Kopia a lanca
„
Kopia a lanca” autorstwa wybitnego historyka wojskowości Bronisława Gembarzewskiego to wnikliwe studium poświęcone tym dwóm podstawowym rodzajom broni białej polskiej jazdy – husarii oraz ułanów. Gembarzewski odwołując się do źródeł pisanych i ikonografii podejmuje takie zagadnienia jak wygląd, parametry, technika walki i sposób użycia obu broni na polu bitwy, a także ich wpływu na rozwój taktyki polskiego wojska oraz wojsk, w których walczyli Polacy.
Niniejsze wydanie zostało uzupełnione o materiały ilustracyjne.
Fragment:
„Żadna inna broń zasadnicza nie wymaga tak, jak jazda, takiego ćwiczenia, zamiłowania służby i instynktu przyrodzonego żołnierza. Polak, urodzony jeździec, wydał najlepszą jazdę w Europie. Bronią zaś jego narodową, jako wytwór doświadczenia wieków, była kopia i lanca, pozornie do siebie podobne, w użyciu zaś różne zupełnie. Kopia, broń na wskroś zaczepna, długa, ciężka, używana przez jazdę ciężko uzbrojoną i na ciężkich koniach, służyła do uderzenia czołowego w zwartych szeregach na nieprzyjaciela. Jazda ta, użyta przez dobrego wodza w chwili właściwej, przeważała zwycięstwo, roznosząc szeroko sławę kopii polskiej spod Kircholmu, Kłuszyna, Beresteczka, Chocima, Cudnowa i Wiednia, stwarzając przysłowie narodowe: „Dopóki usarza, dopóty Polaka”. […]”.
„Przeciwnie lanca, broń krótka, około 2,5 metra długości, wiotka, zwrotna, z obu stron okuta, służyła tak do napadu, jak do obrony, czy to w zwartych szeregach czy w pojedynkę. Mała chorągiewka w szybkich obrotach maskowała grot i przeszkadzała obronie”.
Kopia a lanca 4
Materiały ilustracyjne
Ryc. 1. Drzeworyt przedstawiający „gonitwę do pierścienia” 7
Ryc. 2 Abraham de Bruyn, Poolse ruiter, 1577 10
Ryc. 3 Juliusz Kossak, Próba lancy przed Napoleonem w Schonenbrunn w 1809 r. 15
