Maska w kulturze współczesnej Europy
Wojciech Dudzik proponuje rozpoznanie i interpretację funkcji oraz form obecności maski, rozumianej jako przedmiot materialny, we współczesnej kulturze europejskiej. Poddaje weryfikacji przeświadczenie, że maska - wskutek sekularyzacji i desakralizacji w warunkach globalizacji kultury - straciła swoje znaczenie "pierwotnego narzędzia człowieka" i stała się jedynie egzotyczną ozdobą, zabawką, eksponatem muzealnym. Książka przeciwstawia się utartym poglądom o marginalizacji maski we współczesnej kulturze europejskiej i prezentuje wyniki najnowszych badań w tym zakresie. Jej zaletą jest analiza różnorodnego materiału, od maski neoobrzędowej do ochronnej, od maski używanej podczas demonstracji politycznych do maski eksponowanej w muzeum.
Książka Maska w kulturze współczesnej Europy. Teorie i praktyki stanowi zwieńczenie badań prowadzonych na Uniwersytecie Warszawskim w ramach projektu finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki. Wcześniejszym efektem tych badań, opublikowanym w 2018 roku również w Wydawnictwie Naukowym PWN, była antologia Paradoksy maski gromadząca wybrane najnowsze zagraniczne teksty na temat teorii i miejsca maski w kulturze, po raz pierwszy przełożone na język polski przez Wojciecha Dudzika, Agatę Łukszę, Amudenę Rutkowską i Dorotę Sosnowską. W niniejszej publikacji Wojciech Dudzik odwołuje się do tamtych ustaleń teoretycznych oraz prezentuje rezultaty własnych badań terenowych, co pozwala wyciągnąć ogólniejsze wnioski na temat znaczenia i funkcji maski w kulturze europejskiej. Jest to pierwsze w literaturze polskiej tak wszechstronne przedstawienie problematyki maski we współczesnej Europie.
Odbiorcami książki są pracownicy naukowi wykładający antropologię, kulturoznawstwo, teatrologię, socjologię i inne kierunki humanistyczne, jak również studenci tych kierunków. Książka może być wykorzystywana na zajęciach z antropologii i kulturoznawstwa na wielu uczelniach. Sięgną po nią także wszyscy zainteresowani fenomenem maski nie tylko w ujęciu antropologicznym
i kulturowym, lecz także społecznym, politycznym.
Książka Wojciecha Dudzika jest dojrzałym świetnie napisanym, bardzo niekiedy osobistym, naukowym raportem o statusie maski w kulturze. Jest to także głos kulturoznawcy, namawiający, abyśmy nie formułowali pochopnych sądów o zjawiskach przez nas słabo rozpoznanych, a wgłębili się - w ślad za piszącym - w rzeczywiste realia maski jako jak najbardziej "żywego stanu kultury", jak określiłby to Max Weber. Erudycja autora idzie w parze z pasją i znajomością "empirycznego konkretu". Dudzik dotarł tam wszędzie, gdzie być powinien - a więc przede wszystkim do miast i miasteczek, w których maska towarzyszy określonym obrzędom i ceremoniom (neoobrzędy), wcale nie nastawionych jedynie na komercyjny odbiór, ale będącym ważnym lokalnym znakiem tożsamościowym. Zaskakujący się zasięg tych kulturowych praktyk, ich żywotność przy nieustannej transformacji. Dudzik zabiera nas w wędrówkę starannie zaplanowaną, na ścieżkach której czekają na nas niespodzianki. Autor potrafi świetnie popularyzować wiedzę, a kiedy dotyczy to zjawiska, któremu oddał się od lat, wywód tym bardziej przekonuje
Prof. dr hab. Wojciech Burszta,
Maska w kulturze współczesnej Europy. Teorie i praktyki to pozycja w istotny sposób wzbogacająca dorobek polskiej refleksji kulturoznawczej poświęconej problematyce maski, a także godnie dopełniająca wcześniejsze dokonania naukowe Wojciecha Dudzika, od lat z niesłabnącą pasją badającego - w bibliotece i w terenie - różne odsłony i aspekty widowisk kulturowych kojarzonych z maską. Najnowsza książka Wojciecha Dudzika, nie tracąc więzi z karnawałowym „matecznikiem” jego wcześniejszych prac badawczych, wyprowadza z niego imponująco przekrojową refleksję o współczesnej karierze maski rozkwitającej również poza kręgiem karnawałowych maskarad: w teatrze, w sztukach plastycznych, w manifestacjach neoobrzędowej wspólnotowości, w performansach protestów ulicznych i w praktykach sprawowania władzy, a od kilku miesięcy również w codziennych realiach świata ogarniętego przez pandemię koronawirusa. Wojciech Dudzik bez wątpienia jest pierwszym w Polsce badaczem masek o tak szerokim zakresie zainteresowań tym arcyciekawym zjawiskiem kulturowym
Dr hab. Małgorzata Jarmułowicz, prof. UG,
Strony 96-97_REP.pdf(pdf)
118 KB
Strony 94-95_REP.pdf(pdf)
53 KB