Parafernalia

• Druk: Katowice, 2014
• Seria / cykl: Prace Naukowe UŚ; Historia Literatury Polskiej
• Autor: Aleksander Nawarecki
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Tytułowe „parafernalia”, to rzeczy osobiste, rzeczom bowiem, a ściślej: ich literackiej reprezentacji poświęcona jest cała książka. Autor odkrywa w dziejach sztuki europejskiej proces stopniowej „emancypacji” przedmiotu. Skupiając się na poezji, pokazuje, jak zwykła rzecz „wyzwala się” ze służby ideom i konwencjom, jak przedmiot staje się podmiotem. Teza ta sformułowana w studium O rzeczach (1993) po kilku latach doczekała się potwierdzenia w światowej humanistyce jako „zwrot ku rzeczom”.

Większość wywodu dotyczy przemian liryki polskiej XX wieku: od twórczości grupy Skamander (ranga życia codziennego), przez satyry Krzysztofa Kamila Baczyńskiego (groteskowość okupacyjnych realiów), aż po świadectwa uwięzienia w tandecie PRL-u (o czym artyści i historycy próbowali zapomnieć). Książka zawiera wizerunki pisarzy i ich wyobraźni materialnej, każdy portretowany jest z właściwym sobie atrybutem: Józef Wittlin z „łyżką zupy”, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska z „pasem ratunkowym”, Jan Lechoń wśród rekwizytów samobójczej śmierci, Jarosław Iwaszkiewicz – na stosie gratów kojarzonych z pochówkiem. Najbardziej wrażliwy na cywilizacyjne szczegóły, Julian Tuwim, w otaczających go meblach, domowych sprzętach i zawartości szuflad wyczuwał magiczne moce. Na prawach gościa pojawia się w książce mistrz konkretu, twórca Blaszanego bębenka, Günter Grass. W zakończeniu zabrzmi ton osobisty, z dziecięcych lektur autora wyłoni się mikrokosmos czarujących drobiazgów. Książka napisana żywo i przystępnie może dotrzeć do każdego, bo któż nie zna się na rzeczach?

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Ebooki popularnonaukowe
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Literaturoznawstwo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-8012-360-1
• Liczba stron: 354

Spis treści

Wstęp / 7

Część pierwsza
Rzeczy i marzenia skamandrytów

Wprowadzenie. „Po cóż daleko szukać?” / 15
Rozdział I: O rzeczach / 21
Rozdział II: Łyżka zupy Józefa Wittlina / 71
Rozdział III: Od harfy do megafonu. Muzyka w poezji Juliana Tuwima / 103
Rozdział IV: Akwatyki. Woda i przedmioty Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej / 139
Rozdział V: Skok-inscenizacja. O wierszach ostatnich Jana Lechonia / 167
Rozdział VI: Grzebanie w rzeczach Jarosława Iwaszkiewicza / 193
Postscripta Tuwimowskie / 219
 - Postscriptum I: Kwiaty polskie, graty polskie / 219
 - Postscriptum II: Requiem na lepie. O Musze Juliana Tuwima / 229

Część druga
Rzecz o Grassie, Grass o rzeczach

Rozdział I: Harfa epickiego rapsoda i blaszany bębenek / 249
Rozdział II: Sznurki pielęgniarza. Drobne przedmioty i wielkie sprawy w Blaszanym bębenku / 257

Część trzecia
Przedmioty w stanie podejrzenia

Rozdział I: „Jak urządzić mieszkanko?” Okupacyjna codzienność w poezji Baczyńskiego / 267
Rozdział II: Rzeczy pospolite i PRL / 283

Zakończenie. Parafernalia. Życie moje wśród rzeczy / 309

Nota bibliograficzna / 335
Indeks osobowy / 337

Summary / 349
Zusummenfassung / 350