Polszczyzna mówiona inteligencji

• Druk: Kraków, 2008
• Autor: Halina Kurek
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Pani Profesor Halina Kurek – jedna z najlepszych socjolingwistek obecnej doby – od ćwierćwiecza prowadzi systematyczne studia nad polszczyzną mówioną inteligencji. Największe zasługi położyła w badaniu wymowy inteligencji zamieszkałej w aglomeracji krakowskiej oraz w małych miasteczkach regionu krośnieńskiego [...].

Obecnie doczekaliśmy się znakomitej syntezy książkowej, przedstawiającej polszczyznę inteligencji – zarówno tzw. starej, jak i tzw. nowej (pochodzenia chłopskiego i robotniczego), które już się w określonym stopniu zintegrowały – w aspekcie synchronicznym i diachronicznym, a co więcej, zarysowującej prognozę rozwojową tejże polszczyzny [...].

Książka Profesor Haliny Kurek, podejmująca temat olbrzymiej wagi nie tylko dla rozwoju językoznawstwa, ale i społeczeństwa polskiego, zachowująca właściwe proporcje między oglądem teoretycznym podjętego zagadnienia, a dokumentacją materiałową i napisana pięknym, jasnym stylem [...], ukazuje w całej pełni wysoki poziom świadomości badawczej Autorki, łączący naukowy dystans z postawą współodpowiedzialności akademickiego polonisty za obecny stan polszczyzny mówionej inteligencji, która powinna utrzymać tradycyjną chlubną rolę depozytariusza wzorca wymowy [...].

Książkę kończy obszerne, świetnie zredagowane Zakończenie, słusznie opatrzone podtytułem Przemiany polszczyzny mówionej inteligencji polskiej [...], w którym Autorka podpowiada kodyfikatorom języka polskiego weryfikację dawnych reguł ortofonicznych z myślą dostosowania ich do najważniejszych, najsilniej utrwalonych zmian, zachodzących w wymowie inteligencji in gremio. Aby jednak można było zakończyć książkę takim apelem, musiały zostać wykonane żmudne, cierpliwe, długotrwałe i solidne badania rzeczywistej polszczyzny inteligencji, uwzględniające jej kierunki ewolucyjne, w których Profesor Halina Kurek ma również swoją historyczną kartę [...].

Z recenzji prof. dr hab. Marii Strycharskiej-Brzeziny

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Językoznawstwo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-233-2519-2
• ISBN druku: 978-83-233-2519-2
• Liczba stron: 224

I. Wprowadzenie   9

1. Przemiany społeczno-ekonomiczne w Polsce po roku 1945   11
2. Pojęcie „inteligencja” – rozumienie i definicja terminu   13
3. Zarys problematyki badawczej   18

II. Zróżnicowanie przestrzeni wielkomiejskiej   21

1. Kulturowo-językowe zróżnicowanie przestrzeni wielkomiejskiej   23
2. Kraków jako przykład przestrzeni miejskiej zróżnicowanej kulturowo i językowo  29

III. Wariantywność polszczyzny mówionej   37

1. Socjolingwistyczne badania wariantywności polszczyzny mówionej – synchronia czy diachronia?   39
2. Cechy społeczno-demograficzne a zróżnicowanie polszczyzny mówionej   50
3. Kultura języka polskiego a wariantywność polszczyzny mówionej   59

IV. Wymowa inteligencji polskiej a współczesna norma ortofoniczna   67

1. Współczesna norma fonetyczna – obowiązujący wzorzec a rzeczywistość   69
2. Dlaczego na studiach filologicznych trzeba uczyć praktycznej fonetyki języka polskiego  78

V. Wymowa inteligencji polskiej a pismo   85

Wpływ języka pisanego na fonetykę polszczyzny mówionej miast   87

VI. Regionalizmy w polszczyźnie mówionej inteligencji   95

1. Pojęcie „regionalizm” – rozumienie i definicja terminu  97
2. Regionalizmy fonetyczne w polszczyźnie mówionej inteligencji krakowskiej   100

VII. Nowe tendencje w polszczyźnie mówionej inteligencji – wybrane zagadnienia   109

1. „Wymowa z jerami”   111
2. Tendencje rozwojowe samogłosek nosowych w języku mówionym inteligencji   118
3. Tendencje rozwojowe połączeń nk, ng w polszczyźnie mówionej inteligencji krakowskiej   128

VIII. Język ogólny inteligencji polskiej a gwara   139

1. Gwara jako czynnik integrujący i dezintegrujący społeczność wielkomiejską (na przykładzie Krakowa)     141
2. Dialektyzmy fonetyczne w polszczyźnie inteligencji humanistycznej pochodzenia chłopskiego   150
3. Polszczyzna mówiona „inteligencji chłopskiej” (na przykładzie regionu krośnieńskiego)   159
4. Tożsamość a język „nowej” inteligencji polskiej   168

IX. Polszczyzna mówiona księży   173

1. Odpowiedzialni za słowo, czyli o oficjalnej odmianie polszczyzny mówionej księży   175
2. Wymowa w dyskursie publicznym (na przykładzie homiletyki i mediów)   189
3. Rola Kościoła w kształtowaniu współczesnej polszczyzny   195

X. Zakończenie   203

Przemiany polszczyzny mówionej inteligencji polskiej   205

XI. Bibliografia   215