System bezpieczeństwa państwa. Konteksty teoretyczne i praktyczne
Odpowiedzialność za bezpieczeństwo państwa spoczywa w Polsce na wielu podmiotach. Można ją przypisać wszystkim organom władzy oraz administracji rządowej i samorządowej. W zakresie swoich kompetencji odpowiedzialność taką ponoszą również instytucje publiczne, organizacje i stowarzyszenia. Częścią odpowiedzialności za bezpieczeństwo obciążone jest społeczeństwo — obywatele naszego państwa, funkcjonujący w różnego rodzaju grupach, wspólnotach, społecznościach oraz instytucjach. Troska o bezpieczeństwo towarzyszyła, towarzyszy i będzie towarzyszyć zawsze. Należy zauważyć, że „choć nie ma dnia, w którym nie rozmawiałoby się o bezpieczeństwie, znaczenie tego terminu jest często bardzo niejasne. Nie wynika to z zaniedbania, ale z tego, że bezpieczeństwo jest pojęciem wprowadzanym (derivative koncept) — to, co kto przez nie rozumie, jest wyprowadzane (derives) z jego poglądów”. W niniejszym opracowaniu zaprezentowano wyniki wieloletnich badań dotyczących problematyki bezpieczeństwa, a szczególnie tych jego płaszczyzn, która odnosi się w głównej mierze do zagadnień działalności bieżącej na rzecz bezpieczeństwa, zarządzania kryzysowego oraz przygotowań obronnych państwa. Wydaje się, że badania te są uzupełnieniem dotychczasowych badań nad bezpieczeństwem i przedstawione w takiej formie, która wzbogacając wiedzę może jednocześnie, z uwagi na poznawczy, a także utylitarny charakter, przyczynić się do poprawy jakości działania urzędów obsługujących funkcjonowanie organów władzy i administracji publicznej, którym z mocy przepisów prawa powierzono troskę o bezpieczeństwo państwa. Powyższe okoliczności zdecydowały o strukturze niniejszej publikacji, która z założenia w sposób przejrzysty ma prezentować podejmowaną problematykę. Strukturę tę tworzą cztery części poprzedzone wprowadzeniem i zwieńczone zakończeniem. W pierwszej części pracy przedstawiono zakres przedmiotowo-podmiotowy bezpieczeństwa państwa na podstawie prezentacji istoty takich problemów jak współczesne postrzeganie państwa i zagrożeń godzących w jego bezpieczeństwo. W drugiej części pracy przedstawiono zasadnicze problemy dotyczące założeń opisu systemu bezpieczeństwa państwa i zagadnień organizacyjnych jego działania, co pozwoliło na analizę jego założeń doktrynalnych.Trzecia część pracy poświęcona została w całości zagadnieniom kierowania bezpieczeństwem państwa, natomiast w ostatniej części pracy zaprezentowano analizę i ocenę realizacji zadań w zakresie bezpieczeństwa państwa, eksponując charakterystykę zasadniczych obszarów realizacji wspólnych zadań z zakresu bezpieczeństwa oraz diagnozę działań bieżących na rzecz bezpieczeństwa, zarządzania kryzysowego i przygotowań obronnych państwa.
WSTĘP 15
Część I
Wprowadzenie do problematyki rozważań
1. Zakres podmiotowo-przedmiotowy bezpieczeństwa państwa 23
1.1. Państwo 24
1.2. Zagrożenie 32
1.3. Bezpieczeństwo państwa 37
1.4. Obronność państwa 48
2. Władza i administracja publiczna oraz konteksty ich działalności w zakresie bezpieczeństwa państwa 57
2.1. Pojęcie, istota i funkcje władzy oraz administracji publicznej 58
2.2. Zadanie publiczne 63
2.3. Organizacja 65
2.4. Kryzys i sytuacja kryzysowa 70
2.5. Stany nadzwyczajne 76
3. Zagrożenia bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej 85
3.1. Zakres podmiotowo-przedmiotowy zagrożeń
bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej 87
3.2. Charakterystyka geograficzno-przestrzenna RP 91
3.3. Zagrożenia niemilitarne 100
3.4. Zagrożenia militarne 106
Część II
BEZPIECZEŃSTWO PAŃSTWA — SYSTEM, MODEL, ORGANIZACJA, DZIAŁANIE
4. System bezpieczeństwa państwa 115
4.1. Założenia opisu systemu bezpieczeństwa państwa 117
4.2. Zagadnienia organizacyjne działania systemu
bezpieczeństwa państwa 124
4.3. Analiza założeń doktrynalnych systemu bezpieczeństwa państwa 131
5. Podstawowe problemy organizacji działalności bieżącej na rzecz bezpieczeństwa państwa 140
5.1. Warunki i założenia ogólne 141
5.2. Reguły 147
5.3. Metody 148
5.4. Racjonalizacja 151
5.5. Problemy normatywne154
5.6. Planowanie działalności bieżącej 157
5.7. System działalności bieżącej na rzecz
bezpieczeństwa 159
6. Zakres przedmiotowo-podmiotowy zarządzania
kryzysowego 164
6.1. Przedmiot i podmiot zarządzania kryzysowego 165
6.2. Organizacja działań w zakresie zarządzania
kryzysowego 172
6.3. Planowanie kryzysowe 178
6.4. System zarządzania kryzysowego 181
7. Organizacja przygotowań obronnych 185
7.1. Istota i zakres przygotowań obronnych 188
7.2. Podstawowe regulacje prawne 191
7.3. Planowanie obronne 196
7.4. System obronny 207
Część III
KIEROWANIE BEZPIECZEŃSTWEM PAŃSTWA
8. Podstawowe kompetencje w zakresie kierowania
bezpieczeństwem państwa 215
8.1. Kompetencje organów władzy 217
8.2. Uprawnienia organów administracji publicznej 223
8.3. Obowiązki organów kierowania i dowodzenia
Sił Zbrojnych RP 235
9. Organizacja stanowisk kierowania bezpieczeństwem
państwa 240
9.1. Przygotowanie i utrzymanie stanowisk kierowania 241
9.2. Przygotowanie i utrzymanie obiektów specjalnych 245
9.3. Stanowiska kierowania a tereny zamknięte 254
9.4. Rozwijanie i przesuwanie stanowisk kierowania 258
10. Zabezpieczenie funkcjonowania stanowisk kierowania
bezpieczeństwem państwa 265
10.1. Zasady funkcjonowania organów kierowniczych
w warunkach pokoju, zagrożeń, kryzysu, sytuacji
kryzysowych i wojny 267
10.2. Zagrożenia stanowisk kierowania i organów
kierowniczych 269
10.3. Organizacja łączności 274
10.4. Ochrona i obrona stanowisk kierowania 277
10.5. Zabezpieczenie logistyczne stanowisk kierowania 283
10.6. Zabezpieczenie medyczne stanowisk kierowania 284
10.7. Pozostałe zakresy zabezpieczenia funkcjonowania stanowisk kierowania 289
Część IV
ANALIZA ORAZ OCENA REALIZACJI ZADAŃ W ZAKRESIE BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWA
11. Charakterystyka zasadniczych obszarów realizacji zadań z zakresu bezpieczeństwa 295
11.1. Współdziałanie 296
11.2. Koordynowanie 303
11.3. Kontrolowanie i rozliczanie 307
11.4. Edukacja 311
12. Diagnoza działań bieżących, zarządzania kryzysowego
i przygotowań obronnych państwa 318
12.1. Pojęcie i istota diagnozy 319
12.2. Błędy diagnostyczne 323
12.3. Analiza i ocena działań bieżących na rzecz
bezpieczeństwa 326
12.4. Kwalifikacja zarządzania kryzysowego 329
12.5. Diagnoza stanu przygotowań obronnych 332
13. Konkluzje i rekomendacje 338
13.1. Odpowiedzialność organów władzy i administracji publicznej w zakresie bezpieczeństwa 339
13.2. System bezpieczeństwa państwa 346
13.3. Kierowanie bezpieczeństwem państwa 356
ZAKOŃCZENIE 361
BIBLIOGRAFIA 363
