Boska radość powtórzenia
Ponownie narodzisz się w jakimś łonie, ponownie ukształtuje się twój szkielet, ponownie trafi ta właśnie stronica do tych samych twoich rąk, ponownie przemierzysz wszystkie godziny aż do godziny twej niepojętej śmierci [Borges, Doktryna cykli].
Sformułowanie Jorge Luisa Borgesa wydobywa inspirującą siłę Nietzscheańskiej myśli o wiecznym powrocie, a równocześnie uwypukla jej przenikliwy i dojmujący charakter. Zdanie sobie sprawy z możliwości takiego powtórzenia może prowadzić do zakwestionowania oczywistości naszego trwania w czasie, wyobcowuje nas z nas samych.
Idea wiecznego powrotu skłania do zadania pytania, które od tej pory powinno nam towarzyszyć nieustannie: „Czy chcesz tego jeszcze raz i jeszcze niezliczone razy?”.
Hanna Buczyńska-Garewicz, komentując chyba najbardziej znane wyrażenie tej idei – paragraf 341 Wiedzy radosnej – twierdzi, że na to pytanie można odpowiedzieć dwojako: wściekłością „zgrzytania zębami” lub „boską radością powtórzenia”, która rodzi się wraz z umiłowaniem wiecznego powracania losu. Monografia Boska radość powtórzenia. Idea wiecznego powrotu ponawia pytanie o filozoficzne znaczenie Nietzscheańskiej idei wiecznego powrotu w przekonaniu, że wywołane w ten sposób odpowiedzi będą istotne nie tylko dla badaczy pism Nietzschego, lecz także dla wszystkich zainteresowanych problemem ludzkiego istnienia w czasie.
Prezentowana praca jest próbą, z jednej strony, ustosunkowania się do obecnych w literaturze interpretacji „myśli przepaścistej”, poddania ich refleksji i krytyce, z drugiej – pokazania nowych możliwości jej rozumienia. Obok rozważań filozoficznych proponuje rozważania filologiczne, które porządkują system pojęć związanych z kategorią czasu w języku greckim oraz w literaturze greckiej..
Monika Proszak, Anna Żymełka, Boska radość powtórzenia: postawienie problemu 9
Hanna Buczyńska-Garewicz, Wieloznaczność myśli o wiecznym powrocie wszystkiego 27
Bogdan Banasiak, Wieczny powrót w myśli Friedricha Nietzschego – chaos czy ład? 41
Jacek Filek, Idea wiecznego powrotu jako zaprzeczenie bezpowrotności 59
Krzysztof Bielawski, Χρόνος (chronos) – καιρός (kairos) – αἰών (aion): czas dla filologa 63
Paweł Pieniążek, Jednostka i kosmos. Rozdarta wieczność w Nietzscheańskiej wizji wiecznego powrotu 71
Stanisław Łojek, Incipit Tragoedia: Heidegger o Nietzscheańskiej myśli wiecznego powrotu 89
Radosław Strzelecki, Święte „tak”. Idea wiecznego powrotu jako zadanie pojednania z czasem 109
Piotr Augustyniak, Wieczny powrót – między przymusem powtarzania a wolą mocy 123
Malwina Rolka, Zagadka Ariadny – mityczny szyfr wiecznego powrotu 133
Arkadiusz Górnisiewicz, Starożytność na szczycie nowoczesności. Karl Löwith o Nietzscheańskiej idei wiecznego powrotu 151
Anna Szklarska, Myśl przepaścista i jej konsekwencje 163
Maciej Banasik, Schopenhauer i Nietzsche. Koncepcja afirmacji woli życia jako antycypacja idei wiecznego powrotu 183
Karolina Feć, Czy wieczny powrót oznacza koniec nihilizmu? 197
Przemysław Tacik, Idea wiecznego powrotu Nietzschego a mesjanizm nowoczesnej filozofii 213
Alfred Fouillée, Uwaga o Nietzschem i Langem: „wieczny powrót”, przeł. Bogdan Banasiak 233
Bibliografia 245
Noty o autorach 249
