Acta Geographica Lodziensia t. 99/2012

• Zapis zmian środowiska przyrodniczego późnego vistulianu i holocenu w osadach torfowisk regionu łódzkiego:
• Druk: Łódź, 2012
• Autor: Jacek Forysiak
• Redakcja naukowa: Danuta Dzieduszyńska, Kazimierz Kłysik, Krystyna Turkowska, Krzysztof Kożuchowski, Paweł Jokiel
• Wydawca: Łódzkie Towarzystwo Naukowe

ZARYS TREŚCI W pracy przedstawiono charakterystykę geologiczną i geomorfologiczną wybranych torfowisk regionu łódzkiego oraz zebrano wyniki badań osadów biogenicznych udokumentowanych w ich misach. Szczegółowymi badaniami objęto szesnaście obiektów. W regionie przeważają torfowiska położone w dolinach, a tylko nieliczne zlokalizowane są w obrębie wysoczyzn. Część położona jest w obniżeniach towarzyszących formom eolicznym. Misy badanych torfowisk ukształtowały się w późnym vistulianie i holocenie dzięki procesom fluwialnym, eolicznym, stokowym oraz termokrasowym. Udokumentowano także misy o założeniach glacjalnych, przekształcone przez wymienione procesy w okresie vistulianu. Miąższość stwierdzonych osadów biogenicznych wyniosła od kilkudziesięciu centymetrów do ponad dwunastu metrów. W przebadanych stanowiskach stwierdzono kilka rodzajów gytii oraz gatunków torfów. Osady z wybranych stanowisk poddano analizom paleoekologicznym, geochemicznym oraz datowaniom bezwzględnym. Warunki geomorfologiczne i budowa geologiczna pozwoliły na określenie genezy obniżeń w których występują torfowiska. Wydzielono cztery grupy mis: położone w strefie wysoczyzn (o pochodzeniu glacjalnym), misy o pochodzeniu eolicznym, misy położone w martwych dolinach oraz misy położone w dnach aktywnych dolin rzecznych. Dla każdej z wydzielonych grup zaproponowano schemat rozwoju zbiornika (jeziornego i/lub torfowiskowego) od powstania do współczesnego etapu przekształceń antropogenicznych, którym podlegają wszystkie badane torfowiska regionu. Na podstawie zbadanych osadów biogenicznych wykonano opis zmian środowiska przyrodniczego regionu łódzkiego w ciągu ostatnich kilkunastu tysięcy lat. Najstarsze stwierdzone osady zostały złożone w schyłku górnego plenivistulianu, w misie torfowiska Żabieniec. Torfowisko to – jako jedyne z badanych stanowisk – posiada ciągły zapis zmian środowiska aż do współczesności. Późny vistulian reprezentują osady jeziorne lub torfy, zalegające w misach niemal wszystkich zbadanych torfowisk. W dwóch misach stwierdzono osady zaliczone do ocieplenia epe. W najstarszym dryasie powstały kolejne zbiorniki akumulacji biogenicznej, zarówno w otoczeniu form eolicznych, jak i w dolinach rzecznych. W większości osadów udokumentowano zapis zmian klimatycznych, paleohydrologicznych böllingu i allerödu oraz młodszego dryasu. Nowe dane holocenu uzyskano w osadach biogenicznych ze stanowisk położonych we wszystkich wyróżnionych grupach mis torfowisk. Tylko w kilku obiektach zapis ten był ciągły, zaś w pozostałych – sedentacja torfu była przerywana. Ponowny rozwój torfowisk nastąpił na końcu okresu subborealnego i w okresie subatlantyckim. Wszystkie z badanych torfowisk zostały przekształcone w wyniku działalności gospodarczej, zaś funkcjonujące w nich współcześnie zbiorowiska torfotwórcze często zajmują obszary poeksploatacyjne.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Eprasa »
  3. Eprasa popularnonaukowa i specjalistyczna »
  4. Geografia
• Redakcja: Danuta Dzieduszyńska, Kazimierz Kłysik, Krystyna Turkowska, Krzysztof Kożuchowski, Paweł Jokiel
• Język wydania: polski
• ISSN: 0065-1249
• Liczba stron: 164

Pobierz spis treści»

Zarys treści .................................. 7
Wprowadzenie ............................. 7
Przedmiot badań i problematyka badawcza ..... 7
Przegląd klasyfikacji torfowisk oraz aspekt geologiczny i geomorfologiczny w ich badaniach ........... 10
Metody badawcze ........................ 12
Warunki geomorfologiczne i geologiczne torfowisk oraz stan rozpoznania ich wypełnień ...... 15
Torfowiska w Dolinie Sieradzkiej ......... 16
Torfowisko Bartochów .......................... 16
Torfowisko Korzeń ......................... 24
Torfowisko Ługi ............................. 30
Inne torfowiska Doliny Sieradzkiej ......... 35
Torfowiska w Kotlinie Kolskiej ............ 36
Torfowisko Czarny Las ............... 36
Torfowisko Wilczków .......................... 42
Torfowisko Ner-Zawada ................. 46
Inne torfowiska Kotliny Kolskiej ........... 51
Torfowiska na Równinie Łowicko-Błońskiej...... 52
Torfowisko Witów-Silne Błoto ......... 52
Torfowisko Polesie ........................... 56
Torfowisko Kopanicha ............... 59
Inne torfowiska Równiny Łowicko-Błońskiej .... 65
Torfowiska na Wysoczyźnie Łaskiej i Wysoczyźnie Łódzkiej .................... 66
Torfowisko Mianów .......................... 66
Torfowisko Rąbień ........................ 69
Torfowisko Żabieniec ............ 77
Inne torfowiska Wysoczyzn Łaskiej i Łódzkiej.... 86
Torfowiska w Kotlinie Szczercowskiej i na Wysoczyźnie Bełchatowskiej ............. 86
Torfowiska Chabielice i Parchliny .......... 86
Torfowisko Napoleonów ................. 88
Inne torfowiska Kotliny Szczercowskiej i Wysoczyzny Bełchatowskiej .................. 91
Torfowiska na Równinie Piotrkowskiej .......... 93
Torfowisko Bęczkowice ................... 93
Inne torfowiska Równiny Piotrkowskiej ..... 102
Zróżnicowanie morfogenetyczne torfowisk regionu łódzkiego i jego znaczenie dla przebiegu akumulacji osadów biogenicznych........... 103
Zróżnicowanie genetyczne mis torfowisk regionu łódzkiego ............................ 103
Etapy rozwoju torfowisk w regionie łódzkim .... 106
Torfowiska położone w strefie wysoczyzn, w misach o pochodzeniu glacjalnym .................. 107
Torfowiska w misach pochodzenia eolicznego .. 108
Torfowiska położone w martwych dolinach .................................... 109
Torfowiska położone w dnach aktywnych dolin rzecznych .......................... 111
Zapis zmian środowiska przyrodniczego w osadach torfowisk i ich znaczenie dla paleogeografii regionu łódzkiego w późnym vistulianie i holocenie ......................... 113
Schyłek górnego plenivistulianu ............... 114
Późny vistulian ............... 115
Epe (kamion) ......... 115
Najstarszy dryas .......... 119
Bölling .................. 121
Starszy dryas ............... 122
Alleröd ............................... 123
Młodszy dryas ................. 125
Holocen ............................... 127
Okres preborealny............ 127
Okres borealny ................. 130
Okres atlantycki .............. 132
Okres subborealny ........... 135
Okres subatlantycki .......... 137
Podsumowanie i wnioski końcowe ......... 139
Literatura ................. 141
Spis ilustracji ................ 154
Summary ............................. 156