Porozum się albo giń
Komunikacja jest często wykorzystywana do manipulowania, które ma na celu osiąganie różnego rodzaju korzyści. Prawdopodobnie dlatego ludzkość nałożyła na proces porozumiewania się wiele warstw utrudniających poznanie rzeczywistych zasad jego funkcjonowania. Zapragnęliśmy więc sięgnąć do mechanizmów komunikacji niezakłóconych ludzką ingerencją i pokazać ich działanie bez zniekształceń związanych z rozmaitymi emocjami, np. z chęcią wyparcia wszelkich kontekstów o zabarwieniu negatywnym, takich jak żądza posiadania czy naturalna skłonność do kłamstwa. Naszym zdaniem takie czyste mechanizmy można najlepiej zaobserwować w świecie przyrody. Dlatego postanowiliśmy opisać różne formy komunikacji występujące wśród zwierząt, a następnie znaleźć i omówić przykłady odpowiadające im w świecie ludzi. Najbardziej interesowały nas te procesy, które funkcjonują zarówno w przyrodzie, jak i w biznesie.
W pierwszym rozdziale naszej książki pokazujemy, jak ważną rolę odgrywa komunikacja w świecie zwierząt. Dzięki komunikacji zwierzęta nie tylko wymieniają między sobą informacje, lecz także dopasowują się, a to wywiera korzystny wpływ na rozwój gatunków i funkcjonowanie całych ekosystemów oraz pozwala na uzyskiwanie zadziwiających efektów synergii. Pokazujemy także, jak te same mechanizmy wpływają na funkcjonowanie pracowników firmy, jej dostawców, klientów i całego otoczenia biznesowego.
W drugim rozdziale zwracamy uwagę na to, że otrzymany przekaz informacyjny powinno się interpretować w szerszym kontekście, a do poprawnej jego interpretacji należy wziąć pod uwagę więcej niż jeden sygnał. Zbyt pochopne odczytanie sygnału może wprowadzić w błąd. Z takim przypadkiem mamy do czynienia podczas obserwacji wielu ssaków, kiedy np. ten sam grymas na twarzy samicy może oznaczać agresywne zachowanie, ale w innej sytuacji również gotowość do miłosnych uniesień. Warto o tym pamiętać podczas współpracy z przedstawicielami innych narodowości, co w dobie powszechnej globalizacji biznesu zdarza się coraz częściej. Po przeczytaniu tego rozdziału można się przekonać, że uśmiech i potakiwanie na twarzy kontrahenta wcale nie musi oznaczać akceptacji przedstawionych mu propozycji współpracy.
W trzecim rozdziale przedstawiamy siłę i znaczenie przekazu niewerbalnego. Opisujemy „dziwne” loty, potakiwania głową, otwieranie dziobów połączone z sygnałami dźwiękowymi czy zapachowymi. Są to ważne elementy składowe przekazu emocjonalnego. Zwracamy uwagę na to, że partnerzy biznesowi często zapominają o odczytywaniu wzajemnie przekazywanych sobie sygnałów, które pokazują, jakie emocje wywołują ich działania i postawy. Niezrozumienie tych komunikatów bardzo utrudnia skuteczne działanie i może być powodem wielu z pozoru nierozwiązywalnych problemów.
Kontynuując nasze rozważania na temat przekazu pozawerbalnego, w czwartym rozdziale omawiamy rolę takich reakcji, jak czerwienienie się, zmiana koloru czy podniesienie temperatury ciała. Tego typu sygnały wysyłane przez zwierzęta są szybkie, jednoznaczne i wiarygodne. Automatyczne reakcje zwierząt mogą być jednak przemodelowane w zależności od zmieniającego się otoczenia i warunków życia. Wspominamy o tym dlatego, żeby uświadomić czytelnikowi, jak łatwo można wpaść w pułapkę niewłaściwej interpretacji mowy ciała, np. podczas negocjacji handlowych i jednocześnie, żeby podkreślić znaczenie tych „automatów” komunikacyjnych w skutecznym porozumiewaniu się ludzi.
Piąty rozdział rozprawia się z bardzo powszechnym stereotypem myślenia o komunikacji jako o przekazie głosowym. Tutaj czytelnik poznaje różne kanały komunikacji oraz rolę, jaką one odgrywają w świecie przyrody. Uświadamia sobie, jak wiele możliwości rozwoju skutecznej komunikacji stwarza wykorzystanie np. komunikacji zapachowej czy też odpowiedni dobór różnych kanałów, w zależności od tego, z jaką informacją i do kogo chcemy dotrzeć.
W ostatnim, szóstym rozdziale zwracamy uwagę na to, że komunikacja i dotyk, który też jest swoistą formą komunikowania się, są niezbędne do tego, żeby mogły zachodzić podstawowe procesy w świecie zwierząt, takie jak prokreacja oraz budowanie i rozwój różnego rodzaju grup społecznych. Zwierzęta stosują bardzo wyrafinowane formy komunikacji po to, żeby odróżnić obcych od swoich i skutecznie bronić się przed błędami w doborze partnerów czy niebezpieczeństwem utraty cennych zasobów. Przenosząc wiele milionów lat doświadczeń wprost ze świata zwierząt na grunt biznesowy, pokazujemy jak można wykorzystać je w realiach globalnej konkurencji, trudnych do monitorowania przepływów kapitału i nieograniczonej wymiany informacji.
Każdy z rozdziałów książki stanowi zamkniętą całość i składa się z czterech części. Pierwsza część przedstawia wyniki badań nad mechanizmami komunikacji zwierząt, druga opisuje jak podobne mechanizmy działają w świecie ludzi, a w szczególności w biznesie, trzecia udostępnia linki do filmików pokazujących opisywane mechanizmy. Czwarta część, kończąca rozdział, to tabela analogii pomiędzy światem przyrody i biznesu. Dzięki takiej konstrukcji można czytać poszczególne rozdziały w wolnych chwilach oraz w szybki sposób wyciągać praktyczne wnioski z prezentowanych zagadnień. Zachęcamy oczywiście do przeczytania całej książki, mając przekonanie, że powstanie wtedy w głowie czytelnika pełny obraz zasad i metod skutecznej komunikacji.
Oddawana do rąk czytelnika książka jest trzecią z serii “Zwierzeca recepta na sukces w biznesie”. Cała seria jest poświęcona praktycznym zastosowaniom coraz bardziej popularnych teorii
behawioralnych. Prezentuje pewne zwyczaje funkcjonujące w świecie zwierząt i wskazuje, jak można praktycznie wykorzystać je w zarządzaniu firmą, budowaniu relacji w zespole oraz w celu efektywnego komunikowania się wewnątrz i na zewnątrz firmy.
Mamy nadzieję, że ta książka zostanie przez Państwa przyjęta równie życzliwie jak Pszczela Korporacja i Natura Przedsiębiorczości i stanie się źródłem nowych inspiracji w działaniach biznesowych, a może nawet zmieni choć trochę sposób postrzegania świata.
- Roz. I Dylematy komunikacyjne w świecie zwierząt
Myśli przewodnie: Łatwość nawiązywania kontaktów z ludźmi i umiejętność zdobywania ich zaufania jest dziś potrzebna w każdym zawodzie. Dlatego sprawna komunikacja językowa stanowi ważny czynnik sukcesu. Nie powierza się odpowiedzialnych stanowisk nudziarzom i gadułom. Ludzie nauki nie muszą być mistrzami słowa, ludzie biznesu - tak. (Gunter Fritz)
Beata Mońka: Moim zdaniem ludzie komunikują się po to, żeby przekazać informację, podzielić się spostrzeżeniami, zrozumieć czego jedna strona oczekuje od drugiej i dojść do porozumienia.
- Roz. II Zobacz jak tańczę i uciekaj – różne sygnały używane w komunikacji
Myśl przewodnia: Najniebezpieczniejsze kłamstwa to prawdy nieco zniekształcone.(George Ch. Lichtenberg)
Beata Mońka: Sygnały prawdziwe najłatwiej zaobserwować, gdy przyglądamy się komunikacji na poziomie emocji
Bogusława Matuszewska: Blefując, powinniśmy pamiętać, że tworzymy coś w rodzaju wirtualnego świata, w którym obie strony mogą się zagubić. Dlatego lepsze i bezpieczniejsze jest pokazywanie drugiej stronie naszych rzeczywistych oczekiwań.
- Roz. III Metakomunikacja
Myśl przewodnia: Jakaś piąta część całej komunikacji ludzkiej służy dla wymiany informacji, podczas gdy reszta dotyczy nie kończącego się procesu definiowania, potwierdzania, negowania i redefinicji istoty naszych relacji z innymi.(Paul Watzlawick)
Bogusława Matuszewska: Kiedy komunikujemy się w biznesie, to do słów przekazywanych nam przez naszego rozmówcę dopisujemy całą masę znaczeń, które wynikają z naszego doświadczenia i z kontekstu w jakim prowadzimy rozmowy.
- Roz. IV Odpowiedzi autonomiczne
Myśl przewodnia: Komunikacja niewerbalna jest głośnym wyrażaniem naszych uczuć i emocji.
Bogusława Matuszewska: …nie wypowiedziawszy nawet jednego słowa, możemy spowodować, że nikt z nami nie będzie chciał rozmawiać
- RV Kanały komunikacji
Myśl przewodnia: Niczego nie można się dowiedzieć, obserwując, co ludzie do siebie piszą – język jest tam tylko po to, żeby ukryć myśli.(Terry Pratchett)
Beata Mońka: Podobnie jak w przyrodzie różnorodność kanałów komunikacji używanych w biznesie bierze się z potrzeby osiągnięcia wysokiej efektywności w przekazywaniu komunikatów.
- RVI Komunikacja to znacznie więcej niż tylko wymiana informacji
Myśl przewodnia: Komunikować się to tworzyć mniej lub bardziej trwałe międzyludzkie więzi za pomocą języka i innych zachowań symbolicznych.(Jan Waszkiewicz)
Bogusława Matuszewska: Hierarchię w firmie, w biznesie bardzo często ustala dostęp do informacji poszczególnych członków zespołu.Beata Mońka: …dobra komunikacja buduje więzi w stadzie, podtrzymuje relacje, pomaga w uwspólnianiu celów.
