Monolog polsko-żydowski
Większość niniejszego monologu była w tej lub innej formie publikowana w „Res Publice Nowej” i na jej stronie internetowej, gdzie wywoływała ożywioną dyskusję. Esej zatytułowany „Obowiązek” ukazał się pierwotnie w Odrze, a „Przymieszka krwi” i „Dziedzictwo duchowe” wyrosły z recenzji zamieszczonych dosyć dawno w tygodniku „Wprost” i „Gazecie Wyborczej”. Najstarszy jest „Żyd, który udawał Polaka, który udawał Żyda...”, bo wywodzi się z artykułu drukowanego w 1991 w nowojorskim „Okay Ameryka” i późniejszej dyskusji w chicagowskim „To Be”.
Henryk Grynberg w „Monologu polsko-żydowskim” po raz kolejny podejmuje problem Holokaustu. Zbiór eseistyki, na który składają się teksty pochodzące z różnych lat, sięga do współczesnych dziejów totalitaryzmu, jego korzeni i potwornych skutków, takich jak Szoa, i analizuje wydarzenia, które odcisnęły swe piętno na całym XX wieku. Po tragedii 11 września 2001 r. Autor z nowej perspektywy spogląda na współczesny świat polityki i kultury, na jego duchowy klimat, na polityczną hipokryzję i wybiórczą pamięć. W jednym z esejów mówi m.in. o „rozkładzie moralnym poholokaustowej Europy”, trwałym i ciągle widocznym, zamazującym obraz współczesności.?