Data dodania: 15.01.2018
Emocje w rozwoju dziecka
Nie tylko literki i matematyka…
Rodzice i nauczyciele, którzy skupiają się jedynie na intelektualnych osiągnięciach dzieci, w świetle najnowszej wiedzy psychologii i pedagogiki popełniają duży błąd wychowawczy. Dlaczego? Otóż z perspektywy wieloletnich badań wynika, że nic nie zastąpi tego, co najbardziej ludzkie - czyli emocji, a sukces w szkole i w późniejszym dorosłym życiu zawodowym i prywatnym w dużym stopniu zależy od cech emocjonalnych ukształtowanych u dziecka w okresie przedszkolnym.
Inteligencja emocjonalna
Inteligencja emocjonalna to termin coraz częściej wymieniany pośród elementów prawidłowego rozwoju dziecka. Umiejętne radzenie sobie z emocjami, swoimi i innych, nawiązywanie prawidłowych relacji, empatia czy działanie zgodnie z przyjętymi normami to klucz do wielopłaszczyznowego sukcesu w życiu człowieka.
Umiejętne zarządzanie emocjami pomaga
Emocje są bardzo potrzebne. Dzięki nim dziecko lepiej radzi sobie ze stresem i szybciej adaptuje nowe sytuacje. Dziecko inteligentne emocjonalnie lepiej identyfikuje i okazuje własne odczucia, rozpoznaje emocje innych ludzi, rozumie i przewiduje motywy zachowań innych osób i swoje. Potrafi nazywać stany emocjonalne i wyrażać swoje uczucia słowami. Dziecko staje się bardziej elastyczne i potrafi odnaleźć się w ciągle zmieniających się sytuacjach. Rozumiejąc emocje innych, świetnie radzi sobie w grupie czy zespole.
Praca z dzieckiem
Dzięki różnorodnym formom zabaw - ze szczególnym uwzględnieniem sfery emocjonalnej - rodzic i wychowawca może pomóc maluchowi zrozumieć ludzkie zachowania, rozpoznawać problemy oraz budować relacje z nowo poznanymi osobami. Dziecko, które otrzymuje od dorosłych ze swego otoczenia dużą porcję aprobaty, nabywa pewności siebie, wiary we własne możliwości, a także pewność, że uda mu się stawić czoło wyzwaniom.
Rozmowa, aktywne słuchanie, analiza
Podstawową metodą, jaką mają do dyspozycji rodzice i wychowawcy, jest… rozmowa. Dyskutowanie z dzieckiem, wyjaśnianie mu zasad rządzących światem, a także otwarte mówienie o uczuciach i lękach pokazuje, jak należy radzić sobie z rzeczywistością. Ważne jest, by dziecko dostrzegało i akceptowało także swoje wady. Maluch powinien wiedzieć, że nikt nie jest doskonały, a popełnianie błędów leży w ludzkiej naturze. Aktywne słuchanie oznacza, że rozmowa wymaga skupienia i czasu, a analiza danej sytuacji - zadawania pomocniczych pytań. Rodzic czy wychowawca powinien łączyć elementy gry i zabawy z modelowymi sytuacjami zaczerpniętymi z życia codziennego i wymyślać takie zabawy, które pobudzą emocje.
Literatura dedykowana przedszkolakom
W rozbudowaniu inteligencji emocjonalnej u dziecka bezwzględnie przydatna jest literatura fachowa, dedykowana specjalnie dla dzieci w wieku przedszkolnym. Seria Trampolina+ Emocje to kolekcja zeszytów ćwiczeń wspomagająca wszechstronny rozwój przedszkolaków ze szczególnym uwzględnieniem sfery emocjonalnej. Warto podkreślić, że oferta materiałów z tej serii nadaje się do pracy grupowej i indywidualnej zarówno w przedszkolu, jak i w domu.
-
Emocje 1, napisane z myślą o najmłodszych przedszkolakach, to zbiór 18 kart zadaniowych. W okresie wkraczania w wiek przedszkolny emocje najmłodszych przedszkolaków są silne, gwałtowne, krótkotrwałe i zmienne. Dziecko nie potrafi nazwać wszystkich uczuć ani odróżnić, które są akceptowane, a które trzeba kontrolować. Maluch często okazuje swoją odrębność w formie buntu, a sam fakt pójścia do przedszkola to przeżycie bardzo silne.
Propozycje ćwiczeń zawarte w książce dla najmłodszych przedszkolaków mają służyć pomocą głównie w zakresie rozpoznawania i nazywania emocji, budowania poczucia własnej wartości oraz nawiązywania relacji z rówieśnikami i osobami dorosłymi. - Emocje 2 to kontynuacja poprzedniej pozycji Emocje 1, napisana i przeznaczona do pracy z dziećmi, które mają co najmniej roczne doświadczenie związane z pobytem w przedszkolu. Pozycja składa się z 24 kart zadaniowych. Dzieci 4-letnie z łatwością nazywają uczucia własne i innych, wskazują przyczyny własnych emocji, potrafią panować nad gniewem, ale często naśladują niewłaściwe zachowania rówieśników.
- Emocje 3 to zestaw 30 kart zadaniowych, przeznaczony do pracy z najstarszymi przedszkolakami. Karty zadaniowe zawierają w dużej mierze treści zintegrowane, a praca z nimi opiera się na rzetelnej rozmowie z dzieckiem na temat uczuć towarzyszących różnym sytuacjom. Taka forma pracy z dziećmi jest najbardziej skuteczna i efektywna. Dziecko w tym wieku lubi okazywać swoją indywidualność, ma ukształtowany obraz samego siebie i stawia warunki w celu osiągnięcia własnych zamierzeń.
Różnorodne formy zabaw, także w zakresie świadomości własnych praw, rozwiązywania konfliktów, rozpoznawania słabych i mocnych stron, stwarzają dziecku szansę na głębokie przeżywanie i oswajanie się z emocjami.
Wykorzystywane w trakcie zabaw sytuacje są zaczerpnięte z życia codziennego.
Wszystkie książeczki, oprócz poleceń do ilustracji oraz pytań pomocniczych, zachęcających do dyskusji o emocjach, zawierają również zbiór 42 propozycji ćwiczeń i zabaw. Kształtując one empatię, rozpoznawanie i nazywanie uczuć u siebie i innych, kontrolowanie własnych emocji i panowanie nad stresem, a także wspomagają budowanie poczucia własnej wartości, porozumiewanie się, pozytywne zachowania społeczne i rozwiązywanie problemów oraz nabywanie umiejętności współpracy w zespole. Ponadto rodzice i wychowawcy znajdą w każdej pozycji podpowiedź, jak wykorzystać w pracy z dziećmi obrazki, ilustracje i historyjki obrazkowe.
Systematyczność
Kształtowanie inteligencji emocjonalnej u dziecka jest procesem wymagającym systematyczności i zaangażowania ze strony osób dorosłych – rodziców i wychowawców. Proces ten ma przebiegać w formie zabawy, w przyjaznej atmosferze i sprawiać dziecku przyjemność. Warto także pamiętać, że zdolności umysłowe - takie jak: logiczne myślenie, kreatywność czy zmysł techniczny – nigdy nie zastąpią inteligencji emocjonalnej.
Katarzyna Dołhun - absolwentka Uniwersytetu Śląskiego, lektor języka angielskiego i niemieckiego, nauczyciel wychowania przedszkolnego i wczesnoszkolnego, nauczyciel pedagogiki Marii Montessorii
Senior Metodyk w Ogólnopolskiej Sieci Szkół Języków Obcych Mała Lingua & Lingua Teens Space Sp z.o.o. Grupa PWN
9:00-15:00