99 książek
99 książek, czyli mały kanon górnośląski to książka prezentująca zestaw lektur obowiązkowych dla każdego Górnoślązaka. To także przedstawienie twórczości pisarzy niekoniecznie związanych z Górnym Śląskiem, jednak mającej znaczenie dla górnośląskiej przestrzeni myśli, których dzieła odpowiadają i są odpowiedzią na różne górnośląskie problemy i tęsknoty. 99 esejów skonstruowano na podstawie schematu: notka o autorze, omówienie książki lub utworu literackiego, fragment oryginału.
Książka pod redakcją Zbigniewa Kadłubka i Łucji Staniczkowej powstała przy wsparciu Związku Górnośląskiego, jej współwydawcą, w ramach serii Officina Silesia, jest Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny. Autorami poszczególnych tekstów są akademicy, nauczyciele, dziennikarze, literaci, działacze na rzecz regionu i śląskiego języka regionalnego: Aleksandra Klich, Grzegorz Olszański, Andrzej Wicher, Dariusz Nowacki, Wojciech Kunicki, Libor Pavera, Piotr Skowronek, Mariusz Jochemczyk, Bożena Szałasta-Rogowska, Iwona Gralewicz-Wolny, Karolina Pospiszil, Mirosław Syniawa, Anna Kałuża, Beata Giblak, Gabriela Marszołek, Miłosz Piotrowiak, Rafał Biskup, Halina Nocoń, Tadeusz Sławek, Jacek Lyszczyna, Beata Brachaczek-Świerkot, Grzegorz Walczak, Dariusz Rott, Ilona Gwóźdź-Szewczenko, Michał Smolorz, Piotr Bogalecki, Aleksandra Kunce, Maciej Tramer, Krzysztof Uniłowski, Magdalena Adamczyk, Krzysztof Karwat.
Dlaczego 99 książek to „mały kanon”? We wstępie Zbigniew Kadłubek wyjaśnia: „Książka może być po prostu literackim przewodnikiem, podczas lektury można nawet zapomnieć o Górnym Śląsku i swobodnie wpatrzeć się w uniwersum ludzkich spraw. Można też wykorzystać tę książkę podczas zajęć (czy to szkolnych, czy to uniwersyteckich) z literatury regionalnej – albo tzw. regionalnej edukacji. Mały kanon jest małym kanonem i nie chce niczego zamykać, nie posiada żadnych pretensji do konkluzji, raczej moją intencją było i jest, by książka ta otwierała myślenie, poszerzała horyzonty, dodawała odwagi, pomagała Górnoślązakom pojmować i przeżywać bogactwo ich tożsamości”.
Niech zatem nasze myślenie o tej książce będzie silezjologiczne, czyli najgłębiej rozważające nie tylko czym jest, ale czym może się stać Górny Śląsk i górnośląskość.
Kanon? To raczej kanonizacja! Wszak obok świętych nazwisk śląskich pisarzy tak wielkich, jak Jakub Böhme wyniesieni zostaną autorzy mniejsi, pomniejsi i malutcy. Piszący po polsku, czesku, niemiecku i po ślonsku tyż. A także ci, co na Śląsku gościli albo wpadali tu tylko na chwilę. Ale to jeszcze nie koniec: prawdziwą zuchwałością jest obecność Ślązaków honorowych, naszych duchowych pobratymców, bliźniaków w lokalności, powinowatych w regionalizmie, adoptowanych do wielokultuorowości, tak dziwnie do nas podobnych, jak Homer i Joyce albo Ivo Andrić. I tak oto, z małego górnośląskiego kanonu wyłania się z hukiem ogólnośląska kanonada.
prof. Aleksander Nawarecki, Katowice
Nie jest to konwencjonalne wydawnictwo. Od leksykonu różni je formuła prezentacji choćby fragmentu twórczości danego pisarza, od monografii natomiast układ biograficzny, który ma spełniać kilka funkcji. Prócz informacji ma przekazywać też emocjonalne treści pisarstwa, wiedzę o jego tematyce i poetyce. Poza walorami naukowo-publicystycznymi książka jest tez doniosłym aktem o charakterze kulturalno-politycznym.
Prof. Wojciech Kunicki, Wrocław
oprac.: Izabela Jańczak
