Motywacyjne mechanizmy efektu dezinformacji

• Druk: Kraków, 2012
• Autor: Malwina Szpitalak
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Dr Malwina Szpitalak napisała bardzo ważną i wartościową książkę. Problematyka w niej podjęta jest nieoczywista, a uzyskane przez Autorkę wyniki i zaproponowane przez nią interpretacje stanowią istotny wkład w rozwój wiedzy dotyczącej sytuacyjnych i indywidualnych uwarunkowań wielkości efektu dezinformacji. Książka dotyczy istotnej dla psychologii sądowej tematyki motywacyjnych uwarunkowań efektu dezinformacji i zeznań świadków. Jednym z jej podstawowych celów jest sprawdzenie, czy motywy Ja wpływają na wielkość efektu dezinformacji. (…)

W książce zaprezentowano rzetelny przegląd literatury przedmiotu związanej z efektem dezinformacji, konstruktem Ja, regulacyjną rolą Ja, samooceną, dysonansem poznawczym, czy też zniekształceniami pamięciowymi związanymi z mechanizmami autoregulacyjnymi. Zaprezentowano również wyniki aż siedmiu badań o charakterze eksperymentalnym oraz ich metaanalizę. (…)
Zdecydowanym walorem książki jest zaprojektowana przez Autorkę innowacyjna, i kilkukrotnie w ramach badań prezentowanych w niniejszej książce replikowana, metoda uodparniania na dezinformację, czyli procedura wzmocnionej autoafirmacji. Metoda ta polega na połączeniu dokonywanego przez uczestników aktu autoafirmacji z podaniem im pozytywnej informacji zwrotnej odnośnie funkcjonowania ich pamięci. Następstwem takiej manipulacji jest uodpornienie badanych na dezinformację, co Autorka określiła jako efekt wzmocnionej autoafirmacji (EWA). (…)

Książka ta bez wątpienia może stanowić wartościowe źródło informacji na temat efektu dezinformacji, jak również problematyki dysonansu poznawczego czy regulacyjnej roli Ja w kontekście zniekształceń pamięciowych. Stanowi również przykład przejrzystego interpretowania dużej liczby wyników empirycznych.

Z recenzji dr hab. Romualda Polczyka

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Psychologia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-233-3343-2
• Liczba stron: 230

Cel i przedmiot badań  13

Rozdział 1. Efekt dezinformacji – definicja, wyznaczniki oraz mechanizmy leżące u jego podłoża  15

1.1. Definicja i eksperymentalne operacjonalizacje efektu dezinformacji  15
1.2. Wyznaczniki wielkości efektu dezinformacji   18
1.3. Mechanizmy efektu dezinformacji  19
1.3.1. Mechanizmy pamięciowe 20
1.3.2. Mechanizmy pozapamięciowe   26
1.4. Umiejscowienie efektu dezinformacji wśród zniekształceń w funkcjonowaniu pamięci   31

Rozdział 2. Ja jako podstawowy konstrukt związany z aktywnością jednostki  33

2.1. Definicje i ujęcia Ja  33
2.1.1. Ja w ujęciu poznawczym  34
2.1.1.1. Ja jako schemat  34
2.1.1.2. Ja jako struktura pamięci  35
2.1.1.3. Ja jako (samo)wiedza  35
2.1.2. Ja w ujęciu społecznym  36
2.1.3. Ja w ujęciu motywacyjnym  37
2.2. Klasyfikacje i struktura Ja  38
2.3. Funkcje Ja oraz mechanizmy wpływu Ja na zachowanie   38
2.4. Zaangażowane Ja i jego wpływ na przetwarzanie informacji  39
2.4.1. Definicje zaangażowania Ja  40
2.4.2. Wpływ zaangażowania Ja na procesy poznawcze  41

Rozdział 3. Regulacyjna rola Ja – motywy autoregulacyjne   45

3.1. Definicje i teorie autoregulacji  45
3.2. Dobry, spójny, znający siebie, lepszy – główne motywy autoregulacji i ich charakterystyka  48
3.2.1. Dobre Ja – charakterystyka motywu autowaloryzacji  49
3.2.1.1. Istota motywu autowaloryzacji  49
3.2.1.2. Sposoby realizacji motywu autowaloryzacji  50
3.2.1.3. Motyw autowaloryzacji a samoocena  51
3.2.1.4. Funkcje i adaptacyjność motywu autowaloryzacji  52
3.2.2. Spójne Ja – charakterystyka motywu autoweryfikacji  53
3.2.2.1. Istota motywu autoweryfikacji  53
3.2.2.2. Sposoby realizowania motywu autoweryfikacji  54
3.2.2.3. Funkcje i adaptacyjność motywu autoweryfi kacji  55
3.2.3. Ja znające siebie – charakterystyka motywu samopoznania  56
3.2.4. Lepsze Ja – charakterystyka motywu samonaprawy  57
3.3. Dobre Ja czy spójne Ja? Konfl ikt poznawczo-afektywny   58

Rozdział 4. Samoocena  61

4.1. Definicja samooceny  61
4.2. Struktura samooceny  63
4.2.1. Wysokość samooceny  64
4.2.2. Stabilność samooceny  68
4.2.3. Adekwatność samooceny  68
4.3. Samoocena jawna i utajona  69
4.4. Samoocena a motywy Ja  70
4.5. Samoocena a akceptacja informacji zwrotnej  71
4.6. Koncepcja Romina W. Tafarodiego i Williama B. Swanna (1995, 2001)  72

Rozdział 5. Dysonans poznawczy  75

5.1. Teoria dysonansu poznawczego – ujęcie klasyczne Leona Festingera (1957/2007) 77
5.2. Krytyka klasycznej teorii dysonansu poznawczego   78
5.3. Wybrane modyfikacje teorii dysonansu poznawczego   80
5.3.1. Modyfikacja Elliota Aronsona (1968) – teoria zgodności z Ja  80
5.3.2. Modyfikacja Claude’a Steele’a (1988) – teoria autoafirmacji  82
5.3.3. Modyfikacja Eddiego Harmona-Jonesa (1999) – model dysonansu poznawczego oparty na aktywności  85
5.3.4. Modyfikacja Jeffa Stone’a i Joela Coopera (2001) – model dysonansu poznawczego oparty na standardach Ja  88
5.4. Sposoby redukowania dysonansu poznawczego  89
5.5. Dysonans poznawczy a samoocena  90

Rozdział 6. Zniekształcenia pamięciowe uwarunkowane mechanizmami autoregulacyjnymi  93

6.1. Etapy procesu pamięciowego a zniekształcenia pamięciowe uwarunkowane mechanizmami Ja  94
6.2. Empiryczne poparcie dla związków między Ja a zniekształceniami pamięciowymi  95
6.3. Ja a efekt dezinformacji  98

Rozdział 7. Hipotezy badawcze  99

7.1. Negatywna informacja zwrotna  99
7.2. Umiejscowienie negatywnej informacji zwrotnej  100
7.3. Pozytywna informacja zwrotna  101
7.4. Zaangażowanie  102
7.5. Autoafirmacja  102
7.6. Samoocena  103
7.7. Efekt wzmocnionej autoafirmacji  103

Rozdział 8. Eksperyment I  105

8.1. Metoda  106
8.1.1. Osoby badane  106
8.1.2. Materiały  106
8.1.3. Procedura 106
8.2. Strategia opisu wyników  108
8.3. Opis wyników  109
8.3.1. Weryfikacja hipotez badawczych  109
8.3.2. Analizy eksploracyjne  111
8.4. Dyskusja wyników  114
8.4.1. Dyskusja dotycząca części weryfikacyjnej  114
8.4.2. Dyskusja dotycząca części eksploracyjnej  117

Rozdział 9. Eksperyment II  119

9.1. Metoda  120
9.1.1. Osoby badane  120
9.1.2. Materiały i procedura  120
9.2. Opis wyników  121
9.2.1. Analizy dotyczące skali samooceny użytej w eksperymentach II i III  121
9.2.2. Weryfikacja hipotez badawczych  122
9.2.3. Analizy eksploracyjne  125
9.3. Dyskusja wyników  128
9.3.1. Dyskusja dotycząca części weryfikacyjnej  128
9.3.2. Dyskusja dotycząca części eksploracyjnej  133

Rozdział 10. Eksperyment III  135

10.1. Metoda  136
10.1.1. Osoby badane  136
10.1.2. Materiały i procedura  136
10.2. Opis wyników  137
10.2.1. Weryfikacja hipotez badawczych  137
10.2.2. Analizy eksploracyjne  140
10.3. Dyskusja wyników  144
10.3.1. Dyskusja dotycząca części weryfikacyjnej  144
10.3.2. Dyskusja dotycząca części eksploracyjnej  148

Rozdział 11. Eksperyment IV  151

11.1. Metoda  152
11.1.1. Osoby badane  152
11.1.2. Materiały i procedura  152
11.2. Opis wyników
11.2.1. Weryfikacja hipotez badawczych  152
11.2.2. Analizy eksploracyjne  154
11.3. Dyskusja wyników  156
11.3.1. Dyskusja dotycząca części weryfikacyjnej  156
11.3.2. Dyskusja dotycząca części eksploracyjnej  157

Rozdział 12. Eksperyment V  159

12.1. Metoda  161
12.1.1. Osoby badane  161
12.1.2. Materiały  162
12.1.3. Procedura  162
12.2. Opis wyników  163
12.2.1. Weryfikacja hipotez badawczych  163
12.2.2. Analizy eksploracyjne  168
12.3. Dyskusja wyników  171
12.3.1. Dyskusja dotycząca części weryfikacyjnej  171
12.3.2. Dyskusja dotycząca części eksploracyjnej  173

Rozdział 13. Eksperyment VI  175

13.1. Metoda  176
13.1.1. Osoby badane  176
13.1.2. Materiały i procedura  176
13.2. Opis wyników  177
13.2.1. Weryfikacja hipotez badawczych  177
13.2.2. Analizy eksploracyjne  180
13.3. Dyskusja wyników  181
13.3.1. Dyskusja dotycząca części weryfikacyjnej  181
13.3.2. Dyskusja dotycząca części eksploracyjnej  183

Rozdział 14. Eksperyment VII  185

14.1. Metoda  186
14.1.1. Osoby badane  186
14.1.2. Materiały i procedura  186
14.2. Opis wyników  186
14.3. Dyskusja wyników  188

Rozdział 15. Metaanalizy  191

Rozdział 16. Dyskusja końcowa  195

16.1. Omówienie najważniejszych wyników  195
16.2. Słabości przeprowadzonych badań 198
16.3. Propozycja kolejnych badań 199

Literatura cytowana 201