Biografia i wojna
W książce omówiono pionierskie badania z ostatniej dekady XX w., prowadzone w ramach projektu Biografia a tożsamość narodowa, będące próbą spojrzenia na II wojnę światową z perspektywy indywidualnej historii życia. Zebrane w niej artykuły zostały poddane dyskusji wśród Autorów, którzy dodatkowo opatrzyli komentarzem swoje teksty. Ich tematyka odnosi się do zjawisk: wojny (przemocy i cierpienia), pamięci (indywidualnej i zbiorowej), tożsamości oraz stereotypów. Zagadnienia te zostały opracowane na podstawie badań opartych na metodzie autobiograficznego wywiadu narracyjnego, nawiązującej również do polskiej tradycji badań biograficznych, z której znana jest między innymi łódzka socjologia. Czytelnik dowie się wszystkiego na temat zastosowań wywiadu narracyjnego: począwszy od założeń teoretycznych, przez omówienie samej techniki, procedurę analityczną, aż po krytyczny namysł nad sposobem prowadzenia badań i analizy zgromadzonych danych.
Książka zainteresuje nie tylko socjologów, antropologów, kulturoznawców i historyków, ale także osoby, dla których fascynujące może być czytanie fragmentów wywiadów i śledzenie tego, co typowe dla naszej kultury w jednostkowych biografiach.
Renata Dopierała, Katarzyna Waniek, Wstęp 11
Dyskusja 17
Część I. Rama teoretyczna, metodologia i wymiary analityczne 41
Andrzej Piotrowski, Wprowadzenie do projektu Biografia a tożsamość narodowa 43
Zbigniew Bokszański, Tożsamość narodowa: pojęcie i problematyka badawcza 53
Kaja Kaźmierska, Wywiad narracyjny – technika i pojęcia analityczne 61
Marek Czyżewski, Generalne kierunki opracowania, wymiary analityczne 73
Część II. Biografia a tożsamość narodowa 81
Zbigniew Bokszański, Obrazy innych etnicznych a tożsamość narodowa 83
Zbigniew Bokszański, Komentarz do artykułu Obrazy innych etnicznych a tożsamość narodowa 99
Alicja Rokuszewska-Pawełek, Doświadczenia wojenne Polaków – analiza trajektorii wrześniowej 101
Kaja Kaźmierska, Konstruowanie narracji o doświadczeniu wojennej biografii. Na przykładzie analizy narracji kresowych 131
Kaja Kaźmierska, Komentarz do artykułu Konstruowanie narracji o doświadczeniu wojennej biografii. Na przykładzie analizy narracji kresowych 152
Kazimierz Kowalewicz, Narracje autobiograficzne – zagrożenie – zaradność 155
Janina Tobera, Rodzina w polskich doświadczeniach wojennych. Sytuacje elementarne 177
Mieczysław Marciniak, Pozytywne doświadczenia biograficzne w kontekście okupacji: oportunizm i opór 191
Marek Czyżewski, Repatrianci i wypędzeni: wzajemne uprzedzenia w relacjach biograficznych 219
Marek Czyżewski, Komentarz do artykułu Repatrianci i wypędzeni: wzajemne uprzedzenia w relacjach autobiograficznych 236
Andrzej Piotrowski, Zakorzenienie w historii (teorii) – zakorzenienie w milieu: analiza dwu odmian narracji 239
Część III. Wojna, biografia i pamięć 261
Alicja Rokuszewska-Pawełek, Doświadczenia wojenne Polaków – analiza trajektorii okupacyjnych 263
Kaja Kaźmierska, Dramatyzacja obrazu doświadczeń czasu wojny w opowiadaniu biograficznym. Analiza przypadku 301
Kaja Kaźmierska, Biografia opowiadana, doświadczana i rekonstruowana w perspektywie narracji o wojnie. Analiza przypadku 321
Mieczysław Marciniak, Pasja i folklor pamięci 341
Kazimierz Kowalewicz, Pamięć krążąca po milieu i odkrywająca sekret 357
Część IV. Wojna w doświadczeniu niemieckim 371
Marek Czyżewski, Alicja Rokuszewska-Pawełek, Analiza autobiografii Rudolfa Hössa 373
Marek Czyżewski, Alicja Rokuszewska-Pawełek, Komentarz do artykułu Analiza autobiografii Rudolfa Hössa 446
Fritz Schütze, Presja i wina: wojenne doświadczenia młodego żołnierza niemieckiego i ich biograficzne implikacje 449
Postscriptum 503
Katarzyna Waniek, II wojna światowa w spotkaniach młodej Polki z wojennym i powojennym pokoleniem Niemców. Orientacja na podejmowanie perspektywy Innego i praca pośrednicząca – przypadek Doroty 505
Joanna Wygnańska, Materiał badawczy z projektu Biografia a tożsamość narodowa (1992–1994) – o archiwizacji zbioru w ramach Archiwum Danych Jakościowych IFIS PAN 519
Wykaz publikacji powstałych na bazie projektu Biografia a tożsamość narodowa 525
Noty o autorach 527
Indeks nazwisk 531
