Ochrona cyberprzestrzeni Unii Europejskiej
W XXI wieku informacja zyskuje coraz większą wartość i znaczenie. Rozwój technologii informacyjnych oraz powstanie i rozwój społeczeństwa opartego na wiedzy prowadzi do pojawienia się nowych zagrożeń dla jego funkcjonowania. Przy obecnym stopniu uzależnienia wszystkich obszarów życia i działalności człowieka od informacji brak dostępu do niej może zaburzyć właściwe działanie systemów teleinformatycznych i prowadzić do utraty bezpieczeństwa. Zadaniem bezpieczeństwa informacyjnego jest dążenie do wykluczenia wszelkich zagrożeń w tej kwestii.
Ochrona cyberprzestrzeni Unii Europejskiej zawiera analizę działań podjętych w polityce ochrony cyberprzestrzeni przez Unię Europejską (UE) jako obowiązku zabezpieczenia wspólnej przestrzeni bezpieczeństwa informacyjnego UE w obliczu współczesnych zagrożeń. Izabela Oleksiewicz analizuje również aktualną strategię cyberbezpieczeństwa, polityki i regulację w wymiarze instytucjonalno-prawnym w odniesieniu do standardów międzynarodowych oraz unijnych, w kierunku ustanowienia reguł współpracy między Unią a państwami członkowskimi.
W książce zostały omówione następujące kwestie:
- geneza i istota bezpieczeństwa w UE
- strategia bezpieczeństwa UE w XXI wieku
- uwarunkowania polityki cyberbezpieczeństwa UE
- prawne standardy cyberbezpieczeństwa UE
- realizacja polityki cyberbezpieczeństwa UE
- implementacja polityki cyberbezpieczeństwa w UE na przykładzie Polski, Estonii, Niemiec, Francji i Wielkiej Brytanii
- skutki i perspektywy rozwoju strategii i polityki cyberbezpieczeństwa UE
Wykaz skrótów VII
Wstęp 1
1 Geneza i istota bezpieczeństwa informacyjnego 11
1.1 Geneza bezpieczeństwa informacyjnego w Unii Europejskiej 12
1.2 Istota bezpieczeństwa informacyjnego w Unii Europejskiej 23
2 Strategia cyberbezpieczeństwa Unii Europejskiej w XXI w 35
2.1 Paradygmat bezpieczeństwa państwa w stosunkach międzynarodowych 36
2.2 Europejska strategia bezpieczeństwa jako instrument polityki cyberbezpieczeństwa Unii Europejskiej 45
2.3 Istota strategii ochrony cyberprzestrzeni Unii Europejskiej 60
3 Uwarunkowania cyberbezpieczeństwa Unii Europejskiej 77
3.1 Istota i zakres cyberterroryzmu jako zagrożenia w XXI w 80
3.2 Uwarunkowania zagrożeń cyberterrorystycznych w Unii Europejskiej 93
3.2.1. Uwarunkowania zewnętrzne 93
3.2.2. Uwarunkowania wewnętrzne 108
4 Prawne standardy cyberbezpieczeństwa Unii Europejskiej 121
4.1 Międzynarodowe normy prawne w zakresie zwalczania cyberterroryzmu 122
4.1.1. Rada Europy wobec cyberprzestępczości 122
4.1.2. Interpol w walce z cyberterroryzmem 128
4.1.3. Organizacja Narodów Zjednoczonych w walce z cyberterroryzmem 131
4.2 Prawo unijne wobec cyberterroryzmu 134
4.2.1. Prawo pierwotne Unii Europejskiej wobec cyberterroryzmu 134
4.2.1.1. Traktat z Maastricht 135
4.2.1.2. Traktat z Amsterdamu 138
4.2.1.3. Traktat z Nicei 143
4.2.1.4. Traktat z Lizbony 146
4.2.2. Prawo wtórne Unii Europejskiej wobec cyberterroryzmu 155
4.2.3. Instytucjonalny wymiar zwalczania cyberprzestępczości w prawie Unii Europejskiej 172
5 Realizacja polityki cyberbezpieczeństwa Unii Europejskiej 181
5.1 Unia jako podmiot polityki ochrony cyberbezpieczeństwa 182
5.2 Instrumenty polityki cyberbezpieczeństwa 199
5.2.1. Europol i SIS 199
5.2.2. Eurojust 203
5.2.3. Agencja UE ds. Cyberbezpieczeństwa (Europejska Agencja ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji) 205
5.2.4. Europejskie Centrum ds. Walki z Cyberprzestępczością 207
5.2.5. Decyzje ramowe i strategie UE dotyczące problematyki zwalczania cyberterroryzmu 208
6 Implementacja polityki cyberbezpieczeństwa w Unii Europejskiej na przykładzie wybranych państw 225
6.1 Implementacja polityki cyberbezpieczeństwa w Estonii 226
6.1.1. Podstawowe dokumenty w zakresie polityki cyberbezpieczeństwa 226
6.1.2. Instytucjonalny wymiar polityki cyberbezpieczeństwa 230
6.2 Implementacja polityki cyberbezpieczeństwa w Polsce 233
6.2.1. Podstawowe dokumenty w zakresie polityki cyberbezpieczeństwa 233
6.2.2. Polski Kodeks karny wobec polityki cyberbezpieczeństwa 245
6.2.3. Wymiar instytucjonalny zwalczania cyberterroryzmu w Polsce 259
6.2.4. Dyrektywa NIS w prawie polskim 269
6.3 Implementacja polityki cyberbezpieczeństwa w RFN 281
6.3.1. Podstawa prawna polityki cyberbezpieczeństwa 281
6.3.2. Instytucjonalny wymiar polityki cyberbezpieczeństwa RFN 295
6.4 Implementacja polityki cyberbezpieczeństwa we Francji 300
6.4.1. Podstawowe dokumenty w zakresie polityki cyberbezpieczeństwa 300
6.4.2. Instytucjonalny wymiar polityki cyberbezpieczeństwa 312
6.5 Implementacja polityki cyberbezpieczeństwa w Wielkiej Brytanii 316
6.5.1. Podstawowe dokumenty w zakresie polityki cyberbezpieczeństwa 316
6.5.2. Instytucjonalny wymiar polityki cyberbezpieczeństwa 324
7 Skutki i perspektywy rozwoju strategii i polityki cyberbezpieczeństwa Unii Europejskiej 335
7.1 Skutki polityki i strategii cyberbezpieczeństwa Unii Europejskiej 336
7.2 Perspektywy polityki i strategii cyberbezpieczeństwa Unii Europejskiej 347
Zakończenie 355
Bibliografia 363
