Fideizm Kalwina i bunt angielskich racjonalistów

• Druk: Kęty, 2016
• Autor: Antoni Szwed
• Wydawca: Marek Derewiecki

Epoka zachodnioeuropejskiego Oświecenia często jest zwana Wiekiem Rozumu, który w XVIII wieku reprezentują „oświeceni” filozofowie. Jednak przyczyn powstania tego potężnego ruchu umysłowego, którego skutki do dziś odczuwamy, trudno byłoby upatrywać w swobodnej, spontanicznie zrodzonej, racjonalnej myśli. Można wypowiedzieć twierdzenie: nie byłoby Oświecenia gdyby ponad dwa wieki wcześniej nie było Reformacji. A skoro tak, to jak do tego doszło? Jakie przemiany zaszły w łonie europejskiego protestantyzmu, które doprowadziły w XVIII wieku do pojawienia się tego laickiego nurtu w Europie Zachodniej? W niniejszej monografii, na przykładzie Anglii, zostały przedstawione procesy stopniowego odchodzenia od religii chrześcijańskiej, opartej na biblijnym Objawieniu, ku coraz bardziej dowartościowywanej religii naturalnej w okresie od pierwszej połowy XVI wieku do przełomu XVII i XVIII wieku. Od ortodoksyjnego kalwinizmu do deizmu.

Rekonstrukcja tych procesów została w większości oparta na oryginalnych, mało dotąd znanych polskiemu czytelnikowi, dziełach wybranych autorów angielskich z tego okresu. Niniejsza praca jest studium filozoficzno-teologicznym, osadzonym w kontekście historycznym, określonym przez lata 1534-1689.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Religia i teologia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-65031-47-1
• ISBN druku: 978-83-65031-72-3
• Liczba stron: 378

Przedmowa                    3
I. Kalwin wobec chrześcijańskiego Objawienia i możliwości poznawczych ludzkiego rozumu                              14
1. Jan Kalwin i jego dzieło                        14
2. Kalwin o Słowie Boga zawartym w Piśmie Świętym                      25
3. Ludzka wiara w Słowo Boga zawarte w Piśmie                      37
4. Kalwin wobec rozumowego poznania naturalnego                  44
5. Kalwin o ludzkiej naturze                    54
6. Kalwin i jego koncepcja podwójnej predestynacji                      62
6.1 O predestynacji i przedwiedzy       69
6.2 Cel wybrania                                   71
6.3 U źródeł podwójnej predestynacji                                       73
7. Fideizm Jana Kalwina                            84
II  Purytanie        88
1. Początki reformacji w Anglii                88
2. Rządy Jakuba I i Karola I?                     96
3. Purytanie            102
4. Pobożność purytańska                          109
5. Purytański dogmatyzm                        114
6. Podstawy purytańskiej wiary                121
III  Arminianizm i problem predestynacji                    123
1. Podwójna predestynacja w głównych dokumentach kalwińskich                                124
2. Jakub Arminiusz i początki arminianizmu                              130
3. Drugi etap rozwoju arminianizmu        135
4. Arminianizm kontra ortodoksyjny kalwinizm                        141
5. Arminianizm w Anglii                          146
IV. Dalsze przyczyny upadku purytanizmu              149
1. Krytyka entuzjazmu                              149
1.1 Oliver Cromwell                               156
2. Od erastianizmu do potrzeby tolerancji                                    160
V. Pierwsze próby liberalizacji teologii kalwińskiej                            172
1. Thomas Browne                                    173
2. John Hales          180
3. William Chillingworth                          182
VI. Religia Objawiona i religia naturalna – platonicy z Cambridge            191
1. Powrót monarchii – tło historyczne      191
2. Latytudynarianie                                  197
3. Benjamin Whichcote                            205
3.1 Elementy biografii Benjamina Whichcote’a                       206
3.2 Spór Tuckneya z Whichcote’em     207
3.3 Religia naturalna – ludzki rozum                                       217
3.4 Nadprzyrodzona religia Objawiona (Religion of After-Revelation) – Pismo Święte                               227
4. John Smith        233
4.1 Elementy biografii Johna Smitha                                       233
4.2 Smith i fundamentalna wartość naturalnego objawienia Boskości                       235
VII  Między latytudynarianami a deistami                246
1. John Tillotson                                        249
2. John Locke        259
2.1 Elementy biografii Johna Locke’a                                       261
2.2 Funkcje i poznawcze granice rozumu. Rozum i wiara       262
2.3 O różnicach między religią naturalną a religią Objawioną                                   275
2.4 Stosunek Locke’a do chrześcijańskiego Objawienia         282
VIII  Deiści                295
1. John Toland        295
1.1 Elementy biografii Johna Tolanda                                       299
1.2 Zarys teologii naturalnej w Christianity not Mysterious Tolanda                         301
2. Matthew Tindal                                      314
2.1 Rys biograficzny                             314
2.2 Tożsamość religii naturalnej i chrześcijaństwa                 315
Zakończenie                  326
Summary: Kalvin’s Fideism and the Rebellion of English Rationalists                                  353
Ryciny                             356
Bibliografia                     358
Bibliografia źródłowa                             358
Bibliografia wtórna                                 361
Indeks osobowy             365