Kategoryzacja kwantytatywna w języku japońskim

• Druk: Kraków, 2011
• Autor: Jarosław Andrzej Pietrow
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

W książce Jarosława A. Piętrowa Czytelnicy odnajdą niezwykle szeroko zakrojoną analizę tych spośród procesów gramatykalizacyjnych języka japońskiego, które są związane z kwantytatywnym myśleniem o obiektach rzeczywistości poza-językowej. Zjawisko to, wcześniej opisywane jako zasób tzw. klasyfikatorów przy-liczebnikowych (odzwierciedlających poszczególne klasy rzeczownikowe), zostało tutaj scharakteryzowane w nowy sposób na szerokim tle porównawczym, z uwzględnieniem języka koreańskiego, chińskiego i wietnamskiego obok innych języków naturalnych z różnych obszarów. Autor opiera się na wcześniejszych dokonaniach badaczy japońskich i zagranicznych (m.in. przywołuje także pionierskie badania Bronisława Malinowskiego), ale w sposób na wskroś oryginalny stara się dotrzeć do kulturowego i kognitywno-lingwistycznego podłoża kategoryzacji tego typu. Łączy ją z gramatyczną kategorią rodzaju, ukazując jednocześnie jej charakter całkowicie odmienny od rodzaju indoeuropejskiego, w tym także polskiego. Przebieg i rezultat tak rozumianej gramatykalizacji odzwierciedla bowiem odmienne doświadczenia i inną wiedzę o świecie zewnętrznym i nie jest to przy tym odzwierciedlenie pozbawione wyraźnych rysów uniwersalności i antropocentryzmu. Pożytecznym uzupełnieniem monografii są obszerne aneksy obejmujące wyczerpująco poklasyfikowany zasób enumeratorów współczesnego języka japońskiego.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Językoznawstwo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-233-3297-8
• ISBN druku: 978-83-233-3297-8
• Liczba stron: 436

Nota redakcyjna. Łaciński zapis przykładów z języków wschodnioazjatyckich   11

Od autora   17

Część wstępna	23

0.1. Problematyka badawcza książki   23
0.2. Wyjściowy aparat terminologiczny  36
0.3. Źródła teoretyczne oraz leksykograficzna i pozaleksykograficzna baza materiałowa   43

Rozdział I. Językowe odzwierciedlenia kategoryzacji obiektów   47

1.1. Kategoryzacja obiektów jako składnik wiedzy potocznej   47
1.2. Klasyfikacja (systematyka) jako naukowy podział obiektów i zjawisk   65
1.3. Rozbieżność kategoryzacji i klasyfikacji w obrębie słownictwa języków naturalnych   71
1.4. Sposoby kategoryzacji obiektów i ich gramatykalizacja w językach naturalnych   73
1.5. Typologia językowych systemów kategoryzujących obiekty   75
1.6. Kategoryzacja a kwantytatywne myślenie o rzeczach i zjawiskach   77

Rozdział II. Kategoryzacja i jej środki językowe we współczesnej japońszczyźnie   81

2.1 Różne kategoryzacje obiektów w japońskim systemie językowym   81
2.2. Gramatykalizacja rozróżnień kategorialnych w języku japońskim   106
2.3. Kwantytatywne ujmowanie rzeczy i zjawisk w języku japońskim   111
2.4. Klasy rzeczownikowe i ich przyliczebnikowe wykładniki   122

Rozdział III. Kategoryzatory japońskie jako szczególny typ enumeratorów   127

3.1. Enumeratory a kategoryzatory – własności definicyjne i rozróżniające   127
3.2. Semantyczna klasyfikacja kategoryzatorów   136
3.3. Kategoryzatory szczegółowe (K~)   138
3.3.1. Kategoryzatory szczegółowe kształtu (KS)   138
3.3.2. Kategoryzatory szczegółowe funkcji (KF)   147
3.3.3. Kategoryzatory szczegółowe charakterystycznego atrybutu (KP  152
3.3.4. Kategoryzatory szczegółowe metonimiczne (KM)  160
3.3.5. Kategoryzatory szczegółowe przetworzenia (KT)   164
3.3.6. Kategoryzatory szczegółowe gatunku (KA)   167
3.3.7. Kategoryzatory sufiksalne (KD) i problem metajęzykowych odniesień kategoryzatorów   218
3.4. Kategoryzatory generalizujące (G)   221
3.5. Kategoryzatory ułomne składniowo (A)   224
3.6. Problem rzeczowników pospolitych o funkcji kategoryzatorów (N)   224

Rozdział IV. Enumeratory niekategoryzatorowe   229

4.1. Systemowy status enumeratorów niekategoryzatorowych   229
4.2. Enumeratory procesualne (V)   230
4.3. Enumeratory obiektowe   235
4.3.1. Enumeratory ilościowe   236
4.3.1.1. Kolektywizatory (C~)   236
4.3.1.1.1. Kolektywizatory określające liczbę desygnatów (CD)   237
4.3.1.1.2. Kolektywizatory nieokreślające liczby desygnatów (CU)   240
4.3.1.2. Enumeratory metonimiczne (M)   242
4.3.1.3. Jednostki miary (D~)   247
4.3.1.3.1. Jednostki miary ustandaryzowane (DF)   247
4.3.1.3.2. Niestandardowe jednostki miary (DU)   248
4.3.1.3.3. Enumeratory partytywne (DS)   253
4.3.2. Enumeratory punktowe (E~)   259
4.3.2.1. Enumeratory numeryczne (EN)   259
4.3.2.2. Enumeratory porządkowe (EO)   260
4.3.2.3. Enumeratory czasowe (ET)   263
4.3.2.4. Enumeratory stopnia (EP)   265
4.3.2.5. Enumeratory mnożnikowe (EM)   267
4.3.2.6. Enumeratory dystrybutywne (ED)   268

Rozdział V. Morfologia liczebników, kategoryzatorów oraz połączeń liczebnikowoi zaimkowo-kategoryzatorowych   271

5.1. Dwusystemowość morfologiczna. Liczebniki rodzime i sinojapońskie. Potencjalny i szczątkowy charakter systemu ksenojapońskiego   271
5.2. Morfologiczne reguły łączliwości liczebników i kategoryzatorów   283
5.3. Upodobnienia i zmiany fonetyczne   289

Rozdział VI. Składnia liczebników i zaimków kategoryzatorowych   297

6.1. Usytuowanie składniowe liczebników kategoryzatorowych w zdaniu japońskim   297
6.2. Typ I – pozycja okolicznikowa   300
6.3. Typ II – pozycja przydawkowa   305
6.4. Typ III – pozycja podmiotowa   309
6.5. Typ IV – składniowe pozycje zaimków kategoryzatorowych   310
6.5.1. Kategoryzatorowe zaimki pytajne   311
6.5.2. Kategoryzatorowe zaimki nieokreślone   315
6.5.3. Kategoryzatorowe zaimki generalizujące   316
6.6. Typ V – kategoryzatorowe liczebniki porządkowe   317
6.7. Użycie anaforyczne liczebnika kategoryzatorowego   320
6.8. Kategoryzatorowy liczebnik porządkowy w użyciu anaforycznym   320
6.9. Inne schematy składniowe zawierające liczebniki kategoryzatorowe   321

Rozdział VII. Miejsce japońskiego systemu kwantytatywno-generycznego w typologii języków naturalnych   323

7.1. Kwantytatywne wyróżnianie klas rzeczownikowych w języku japońskim i w innych językach wschodnioazjatyckich   323
7.2. Porównanie z językiem chińskim   329
7.3. Porównanie z językiem koreańskim   339
7.4. Porównanie z językiem wietnamskim   346

Zakończenie. Osobliwości kategoryzacji kwantytatywnej w języku japońskim   355

8.1. Semantyczna polikategorialność rzeczowników japońskich   355
8.2. Hierarchizacja klas rzeczownikowych w perspektywie semiotycznej i jej antropologiczno-kulturowe podłoże   367
8.3. Kwantytatywno-kategoryzacyjna erudycja językowa i jej odzwierciedlenie w indywidualnej kompetencji użytkowników języka   370
8.4. Tendencje rozwojowe japońskiego systemu kategoryzatorowego   381

Aneks I. Lista enumeratorów języka japońskiego  387
	 
Aneks II. Lista ustandaryzowanych jednostek miary w języku japońskim   419

Wykorzystana literatura   425