Myślenie utopijne w teorii społecznej Zygmunta Baumana

• Druk: Warszawa, 2015
• Autor: Dariusz Brzeziński
• Wydawca: Scholar

Zygmunt Bauman należy do wąskiego światowego grona najwybitniejszych współczesnych intelektualistów. W trakcie trwającej ponad sześć dekad aktywności naukowej opublikował siedemdziesiąt książek, około dwieście artykułów naukowych, a także niezliczoną ilość esejów i felietonów. Jest cytowany przez przedstawicieli wszystkich nauk humanistycznych i społecznych, a wpływ jego twórczości już dawno wykroczył poza świat akademicki.

Dariusz Brzeziński przekonuje, że tym, co stanowi kamień węgielny całej twórczości Baumana, jest utopijne ukierunkowanie – myślenie o rzeczywistości jako o otwartym projekcie.

Niniejsza monografia jest pierwszą książką, w której twórczość Baumana została zinterpretowana w sposób całościowy, włącznie z pracami napisanymi w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku. Będzie z pewnością cennym źródłem wiedzy i inspiracji dla socjologów, kulturoznawców, antropologów, literaturoznawców i wszystkich tych, którzy starają się zrozumieć współczesność.


Praca wskazuje na wielką erudycję jej autora, umiejętność zarówno syntezy jak i analizy, a przede wszystkim niepoddawanie się modom oraz zachowanie krytycznego dystansu wobec przedmiotu analizy. Nie jest to łatwe – Zygmunt Bauman należy bowiem do czołówki światowej socjologii, a jego komentatorzy rzadko przyjmują postawę krytyczną, znacznie częściej – apologetyczną.
prof. dr hab. Grażyna Skąpska, Instytut Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, przewodnicząca Polskiego Towarzystwa Socjologicznego

Dariusz Brzeziński – doktor nauk społecznych, adiunkt w Zakładzie Socjologii Teoretycznej IFiS PAN. Absolwent studiów kulturoznawczych i socjologicznych na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz europeistycznych na University of Exeter. Był stypendystą Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, stypendystą Funduszu im. Stanisława Estreichera oraz laureatem I nagrody w konkursie im. Jana Józefa Lipskiego. Kieruje projektem badawczym: Twórczość Zygmunta Baumana w kontekście współczesnych teorii kultury, finansowanym przez Narodowe Centrum Nauki w ramach konkursu FUGA.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Literaturoznawstwo
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Socjologia
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Kultura i sztuka
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-7383-748-5
• ISBN druku: 978-83-7383-748-5
• Liczba stron: 250

Podziękowania  7
Słowo wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Myślenie utopijne jako kategoria organizująca twórczość
Zygmunta Baumana    9
Rozdział I
Od marksizmu-leninizmu po płynną nowoczesność:
zarys biografii intelektualnej Zygmunta Baumana . . . . . . . . . . . 16
Wprowadzenie   16
Etap socjalistyczny w twórczości Baumana  18
Od socjologii polityki do badań kultury –
działalność naukowa Baumana w Polsce  21
Emigracyjna twórczość Baumana przed upadkiem muru berlińskiego  24
Etap nowoczesny w twórczości Baumana  28
Refleksje nad przekształceniami nowoczesności  29
„Mozaikowe” analizy rzeczywistości płynnonowoczesnej  33
Podsumowanie   37
Rozdział II
Utopia w myśli społecznej: stanowisko Baumana
na tle rozpiętości ujęć teoretycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Wprowadzenie  39
Pole semantyczne kategorii „utopia” 40
Utopia jako projekt świata idealnego  43
Utopia jako wytwór fantazji  48
Utopia jako alternatywa  51
Różnorodność form myślenia utopijnego  57
Historyczne uporządkowanie form utopijnych   57
Sposoby przedstawiania wizji lepszej przyszłości   62
Zakres przedmiotowy wizji utopijnych   65
Podsumowanie  71
Rozdział III
Kategoria utopii w dotychczasowych analizach
teorii społecznej Zygmunta Baumana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
Wprowadzenie  73
Kwestia utopii w pracach badaczy myśli społecznej Baumana  74
Diachroniczne analizy twórczości Baumana   75
Tematyczne analizy twórczości Baumana  79
Twórczość Baumana w pracach badaczy myśli utopijnej  86
Rozpoznania zawarte w pracach przedstawicieli utopian studies  87
Rozpoznania zawarte w pracach socjologów
prowadzących badania nad utopią  91
Podsumowanie  96
Rozdział IV
Marksizm i utopia: ewolucja idei lepszego świata
w pismach Zygmunta Baumana z lat 1953–1989 . . . . . . . . . . . . . . 97
Wprowadzenie  97
Od konieczności dziejowej po ludzką praxis:
ewolucja poglądów Baumana w Polsce  98
„Nurt mechanistyczny” w twórczości Baumana  99
„Nurt aktywistyczny” w twórczości Baumana  107
Socjalizm jako utopia w działaniu:
ewolucja emigracyjnych nadziei Baumana  116
Reinterpretacje doktryny marksistowskiej
w latach siedemdziesiątych XX wieku  117
Socjalistyczna utopia w świetle wydarzeń lat osiemdziesiątych XX wieku . 128
Podsumowanie  139
Rozdział V
Nowoczesność i utopia: idee lepszego świata
w pismach Zygmunta Baumana po 1989 roku . . . . . . . . . . . . . . . 142
Wprowadzenie  142
Utopie nowoczesności i ponowoczesności  143
Nowoczesność a utopie projektanckie  144
Nadzieje i zagrożenia świata ponowoczesnego  158
Utopijne oblicza i perspektywy płynnej nowoczesności  175
Myślenie utopijne w zindywidualizowanym społeczeństwie  176
Myślenie utopijne w obliczu „globalizacji negatywnej”  195
Podsumowanie  211
Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .215
Myślenie utopijne w testamencie Zygmunta Baumana  215
Literatura cytowana  224
Indeks nazwisk  245