Audyt zasobów niematerialnych z wykorzystaniem analizy sieci organizacyjnej
Autorka podejmuje krytycznie istotny problem nauk o zarządzaniu, słabo rozpoznany w literaturze choć uznany jako determinujący obecną i przyszłą konkurencyjność przedsiębiorstw, sektorów i gospodarek. Jeżeli bowiem przewaga konkurencyjna trwale może być zbudowana na zasobach spełniających kryteria VRIN, a ich spełnienie budzi najmniejsze wątpliwości w przypadku zasobów niematerialnych, to niezbędne jest pogłębienie naszego zrozumienia tych zasobów a dalej rozwijanie procedur identyfikacji, alokacji i ich eksploatacji. Podjęcie tego problemu uważam za uzasadnione, ulokowane w ścisłym rdzeniu dociekań zarządzania strategicznego a wobec tego mieszczące się jednoznacznie w dyscyplinie nauk o zarządzaniu. Zgodnie ze stanem wiedzy dr Anna Ujwary-Gil dostrzega potrzebę wniesienia wkładu teoriotwórczego, którego przejawem jest meta-model. Powoduje to potrzebę stosowania metodyki badawczej generatywnej, opartej o pogłębione studia konkretnych przypadków, w konkretnych uwarunkowaniach kontekstowych, bez ambicji uniwersalności. W zakresie ustalenia stanu wiedzy dr Anna Ujwary-Gil dowodzi biegłości w literaturze, dokonuje nie tylko przeglądu istniejącej teorii, ale także celowo i spójnie dobiera perspektywy użyteczne dla celów Jej monografii. Wyrazem tego zabiegu jest ujęcie sieci jako struktury działań, dalej wiedzy jako działania, a dalej zasobów niematerialnych jako kapitału intelektualnego charakteryzującego się strukturą powiązań. W zakresie metodyki badawczej Autorka stosuje zróżnicowany warsztat: krytyczną i pogłębioną analizę literatury, generatywną metodykę opracowania modelu, studium przypadku. Przeprowadzone studium przypadku stanowi ilustrację zastosowania narzędzi analizy sieci oraz pozostałego instrumentarium, które dr Anna Ujwary-Gil proponuje wykorzystywać w fazie wykonawczej audytu zasobów niematerialnych. Możliwa staje się identyfikacja nie tylko najważniejszych zasobów, zadań czy aktorów, ale także powiązanie zidentyfikowanych sieci pomiędzy sobą. Autorka otwiera pole do stosowania swojej metodyki ujawniając strukturalne i dynamiczne cechy zasobów niematerialnych organizacji. Ujawnia przy tym szerokie pole do dalszych badań, niezbędnych by opracować reguły interpretacji uzyskiwanych miar, w tym znaczenie uzyskiwanych wartości i przedziałów. Niewątpliwe nowatorstwo proponowanego meta-modelu wskazuje drogę do pogłębionych zastosowań technik analizy sieci w środowisku wewnątrzorganizacyjnym.
Uważam, że praca dr Anny Ujwary-Gil wnosi znaczący wkład w rozwój nauk o zarządzaniu, w zakresie zarządzania strategicznego a ściślej zasobowego podejścia do firmy poprzez strukturalne zdefiniowanie wiedzy, zastosowanie koncepcji audytu zorientowanego na doskonalenie porzucając wąskie rozumienie tej techniki w kategoriach zgodności, rzetelne przedstawienie dostępnych w literaturze audytów informacji/wiedzy/ kapitału intelektualnego, rygorystycznego rozumowania prowadzącego do opracowania meta-modelu, ścisłego powiązania wiedzy i zasobów ze strategią w fazie projektowania opracowanego modelu audytu, uwzględnienie analizy dynamiki powiązań i sieci wraz z rozbudowaną propozycją mierników, interesującą ilustrację zastosowania z wykorzystaniem mierników, tabel oraz wykresów. Monografię oceniam jako wysoce zaawansowaną pozycję, adresowaną do czytelnika przygotowanego do podejmowania problemów zarządzania strategicznego przy pomocy wyrafinowanych technik badawczych. Jednocześnie sądzę, że znajdzie ona uznanie praktyków - menedżerów i konsultantów, ponieważ oferuje kompletny wzorzec audytowania zasobów niematerialnych, przydatny do bezpośredniego stosowania wszędzie tam, gdzie doskonalenie wykorzystania zasobów niematerialnych jest strategicznie ważne dla menedżerów.
Prof. dr hab. Wojciech Czakon
