(Dy)fuzje
Publikacja jest efektem projektu realizowanego w Muzeum Sztuki w Łodzi w kooperacji z Zakładem Literatury XX iXXI wieku UŁ. Badania, prowadzone w duchu case studies, koncentrowały się na zjawiskach świadczących o przywiązaniu artystów do rozmaitych wariantów awangardowo pojętej zasady integracji sztuk. Akcentowały one także zbieżność dążeń twórców w Polsce po 1945 roku w różnych kontekstach społeczno-politycznych, instytucjonalnych czy nawet towarzyskich.
Książka dotyczy sojuszy i analogii w obrębie sztuk wizualnych i literatury – zarówno ponad ich zwyczajowo respektowanymi formułami, jak i w umownie przestrzeganych i honorowanych granicach. Autorzy zgromadzonych tekstów starają się uchwycić wzajemne artystyczne stymulowanie w rozprzestrzenianiu konkretnych idei, a zarazem interesuje ich zmiana usytuowań i optyk w postrzeganiu pozornie dobrze znanych zagadnień; innymi słowy – wszystko to, co kryje się w semantycznym potencjale tytułowych „(dy)fuzji”.
„Tom ma wyraźny rys nowatorski – i to zarówno w płaszczyźnie rewelatorskiej (tam, gdzie mowa jest o zjawiskach słabo zbadanych), jak i w obszarze repetycji (tam, gdzie poruszane są zagadnienia nie najgorzej opracowane). [...] Wyłania się też w nim pewien dział by tak rzec, poznawczy. Po jednej jego stronie sytuują się przyczynki do twórczości bardzo znanych i znanych artystów (Białoszewski, Brzozowski, Buczkowski, Czycz, Haupt, Kantor, Peiper, Strzemiński, Themerson), z drugiej natomiast strony otrzymujemy kompetentne teksty, poświęcone artystom i zjawiskom znanym mniej lub niemal wcale (Bruszewski, Dłużniewski, Kryszkowski, Partum czy też sztuka artzinów). Siłą rzeczy, te pierwsze przyczynki wymagają podjęcia swoistego agonu z badaczami-poprzednikami, te drugie zaś stanowią nowość intelektualną niejako same przez się. Takie zestawienie wydaje się bardzo ożywcze dla wymowy całej publikacji”.
Z recenzji dr. hab. Piotra Łuszczykiewicza, prof. UAM
(Nie)nowe problemy do oznakowania 7
Michalina Kmiecik, Władysław Strzemiński – powieściopisarz? 15
Aleksander Wójtowicz, Dreptanie. Tadeusz Peiper i kino (po 1945 roku) 43
Beata Śniecikowska, Themersonowie i ich późne dzieci. Słowografia w książkach dla młodych (i trochę starszych) „widzoczytelników” 59
Justyna Staroń, Dialog sztuk. O twórczości artystycznej Leopolda Buczkowskiego 87
Andrzej Niewiadomski, Literackość i wizualność. Paradoksy relacji w prozie Zygmunta Haupta 119
Anna Śliwa, „El Greco walił biel na chama”. Miron Białoszewski wobec dzieł sztuki 155
Tomasz Bocheński, Anachroniczna awangarda, czyli sztuka Tadeusza Brzozowskiego 189
Paweł Stangret, Tadeusz Kantor w sieci tekstów 215
Agnieszka Rejniak-Majewska, „Zakodowanie sztuki przeciwko trafnej komunikatywności”. Wiersze i manifesty Andrzeja Partuma 243
Paweł Polit, Andrzeja Dłużniewskiego literatura okruchów codzienności 271
Dariusz Pachocki, W kalejdoskopie utopii. Stanisława Czycza wyprawa do granic literatury 307
Tomasz Załuski, Podłączyć się do świata za pomocą innego kanału. Maszyny tekstualne Wojciecha Bruszewskiego 319
Daniel Muzyczuk, Cześć czarnej sztuce. Literacka twórczość Jacka Kryszkowskiego 351
Magdalena Lachman, Artziny jako medium (dla) sztuki 385
Wykaz ilustracji 425
O Autorach 433
Indeks 439
Wykłady w Muzeum Sztuki w Łodzi w ramach projektu badawczego „Związki literatury i sztuk wizualnych w Polsce po 1945 roku” 449
