Piesek przydrożny
Piesek przydrożny - uhonorowana Nagrodą Nike jedna z najbardziej osobistych i intrygujących książek Czesława Miłosza - to najlepszy przykład widocznego w całej twórczości noblisty poszukiwania formy bardziej pojemnej. Na hybrydalny gatunkowo, ale precyzyjnie skomponowany tom składają się „klasyczne” wiersze liryczne, aforyzmy, medytacje, wspomnienia, obrazki, krótkie traktaty teologiczne, zapisy epifanii i iluminacji, wreszcie - wyodrębnione w osobny dział epickie Tematy do odstąpienia (autor wyznał, że za butelkę dobrego alkoholu skłonny byłby odstąpić te zalążkowe fabuły komuś, kto rozwinąłby je do rozmiarów powieści czy większych opowiadań). To zaskakująco szczery raptularz poety i myśliciela mającego odwagę w dobie nihilizmu i awangardowej błazenady podejmować tematy poważne, pisać o przemijaniu, samotności, cierpieniach milionów niewinnych. Ale także pytać o wartości i prawdę, powinności sztuki i artysty, dylematy wiary i niewiary, uzmysławiać konieczność poszukiwania transcendencji i rozmyślania o rzeczach ostatecznych.
Piesek przydrożny jest pełen ciepła i współczucia, miłości do ludzi i zrozumienia dla ich słabości. Miłosz pragnie, by jego twórczość była zrozumiała i „użyteczna”, podejmuje tematy poważne w sposób przystępny i dowcipny, przenikliwy i pełen dystansu, przekorny i wzruszający. Stary poeta jest przy tym zaskakująco nowoczesny, świadomie - w dobie wideoklipu, skrótu i pośpiechu - komponując książkę, którą można otworzyć w dowolnym miejscu, przeczytać kilka stron i poczuć się lepiej - a być może też inaczej spojrzeć na świat i samego siebie.
Czesław Miłosz
ur. 1911
-
zm. 2004
Czesław Miłosz, wybitny poeta, prozaik, eseista, tłumacz i historyk literatury, urodził się 30 czerwca 1911 roku w Szetejniach, gdzie jego rodzice posiadali majątek ziemski. Geograficzne położenie majątku miało wielki wpływ na światopogląd i twórczość Miłosza – przyszły poeta wychowywał się na terenach dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego w wielokulturowej i tolerancyjnej atmosferze. Miłosz studiował na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, najpierw polonistykę, jednak zrezygnował z niej na rzecz prawa. W czasach studenckich zadebiutował na łamach uniwersyteckiego pisma „Alma Mater Vilnensis” wierszami Kompozycja i Podróż. Był członkiem grupy poetów Żagary i współtwórcą pisma o tej samej nazwie. Jednak od innych Żagarystów Miłosza odróżniał go kult klasycystycznych rygorów. Przed wybuchem II wojny światowej Miłosz tworzył w duchu katastroficznym. Po wojnie jego poezja stała się bardziej intelektualna – poeta pojmował literaturę jako jako drogę do ocalenia po klęsce poczucia człowieczeństwa. Ponadto Miłosz wprowadził do literatury polskiej nowy gatunek literacki, nazywany traktatem poetyckim. W swoim dorobku Miłosz ma również kilkanaście zbiorów eseistycznych – do najbardziej znanych i cenionych należą „Zniewolony umysł”, „Ziemia Ulro” i „Ogród nauk”. W okresie powojennym Miłosz przez pewien czas mieszkał we Francji, gdzie współpracował z redaktorem czasopisma „Kultura” Jerzym Giedroyciem, oraz w Stanach Zjednoczonych, gdzie wykładał literaturę słowiańską na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley i na Harvardzie. W Polsce zaś był uznawany za zdrajcę, został potępiony nawet przez Związek Literatów Polskich, a do roku 1980 istniał zapis cenzorski, zakazujący publikacji dzieł Miłosza. Jednak po otrzymaniu przez Miłosza Nagrody Nobla za całokształt twórczości stosunek do poety zaczął się zmieniać i Miłosz mógł przyjechał do kraju. W 1993 roku poeta ostatecznie zamieszkał w Polsce – osiedlił się w Krakowie, które swoją atmosferą najbardziej przypominało mu Wilno. Miłosz zmarł 14 sierpnia 2004, pozostawiając po sobie bogatą spuściznę intelektualną. Do najbardziej znanych tomików poezji Miłosza należą m.in. „Poemat o czasie zastygłym”, „Trzy zimy”, „Ocalenie”, „Traktat poetycki” oraz „To”.
Źródło zdjęcia: By Mariusz Kubik, http://www.mariuszkubik.pl [GFDL (http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html), CC-BY-SA-3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/), CC BY 2.5 (https://creativecommons.org/licenses/by/2.5) or Attribution], via Wikimedia Commons
