Izydora Dąmbska (1904-1983)

• Druk: Kęty, 2023
• Redakcja naukowa: Łukasz Ratajczak, Mariusz Pandura, Radosław Kuliniak, Barbara Judkowiak
• Wydawca: Marek Derewiecki

Związek wolności z odpowiedzialnością był i jest przedmiotem wyczerpu­jących analiz etyków i filozofów prawa. Rzadziej bierze się pod uwagę podstawowy – jak mi się wydaje – związek denotacji słowa „wolność” z denotacjami słowa „prawda”. Związek ten przybiera różną postać w zależności od tego: po pierwsze, o jaki sens słowa „prawda” chodzi, po drugie, jaka jest natura owej relacji. O jednym powiązaniu, na które zwrócili uwagę stoicy była już mowa. Podstawową wolnością człowieka w myśl tej koncepcji jest wolność od fałszu w znaczeniu błędu, a zatem możność trafnego rozpoznawania i akceptowania prawdy w znaczeniu prawdziwego o rzeczy sądu. W tym rozumieniu wolność jest warunkiem poznania. Poznanie zaś odsłaniające rzeczywisty stan rzeczy czyli prawdę w znaczeniu ontologicznym jest dobrem istoty rozumnej a w konsekwencji wolność jako warunek nabiera wartości instrumentalnej środka osiągania naczelnej wartości, jaką jest prawda. Ale wolności ludzkiej towarzyszyć też może fałsz jako świadome naruszanie wartości prawdy, fałsz w sensie kłamstwa narzucanego człowiekowi przez innych, w szczególności przez wroga, przez nieodpowiedzialną władzę, przez propagandę polityczną itp. Wolność od fałszu w tym rozumieniu i równoczesna możność demaskowania go i głoszenia prawdy jest podstawą moralności społecznej. Nie ma społecznej moralności bez prawdy w sensie negacji kłamstwa obliczonego na ujarzmienie ludzi przez uniemożliwienie im wydawania prawdziwych sądów o sytuacji ich społecznego bytu. Zakłamanie życia społecznego wyrażające się między innymi w używaniu słów bez pokrycia lub w dowolnym zmienianiu ich znaczeń celem wprowadzenia w błąd, a tym samym ogłupianiu ludzi, narusza podstawową wolność człowieka jako istoty rozumnej (Izydora Dąmbska, Gdy myślę o słowie „wolność” – fragment).

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Filozofia
• Redakcja: Łukasz Ratajczak, Mariusz Pandura, Radosław Kuliniak, Barbara Judkowiak
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-66941-79-3
• ISBN druku: 978-83-66941-47-2
• Liczba stron: 609

Pobierz spis treści»

Wprowadzenie 7

I. Kalendarium
Kalendarium 19

II. Listy
Listy Władysława Tatarkiewicza do Izydory Dąmbskiej 101

III. Dokumenty
Życie 233
Nauka 241
Protesty 268

IV. Sprawy zatrudnienia uniwersyteckiego Izydory Dąmbskiej
Sprawa zatrudnienia Izydory Dąmbskiej z Uniwersytetu Warszawskiego do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (lata 1948–1949) 287
Listy Izydory Dąmbskiej z Kazimierzem Ajdukiewiczem 287
Listy z władzami Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (lata 1956–1957) 306
Korespondencja Izydory Dąmbskiej z władzami Uniwersytetu Wrocławskiego (lata 1956–1957) 319
Spory o Kraków  327
Korespondencja z Romanem Witoldem Ingardenem w sprawie nominacji w Krakowie (1956–1957) 327
Korespondencja Izydory Dąmbskiej z Dziekanem Wydziału 
Historyczno­‑Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego i Ministerstwem Szkolnictwa Wyższego 348
Akt nominacyjny Izydory Dąmbskiej na katedrę Historii Filozofii na Wydziale Filozoficzno­‑Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego 370
Sprawa przeniesienia Izydory Dąmbskiej z Uniwersytetu Jagiellońskiego do Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie 371

V. Teksty
Izydora Dąmbska, Gdy myślę o słowie „wolność” 389
Izydora Dąmbska, O bezimienności 396
Izydora Dąmbska, Z filozofii imion własnych 428
Izydora Dąmbska, Pod opieką muz 447
Izydora Dąmbska, Z genealogii ideałów życiowych: Platoński ideał filozofa 451

VI. wspomnienia i przemówienia, między innymi z Jubileuszu siedemdziesięciolecia urodzin i odejścia na emeryturę, Izydory Dąmbskiej
Izydora Dąmbska, Wspomnienie o Profesor Danieli Gromskiej 465
Izydora Dąmbska, Władysław Witwicki (1878–1948) 470
Izydora Dąmbska, Przemówienie na posiedzeniu Komitetu Redakcyjnego Klasyków Filozofii z okazji osiemdziesięciolecia Profesora Władysława Tatarkiewicza (Warszawa, 27 VI 1966) 479
Izydora Dąmbska, Z refleksji Władysława Witwickiego nad nauką i jej stosunkiem do innych dziedzin życia 483
Izydora Dąmbska, Moje przemówienie na posiedzeniu Krakowskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Filozoficznego w dniu 26 października 1974 roku 489
Halina Słoniewska, Na uroczystość uczczenia Izy 26 października 1974 roku 493
Irena Krońska, O Izydorze Dąmbskiej 495

VII. Fotografie
Fotografie 505

Abstract 597
Indeks nazwisk 599