Nieobecni. Studia z problematyki polskiej literatury emigracyjnej i życia literackiego na uchodźstwie

• Druk: Toruń, 2008
• Autor: Krzysztof Ćwikliński
• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika

Bez literatury będący istotą trwania na emigracji moralny i polityczny sprzeciw wobec pogwałcenia praw ludzi i narodów rzeczywiście nic by nie znaczył, a podjęta przez nią misja nie byłaby możliwa do wypełnienia. Wszystkie w tej mierze postulaty byłyby bez literatury pozbawione swego jakościowego ciężaru i siły oddziaływania, a postawa emigracyjna byłaby pustym gestem. Stąd powracające dylematy pisania lub niepisania dla Kraju, stąd rozdarcie duchowe i dramatyczne, jeśli nie tragiczne decyzje, stąd cy­kliczne zbliżenia i oddalenia kraju i emigracji, stąd też świadomość wydłu­żającej się perspektywy odbioru, a więc osamotnienia, stąd nastawienie na przyszłe pokolenia, na „późnego wnuka", na czytelnika w jakimś sensie projektowanego. Stąd też, przy wszystkich zagrożeniach, które przyszło jej przezwyciężyć, nieporównany z żadną inną literaturą emigracyjną wymiar i trwałość w dwunurtowości literatury narodowej, choć sceptycy, zważając na naturalny proces wymierania emigrantów i asymilowania się ich po­tomków (a także możliwość dokonania przez niektórych pisarzy wyboru „conradowskiego"), dawali jej nie więcej niż dwadzieścia lat istnienia. Istniała prawie pół wieku i istnieje nadal jako zjawisko osobne, którego podstawienie pod wspólny mianownik i scalenie z literaturą krajową stwa­rza nieprawdziwy obraz rzeczywistości. Stereotyp jedności kultury i litera­tury w dwu jej postaciach, zrównując różne obiegi, wiele ułatwia i w jakiś sposób równie wiele porządkuje, ale zarazem - jak każdy stereotyp - nazbyt wiele upraszcza, przeto i fałszuje Pożegnanie z emigracją - by użyć tu zna­nego określenia Jerzego Jarzębskiego - nie może nastąpić przedwcześnie, a wszystko wskazuje na to, że czas pożegnań jeszcze nie nadszedł. Stąd też idea tego tomu, rozumiana jako dopełnienie obrazu czy pars pro toto inny ogląd całości owej wciąż jeszcze osamotnionej i niezbyt dobrze znanej literatury o te elementy, które gdzieindziej nie były ekspo­nowane czy nawet zauważane, niekiedy może nawet świadomie pomijane, wciąż nieobecne w krajowym obiegu czytelniczym, a które - dla piszącego te słowa - wydają się niezmiernie ważne Przede wszystkim tom ten pomy­ślany został jako sposób na wydobycie z mroków społecznej niepamięci tych szczególnych jednostek.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Literaturoznawstwo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-231-2261-6
• Liczba stron: 268

Wśród widm i miraży
Kilka uwag tytułem wstępu / 7

I
Helikopter i kultura masowa. Kilka uwag o kilku nieuzasadnionych podejrzeniach / 19
Sześć lat w oku cyklonu. Andrzej Bobkowski i „komunistyczny eksperyment" w Gwatemali / 34
„Wydaje mi się, że to jednak jest teatr...". Czarny piasek Andrzeja Bobkowskiego w świetle listów autora i jego respondentów /  70
Furor scribendi. 0 pamfletowym charakterze listów Andrzeja Bobkowskiego / 94
Polemiki traumatyczne. Miłosz - Bobkowski: podłoże i przebieg konfliktu / 108
Nasz człowiek w Gwatemali. Misja Andrzeja Bobkowskiego / 128
List z nieba. Przyczynek do epistolografii Andrzeja Bobkowskiego / 143

II
Samotnik z Finczlejowa. Tadeusz Sułkowski - biografia jako figura losu emigranta / 159
Nieobecny i niedoceniony. Kilka uwag o pisarstwie Michała K. Pawlikowskiego 1 sytuacji pisarza emigracyjnego / 181
W kniejach Podola, na bagnach Naddniestrza... O gawędach i pasjach myśliwskich Stefana Badeniego / 197
Herbatka przy Finchley Road. Przyczynek do dziejów emigracyjnych polemik / 211

III
Znikąd donikąd. Emigracyjne dzienniki podróży - próba rekonesansu / 223
Nota bibliograficzna / 256
Indeks osób / 258