Bałkany Zachodnie między przeszłością a przyszłością
Książka jest kolejną w serii wydawniczej „Bałkany XX/XXI”. Interdyscyplinarny charakter tej pracy pozwala na przedstawienie przez trzydziestu dwóch znawców problematyki bałkańskiej własnych poglądów na wybrane zagadnienia opisujące proces rozpadu Jugosławii, jego konsekwencji dla obszaru Bałkanów Zachodnich i funkcjonowania państw powstałych na gruzach federacji jugosłowiańskiej. Opisano w niej przyczyny, które doprowadziły do uruchomienia procesu społeczno-politycznej implozji jugosłowiańskiego systemu państwowego, ale również do prześledzenia różnorakich skutków tego zjawiska – zarówno w wymiarze wewnętrznym, jak i międzynarodowym, np.: napięć na tle nacjonalistycznym i religijnym, naruszających fundamentalne wartości moralne, godność ludzką, poszanowanie praw człowieka.
Od Redakcji 9
Część I. Geneza, przebieg i konsekwencje rozpadu Jugosławii 13
Michał Jerzy Zacharias, System komunistyczny w myśli politycznej Milovana Đilasa. Powstanie, charakter, przesłanki zaniku 15
Hubert Stys, Opozycja belgradzka lat 70. i 80. wobec kwestii przyszłości Jugosławii – wybrane zagadnienia 39
Maciej Czerwiński, Przyczyny rozpadu Jugosławii w chorwackich i serbskich syntezach dziejów narodu. Od historii do retoryki 57
Aleksandra Zdeb, Ustrojowe przesłanki rozpadu Jugosławii. Wzorzec dla Bośni i Hercegowiny? 73
Mateusz Styrczula, Granice cywilizacyjne jako czynnik determinujący rozpad SFRJ 97
Andrzej Krzak, Słowenia – początek końca Jugosławii. Wojna dziesięciodniowa 105
Piotr Żurek, Oblężenie Dubrownika (1991–1992) 129
Dariusz Wybranowski, Armia Republiki Serbskiej w Bośni (1992–1995) – geneza, struktura i pierwsze lata istnienia 153
Sławomir Lucjan Szczesio, Problem uznania niepodległości Bośni i Hercegowiny w polityce Stanów Zjednoczonych 179
Mateusz Seroka, Zerwanie z autorytetami – myśl klasycznego nacjonalizmu chorwackiego a chorwacka polityka wobec BiH w latach 1991–1994 207
Krzysztof Krysieniel, Ewolucja systemu politycznego Bośni i Hercegowiny w latach 1990–1995 225
Jacek Wojnicki, Przemiany w partiach postkomunistycznych państw postjugosłowiańskich 243
Rafał Woźnica, Wpływ konfliktów w byłej Jugosławii na kierunki rozwoju transnarodowej przestępczości zorganizowanej na Bałkanach 263
Danuta Gibas-Krzak, Terroryzm islamski na Bałkanach Zachodnich jako konsekwencja rozpadu Jugosławii w świetle badań naukowców bałkańskich oraz zachodnich. Zarys problemu 277
Tomasz Bąk, Zagrożenia terrorystyczne na Bałkanach 299
Dominika Dróżdż, Interwencja humanitarna NATO w Kosowie – na drodze do wykształcenia normy prawnej 317
Tomasz Lachowski, Komisje prawdy jako mechanizm sprawiedliwości tranzytywnej na obszarze Bośni i Hercegowiny oraz innych państw byłej Jugosławii 327
Magdalena Rekść, Jugonostalgia jako zjawisko społeczno-kulturowe 347
Część II. Państwa i narody bałkańskie między przeszłością a przyszłością 367
Agnieszka Gucka, Wieloetniczność Sarajewa – rys historyczny 369
Lilla Moroz-Grzelak, Macedońska pamięć historyczna. Imaginarium pomnikowe 381
Mirosław Dymarski, Odbudowa państwowości Czarnogóry – uwarunkowania historyczne i współczesne 397
Tadeusz Czekalski, Problem Kosowa w albańskiej polityce zagranicznej (1991–1999) 411
Irena Stawowy-Kawka, Albańczycy w Republice Macedonii w latach 1991–2000 – podstawowe problemy 423
Wiesław Walkiewicz, Czarnogórców droga do niepodległości 443
Wojciech Szczepański, Pożegnanie z Jugosławią: Wspólnota Państwowa Serbia i Czarnogóra (2003–2006) 461
Ewa Bujwid-Kurek, Wybrane zagadnienia ustrojowe współczesnej Republiki Serbii 477
Mirella Korzeniewska-Wiszniewska, Obraz relacji serbsko-boszniackich na przykładzie Sandżaku w pierwszej dekadzie XXI w. 493
Jędrzej Paszkiewicz, Współpraca regionalna na Bałkanach Zachodnich z perspektywy Unii Europejskiej. Przesłanki i przeszkody 517
Mateusz Kowalik, Boszniackie projekcje Europy 531
Szymon Sochacki, Aspiracje Bośni i Hercegowiny do członkostwa w NATO. Reforma sektora obronności 545
Patrycja Sokołowska, Pięć lat niepodległości Kosowa. Wyzwania dla najmłodszego państwa w Europie 559
Małgorzata Łakota-Micker, Republika Chorwacji – 28. państwo członkowskie Unii Europejskiej 577
Wykaz ważniejszych skrótów 591
Informacje o Autorach 593
