Proza historyczna Jaana Krossa

• Druk: Kraków, 2013
• Autor: Marcin Czerwień
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Zadawałem sobie pytanie, ile czasu przetrwa sowieckie imperium? Być może cały wiek. W takim razie – myślałem – i ja postaram się przeżyć jeszcze tę setkę. Zaledwie trzynastu lat zabrakło autorowi tych słów Jaanowi Krossowi do jubileuszu stulecia. Estoński pisarz zmarł w 2007 roku, pozostawiając po sobie spuściznę literacką najwyższej próby. Jego wielopłaszczyznowe i zróżnicowane utwory łączy wspólny mianownik: temat ojczyzny ujęty konserwatywnie, a zarazem nowatorsko i odkrywczo. Marcin Czerwień poddał analizie obszerne powieści historyczne Krossa i krótkie, zwykle autobiograficzne, opowiadania. Podejmując próbę rekonstrukcji światopoglądu pisarza, prześledził cechy formalne jego twórczości. Tezą przyświecającą monografii pozostaje przekonanie o tym, iż jej bohater za cel postawił sobie stworzenie nowej estońskiej mitologii i cel ów osiągnął. ...O ile mi wiadomo, jest to pierwsza obszerna praca naukowa w języku polskim dotycząca literatury estońskiej. W Polsce dotychczas nie było specjalistów zajmujących się problematyką tej literatury. Na ogół znajomość literatur i kultur bałtyckich wśród uczonych polskich jest raczej znikoma. Pewien wyjątek stanowi Litwa, znajdująca się najbliżej Polski w sensie geograficznym oraz związana z Polską przez wiele stuleci; jednak i tutaj przeważają studia ściśle historyczne. Wspomniana luka jest dotkliwa, ponieważ literatury bałtyckie w językach rodzimych, rozwijające się co najmniej od wieku XVIII, są dość bogate i ciekawe, oprócz tego dają niemało materiału do porównania z literaturą polską. Niestety, na przeszkodzie stoi tutaj hermetyczność języków bałtyckich, która w ogóle utrudnia drogę Bałtów do Europy, a jednocześnie odgrywa rolę niezbędnego i niezbywalnego wskaźnika ich narodowej tożsamości.... Z recenzji Tomasa Venclovy, profesora Uniwersytetu Yale

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Literaturoznawstwo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-233-3567-2
• ISBN druku: 978-83-233-3567-2
• Liczba stron: 172

Wstęp  7
ROZDZIAŁ I: FILOZOFIA PISARSTWA  15
	Proza historyczna na ziemiach estońskich  16
	Pragnienie ocalenia historii 21
	Motywacje materialne 25
	Chęć dzielenia się historią 28
	Potrzeba scharakteryzowania współczesności 34
	Ambicja wywarcia wpływu 41
	Pisanie jako forma terapii 42
	Filozofi a moralna Krossa – historyka i twórcy 45
	Kompromis 49
	Odmowa emigracji 54
	Praca 57
	Bóg 60
	Optymizm 64
ROZDZIAŁ II: METODA TWÓRCZA 69
	Źródła inspiracji Jaana Krossa 69
	Pisarz i jego warsztat 72
	Typologia powieści historycznej 74
	Dwa typy bohaterów 76
	Tropy, motywy, toposy 80
	Środki formalne 87
	Mowa ezopowa i jej składniki 89
	Gra literacka 93
	Ironia autora i ironia historii 97
	Polifonia 101
	Aluzyjność na wszystkich poziomach tekstu 105
	Nowatorstwo Krossa 107
ROZDZIAŁ III: ESTOŃSKOŚĆ 111
	Aparat pojęciowy 111
	Nowa mitologia estońska 114
	Cechy i stereotypy narodowe: teoria 115
	Portret Estończyka 116
	Życie uczuciowe 125
	Patriotyzm bohaterów, patriotyzm autora 131
	Koncepcja narodu i państwa 136
	Polityka 141
	Jaan Kross a Gułag 143
	Między teorią a praktyką. Wysokie wymagania autora  145
	Spełnione marzenie  149
Zakończenie  151
Kalendarium życia i twórczości  155
Bibliografia  157
	Literatura podmiotowa  157
	Literatura przedmiotowa  158
	Literatura uzupełniająca  162
	Prasa codzienna, Internet, inne media  164
Summary  165