Transcendentalny i nietranscendentalny sens jedności w myśli XIII wieku na tle filozoficznej tradycji

• Druk: Kraków, 2011
• Autor: Jan Kiełbasa
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Studia nad transcendentalnym sensem jedności (i - odpowiednio - nad jej sensami nietranscendentalnymi), zwłaszcza związane z badaniem odległej epoki w dziejach filozofii (a taką niewątpliwie jest wiek XIII - złoty wiek scholastyki, a zarazem archiwum myśli dawno przebrzmiałych, zapomnianych, „zdekonstruowanych", tak martwych i niezrozumiałych jak łacina, w której je zapisano), można uznać za intelektualną ekstrawagancję, anachronizm, świadomą marginalizacje. Autor nie obiecuje, że wystąpi tu z jakimiś rewolucyjnymi odkryciami, że dokona jakiegoś „modernizującego" przekładu starych problemów i starego dyskursu na któryś z powszechnie akceptowanych dyskursów filozofii współczesnej. Wyznacza sobie nieco skromniejsze zadanie: poszerzenie zwyczajowo zakreślanego pola badawczego, włączenie w nie postaci, dzieł i problemów z reguły niezauważanych bądź takich, które wciąż nie doczekały się gruntownej analizy, choć zasługują na poważny namysł. Wydaje się bowiem, że do tej pory nie przeprowadzono kompleksowego badania poświęconego wyłącznie zagadnieniu jedności w myśli XIII wieku, zwłaszcza zaś rozpoznaniu i skonfrontowaniu z sobą różnych wariantów jej transcendentalnych i nietranscendentalnych znaczeń. Może wynikiem proponowanej tu analizy będzie odkrycie, że ta domniemana średniowieczna prehistoria filozofii skrywa nie tylko skamieliny i muzealne eksponaty, ale także żywą myśl filozofa, z którym można nawiązać dialog, wejść w spór, szukać prawdy. Ubocznym zamysłem tej rozprawy jest bowiem zarówno upowszechnienie pewnej partykularnej wiedzy, jak i przybliżenie stylów myślenia i sposobów argumentowania właściwych tamtej odległej epoce, krótko mówiąc - przybliżenie tego, co Gilson przed laty nazwał „duchem filozofii średniowiecznej".

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Filozofia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-233-3223-7
• ISBN druku: 978-83-233-3223-7
• Liczba stron: 152

Wstęp  7

Rozdział I: Antycypacje  11
1. Platon  12
2. Arystoteles  15
3. Dziedzictwo Platona  17
4. Neoplatonicy: Plotyn  19
5. Neoplatonicy: Proklos  22
6. Neoplatonicy: Pseudo-Dionizy Areopagita  23
7. Księga o przyczynach  25
8. Augustyn 27
9. Boecjusz  30
10. Dominik Gundisalvi i De unitate  32
11. Awicenna  35
12. Mojżesz Majmonides  38

Rozdział II: U początków refleksji nad transcendentalnym sensem jedności, prawdy i dobra. Summa de bono Filipa Kanclerza  41

Rozdział III: Porządkowanie znaczeń jedności w Summa fratris Alexandri  45

Rozdział IV: Albert Wielki  51

1. Porządkowanie znaczeń jedności  51
2. Jedność transcendentalna a nadawanie formy  57

Rozdział V: Tomasz z Akwinu  65

1. Wywodzenie transcendentaliów z bytu. Dodawanie realne a dodawanie pojęciowe  65
2. Krytyczny dialog z tradycją  69
3. Niezbędne uściślenia dotyczące relacji między jednością a wielością. Jedność transcendentalna a liczba  75
4. Czy jedność transcendentalna ma wyłącznie sens negatywny? Jedność jako doskonałość i czynnik doskonalący  78

Rozdział VI: Jedność i jej aporie w rozumieniu Sigera z Brabantu 81

Rozdział VII: Henryka z Gandawy dialektyka jedności i wielości  95

Rozdział VIII: Jedność transcendentalna a struktura bytu. Jedność formy i jedność istnienia według Idziego Rzymianina  105

Rozdział IX: Jedność, jednostka, jednostkowienie w ujęciu Gotfryda z Fontaines 111

Rozdział X: Bonawentura z Bagnoreggio: jedność transcendentalna, jedność w Bogu, jedność w świecie stworzonym  123

Rozdział XI: Odrębne stanowisko Piotra Olivi: w poszukiwaniu pozytywnego sensu jedności. Jedność a miara  133

Zakończenie  139
Bibliografia  141
Indeks osobowy  147
Indeks rzeczowy  149