Od "wojny sprawiedliwej" do "wojny z terroryzmem"

• Druk: Warszawa, 2019
• Autor: Roman Kwiecień
• Wydawca: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych

Nie jest to książka poświęcona historii prawa międzynarodowego. Nie przedstawiono w niej rozwoju regulacji prawnych dotyczących użycia siły zbrojnej, a analizy skoncentrowano na obowiązującym stanie prawnym. Jej tytuł akcentuje „wojnę sprawiedliwą”, ponieważ ze względu na żywotność przesłania teorii tej wojny wskazane jest, w przekonaniu autora, wykorzystanie dorobku dawnej myśli prawniczej i filozoficznej w ocenie oraz kwalifikowaniu współczesnych przejawów używania siły zbrojnej. Teoria wojny sprawiedliwej stanowiła wyraz wiary w siłę rozumu. Racjonalizacja praktyki, zdaniem jej czołowych przedstawicieli, służyć miała poskramianiu zła wynikającego z arbitralnego posługiwania się siłą zbrojną jako narzędziem polityki międzynarodowej. Myśl Kanta, choć ten literalnie nie odwoływał się do doktryny wojny sprawiedliwej, stanowiła spektakularne intelektualne zwieńczenie tej doktryny.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Polityka
• ISBN: 978-83-66091-15-3
• ISBN druku: 978-83-66091-16-0
• Liczba stron: 272

SPIS TREŚCI

Wykaz skrótów (11)

Wstęp  (13)

ROZDZIAŁ 1

Od bellum iustum do bellum legale (17)

1.1. Ius ad bellum jako prawo narodów ( 17)

1.2. Średniowieczna teoria wojny sprawiedliwej ( 22)

1.3. Reminiscencje teorii wojny sprawiedliwej u klasyków nowożytnego prawa narodów ( 42)

1.4. Retoryka wojny sprawiedliwej jako „wyraz uznania, jakim występek darzy cnotę” ( 48)

1.5. Czy bellum legale to bellum iustum pod rządami Karty Narodów Zjednoczonych? ( 53) 

ROZDZIAŁ 2

Ius ad bellum i ius contra bellum w świetle Karty Narodów Zjednoczonych ( 67)

2.1. Pokój, sprawiedliwość i legalność a siła zbrojna ( 67)

2.2. Artykuł 2.4 Karty Narodów Zjednoczonych jako fundament ius contra bellum. ( 70)

2.3. Samoobrona jako wyjątek od zakazu groźby lub użycia siły zbrojnej ( 76)

2.3.1. Samoobrona indywidualna i jej dylematy ( 76)

2.3.2. Samoobrona zbiorowa ( 84)

2.3.3. Warunki wykonywania prawa do samoobrony: natychmiastowość, konieczność i proporcjonalność (93)

2.3.4. Kontrowersje wokół uprzedzającego/wyprzedzającego i prewencyjnego użycia siły zbrojnej ( 100)

2.3.5. Kontrowersje wokół użycia siły zbrojnej w ramach samoobrony w celu ochrony własnych obywateli ( 107) 

2.4. Rada Bezpieczeństwa w ramach ius ad bellum ( 111)

2.4.1. Rada Bezpieczeństwa, „utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa” i rozdział VII Karty Narodów Zjednoczonych ( 111)

2.4.2. Hard cases jako konsekwencje zaniechań Rady Bezpieczeństwa albo czy to, co nielegalne, może być legitymizowane ( 117)

ROZDZIAŁ 3

Poza paradygmatem Karty Narodów Zjednoczonych: legalność i legitymizacja jednostronnego użycia siły zbrojnej ( 127)

3.1. Wprowadzenie ( 127)

3.2. Zasada nieinterwencji i jej konsekwencje dla oceny jednostronnego używania siły zbrojnej ( 134)

3.3. Użycie siły zbrojnej z motywów i w celach humanitarnych ( 140)

3.3.1. Tło prawne ( 140)

3.3.2. Akcja zbrojna w Kosowie (1999): „nielegalna, lecz legitymizowana” ( 151)

3.3.3. Responsibility to Protect a Darfur: niehumanitarna nieinterwencja, czyli brak odpowiedzialności za ochronę ( 156)

3.4. Użycie siły zbrojnej w celu przywrócenia lub ustanowienia demokracji ( 165)

3.4.1. Dylematy tzw. interwencji prodemokratycznej ( 165)

3.4.1.1. Tło prawne ( 165)

3.4.1.2. Janusowe oblicze interwencji prodemokratycznej: przypadek Haiti ( 170)

3.4.2. Interwencja na zaproszenie a demokratyczna legitymizacja rządu państwa ( 174)

3.5. Użycie siły zbrojnej w celu zmiany władzy w państwie ( 176)

ROZDZIAŁ 4

Terroryzm i jego zwalczanie w świetle ius ad bellum ( 196)

4.1. Wojna z terroryzmem – problemy prawa i etyki ( 196)

4.2. Zwalczanie terroryzmu a prawo do samoobrony ( 202)

4.2.1. Akt terrorystyczny: napaść zbrojna w rozumieniu art. 51 Karty Narodów Zjednoczonych? ( 202)

4.2.2. Organizacja terrorystyczna: autonomiczne podmiotowe źródło napaści zbrojnej?
( 207)

4.2.3. Przypisanie państwu odpowiedzialności za działalność organizacji terrorystycznych.  ( 215)

4.3. Zwalczanie terroryzmu a system zbiorowego bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych: przypadki Syrii, Iraku i Jemenu ( 219)

4.4. Zwalczanie terroryzmu przy użyciu siły zbrojnej: wojna sprawiedliwa? ( 227)

ZAKOŃCZENIE

Ius ad bellum a filozofia prawa międzynarodowego (235)

Bibliografia ( 250)

Summary ( 269)