Analiza wpływu TTIP na wybrane sektory polskiej gospodarki
Politycznym celem negocjowanego od połowy czerwca 2013 r. Transatlantyckiego Porozumienia w dziedzinie Handlu i Inwestycji (TTIP) między UE i USA jest utworzenie wspólnego rynku transatlantyckiego. Bardzo trudno w połowie 2016 r. ocenić, czy porozumienie zostanie podpisane i ratyfikowane, jaki będzie zakres i tempo liberalizacji. Niemniej kończące się rokowania są dobrym momentem, by rozważyć podjęcie przygotowań – zarówno na poziomie polityki gospodarczej, jak i przedsiębiorstw – do takiej realizacji potencjalnej umowy, by stała się impulsem podniesienia poziomu konkurencyjności i rozwoju polskiej gospodarki. Badania skutków TTIP na gospodarkę mogą stanowić właściwe wsparcie dla tych przygotowań.
W monografii dokonuje się oceny wpływu umowy na te sektory polskiej gospodarki, które z jednej strony rodzą nadzieje na rozwój handlu polsko-amerykańskiego; z drugiej strony - budzą pewne obawy, wynikające z nasilenia konkurencji importowej. Z analizy, osadzonej w perspektywie raportów prowadzonych na poziomie UE oraz studiów sektorowych dwunastu państw UE (łącznie z Polską), wynika, że ekonomiczne skutki umowy mogą być stosunkowo niewielkie w badanych sektorach. Konsekwencje umowy dla całej gospodarki ujawnią się dopiero w długiej perspektywie oraz zależą od zmian w gospodarce polskiej i światowej.
Autorzy
(…) Praca ma charakter raportu analitycznego o silnej podbudowie teoretycznej, nawiązującej do ekonomii międzynarodowej. Jego mocną stroną jest zastosowanie narzędzi ekonometrycznych, pozwalających na ocenę realnych procesów ekonomicznych.
Jest to pierwsza w Polsce praca naukowa dotycząca wpływu TTIP na polską gospodarkę w ujęciu sektorowym, łącząca w sobie elementy analizy ekonomicznej jako nadrzędnej z elementami analizy politologicznej oraz społecznej. (…) Praca jest przykładem analizy strategicznej przeprowadzonej z inicjatywy zainteresowanych Autorów, w sytuacji braku zlecenia takiej analizy przez odpowiednie instytucje.
fragment recenzji wydawniczej
prof. dr. hab. Kazimierza Starzyka, Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu
Autorzy:
Elżbieta Czarny, Maria Dunin-Wąsowicz, Jan Hagemejer, Jan Jakub Michałek, Michał Paliński, Karolina Pawlak, Marlena Syliwoniuk, Katarzyna Śledziewska.
Wstęp 9
Wprowadzenie 11
1. Cele badawcze 11
2. Metoda badawcza 12
3. Struktura i charakterystyka opracowania 12
Maria Dunin-Wąsowicz
I. Analizy sektorowe państw Unii Europejskiej a TTIP 14
Wstęp 14
1. Pojęcie sektora a badanie efektów TTIP 16
2. Analiza sektorowa: istota i znaczenie 19
3. Analiza sektorowa na poziomie Unii Europejskiej a TTIP 21
4. TTIP a badania sektorowe w dwunastu państwach Unii Europejskiej 36
5. Wyniki badań sektorowych: przypadek Polski 45
Uwagi końcowe 47
Aneks I 49
Aneks II 52
Elżbieta Czarny, Katarzyna Śledziewska
II. Lokomotywy polskiego eksportu w perspektywie TTIP 54
Wstęp 54
1. Eksport towarów i usług z Polski do USA oraz na inne rynki 56
2. Struktura rzeczowa polskiego eksportu towarów do Stanów Zjednoczonych
– różne poziomy agregacji 63
3. Struktura rzeczowa polskiego eksportu usług do Stanów Zjednoczonych
i na inne rynki 76
Uwagi końcowe 78
Aneks I 80
Aneks II 82
Aneks III 85
Elżbieta Czarny, Katarzyna Śledziewska
III. Reaktory jądrowe, kotły, maszyny, urządzenia mechaniczne czy ich
części – jaki produkt jest najważniejszy w polskim eksporcie do USA? 90
Wstęp 90
1. Eksport produktów z grupy towarowej 84 z Unii Europejskiej i jej państw
członkowskich do USA 91
2. Grupa 8411 w eksporcie Polski do USA 99
Uwagi końcowe 117
Jan Hagemejer, Jan Jakub Michałek, Karolina Pawlak
IV. Ocena wpływu podpisania TTIP na polski sektor rolny i spożywczy 120
Wstęp 120
1. Protekcjonizm w handlu produktami rolno-spożywczymi Unii Europejskiej
i USA 125
2. Handel produktami rolno-spożywczymi między Polską a USA – próba
identyfikacji produktów wrażliwych 139
3. Skutki liberalizacji handlu szacowane przy użyciu modelu równowagi
cząstkowej GSIM 170
4. Symulacja zniesienia barier w handlu towarami rolno-spożywczymi
w ramach TTIP 183
Uwagi końcowe 194
Aneks 197
Michał Paliński, Marlena Syliwoniuk, Jan Hagemejer, Jan J. Michałek
V. Ocena wpływu porozumienia TTIP na polski sektor energetyczny 198
Wstęp 198
1. Charakterystyka głównych rynków surowcowych 201
2. Polityka energetyczna Unii Europejskiej a sytuacja energetyczna Polski 203
3. Charakterystyka poszczególnych rynków surowców energetycznych 205
4. Struktura handlu surowcami energetycznymi między Unią Europejską
a USA 214
5. Symulacja efektów redukcji barier pozataryfowych w handlu surowcami
energetycznymi w ramach TTIP przy pomocy modelu równowagi ogólnej 219
Uwagi końcowe 225
Aneks I 227
Aneks II 228
Podsumowanie 229
Najważniejsze wyniki badań 229
Wnioski 230
Rekomendacje 234
Executive Summary 235
Bibliografia 242
Spis tabel i rycin 250
Słownik i spis skrótów 255
Nota o Autorach 261
Contents
Preface 9
Introduction 11
1. Research objectives 11
2. Methodology 12
3. Outline of the study 12
Maria Dunin-Wąsowicz
I. Sectoral analyses of TTIP conducted by the EU Member States 14
Preface 14
1. Defining sectoral approach to the economy with regard to TTIP 16
2. Sectoral analysis: meaning and importance 19
3. Sectoral analysis at the level of the EU and TTIP 21
4. TTIP and sectoral analyses of twelve EU member states 36
5. Research findings: the case of Poland 45
Final remarks 47
Appendix I 49
Appendix II 52
Elżbieta Czarny, Katarzyna Śledziewska
II. Poland’s five top exports and TTIP 54
Preface 54
1. Exports of goods and services from Poland to the USA
and to other markets 56
2. Commodity structure of Polish goods exports to the USA – various levels of
aggregation 63
3. Commodity structure of Polish services exports to the USA
and to other markets 76
Final remarks 78
Appendix I 80
Appendix II 82
Appendix III 85
Elżbieta Czarny, Katarzyna Śledziewska
III. Nuclear reactors, boilers, machines, mechanical appliances,
or their parts – what product is the most important among Polish
exports to the USA? 90
Preface 90
1. The export of the 84 product group from the European Union and the Member
States to the USA 91
2. The 8411 product group and its export from Poland to the USA 99
Final remarks 117
Jan Hagemejer, Jan Jakub Michałek, Karolina Pawlak
IV. Assessment of TTIP’s effects on the Polish agricultural
and food sector 120
Preface 120
1. Protectionism in trade of agri-food products by the EU and the USA 125
2. Trade of agri-food products between Poland and the USA –
attempts to identify sensitive products 139
3. Effects of liberalisation – estimates made using the model of partial
equilibrium GSIM 170
4. Simulation of abolition of barriers in trade of agri-food products
in the framework of TTIP 183
Final remarks 194
Appendix 197
Michał Paliński, Marlena Syliwoniuk, Jan Hagemejer, Jan J. Michałek
V. Assessment of the effects of the TTIP agreement on the Polish
energy sector 198
Preface 198
1. Characteristics of main raw material markets 201
2. Energy policy of the European Union vs Poland’s energy situation 203
3. Characteristics of individual raw energy materials markets 205
4. Structure of raw energy materials trade between the European Union
and the USA 214
5. Simulation of effects of reduction of non-tariff barriers in raw energy materials
trade in the framework of TTIP using of the general equilibrium model 219
Final remarks 225
Appendix I 227
Appendix II 228
Conclusions 229
Key findings of research 229
Concluding remarks 230
Recommendations 234
Executive summary 235
Bibliography 242
List of tables and charts 250
Glossary and abbreviations 255
The Authors 261
