Innowacyjność w skali makro i mikro
Książka zawiera 24 rozdziały opracowane przez 28 autorów. Prowadzą oni rozważania o znaczeniu innowacji i innowacyjności na różnych poziomach gospodarowania, wskazując z jednej strony na problemy związane ze stymulowaniem innowacyjności, a z drugiej – na czynniki, procesy, systemy i działania służące jej rozwojowi.
Najważniejsze wnioski:
- Innowacje są ryzykowne: nie tylko nie jest znany efekt finalny podejmowanych prac B+R, ale też przeinwestowanie w nie może prowadzić do upadku: firm, a nawet całych gospodarek. Mogą być one lekarstwem na kryzys, aczkolwiek jego opracowanie wymaga czasu. Mimo to większość krajów aspirujących do grona najwyżej rozwiniętych (oraz one same) podejmuje strategie zmierzające do poprawy innowacyjności.
- Strategia lizbońska, mimo jej krytyki, pozytywnie wpłynęła na efektywność funkcjonowania przedsiębiorstw w krajach strefy euro. Jednakże, porównując państwa UE z USA czy z Japonią, widać konieczność intensyfikacji działań na rzecz zmniejszenia luki innowacyjnej.
- W wyniku korzystania ze środków unijnych poprawiła się innowacyjność regionów w Polsce na tle regionów UE. Choć nie była to zmiana duża i niektórzy autorzy kwestionują osiąganie dotąd przez polskie regiony innowacyjności na poziomie międzynarodowym, to jednak optymizmem napawa generalny kierunek zmian.
- W książce wielokrotnie pojawia się nawoływanie do stworzenia w Polsce narodowej strategii innowacji. Autorzy pokazują wiele szczegółowych, pożądanych kierunków zmian (np. w zakresie administracji publicznej), wskazując przede wszystkim na konieczność powiązania systemu nauki z biznesem dla stymulowania rozwoju regionalnego, a co za tym idzie – całego kraju. Jest to ważne z punktu widzenia przygotowywanej reformy systemu nauki i szkolnictwa wyższego w Polsce: uczelnie często nie chcą współpracować z otoczeniem, co blokuje transfery w gospodarce i jest barierą rozwoju całego kraju.
- Przedsiębiorcom ponadto brakuje informacji na temat oferty ze strony środowisk naukowych, a także różnorodnych form wsparcia finansowego.
- Barierą jest jednakże niekiedy brak zainteresowania samych przedsiębiorstw rozwojem innowacyjności. Ponadto ważna wydaje się też współpraca firm z innymi przedsiębiorstwami w zakresie innowacyjności i jest to może nawet ważniejsze, niż podejmowanie współpracy z ośrodkami badawczo-rozwojowymi. Są to kolejne pola do zagospodarowania przez władze państwa i regionów w procesie tworzenia i realizacji narodowego oraz regionalnych systemów innowacji.
- Niektórym województwom w Polsce udało się już stworzyć efektywnie funkcjonujące regionalne systemy innowacji, aczkolwiek niektórym – nie. Szczegółowe analizy wskazują, że można zidentyfikować inicjatywy, szczególnie finansowane ze środków unijnych, które mogą być pozytywnymi przykładami wspierania innowacyjności na poziomie regionalnym i lokalnym.
- Coraz bardziej rośnie rola innowacyjności technologicznej i innowacji produktowych w konkurencyjności przedsiębiorstw, co może być zaskakiwać. Ale polskie przedsiębiorstwa są w stanie sprostać konkurencji zagranicznej w zakresie innowacji produktowych. Niekiedy jednak niska innowacyjność może doprowadzić do upadku całych branż przemysłu i nadwątlenia gospodarek lokalnych.
„Innowacyjność, której podstawą i konsekwencją jest wiedza umożliwiająca rozwój i poprawę konkurencyjności i gospodarki, staje się newralgicznym problemem społeczeństwa wiedzy. (...) Niniejsza praca poszerza wiedzę z zakresu innowacyjności rozpatrywaną zarówno w skali mikro, jak i makroekonomicznej i stanowi ciekawe oraz kompleksowe ujęcie problematyki o dużym znaczeniu. (...) Winna zainteresować wszystkich, którzy dostrzegają znaczenie innowacji dla rozwoju gospodarki i przedsiębiorstw w warunkach społeczeństwa wiedzy".
prof. dr hab. Elżbieta Skrzypek
