Normatywne aspekty terapii zaawansowanych
Tytuł przedstawianej monografii sygnalizuje, że jej przedmiotem są „normatywne” – czyli etyczne i prawne – aspekty „terapii zaawansowanej”, obejmującej przede wszystkim trzy innowacyjne procedury medyczne: terapię komórkową, terapię genową oraz terapię opartą na inżynierii tkankowej. Książkę otwiera wprowadzenie O medycznych innowacjach, eksperymentalnych procedurach i produktach leczniczych terapii zaawansowanej, w którym Włodzimierz Galewicz dokonuje analizy najważniejszych pojęć, przewijających się następnie w czterech zawartych w niej studiach. W pierwszym z nich Wojciech Ciszewski poddaje pod dyskusję budzące wiele sporów „prawo do terapii eksperymentalnej” – czy ciężko chorzy pacjenci, którym wypróbowane terapie nie dają już żadnej korzyści, „mają prawo spróbować” terapii jeszcze niesprawdzonych? Trzy następne rozdziały poświęcone są głównym formom terapii zaawansowanych. Włodzimierz Galewicz omawia terapie komórkowe, podkreślając zwłaszcza rolę, jaką w ich etycznej ocenie odgrywa zasada nieszkodzenia (z przypisywanym jej często prymatem w stosunku do zasady pozytywnego czynienia dobra). Olga Dryla przedstawia wybrane normatywne wątki wykorzystania produktów terapii genowej, zarówno w praktyce klinicznej, jak i w toku badań naukowych z udziałem ludzi, rozpatrując najpierw problemy lokalizowane na płaszczyźnie metanormatywnej, a następnie poświęcając uwagę zjawisku LTFU (long time follow-up), czyli dożywotniemu lub wielopokoleniowemu nadzorowi medycznemu, któremu powinni podlegać pacjenci poddani terapii genowej, a w określonych przypadkach także ich potomkowie. Piotr Grzegorz Nowak zajmuje się w swoim studium terapią opartą na inżynierii tkankowej, określanej jako „technika medyczna, która pozwala tworzyć ludziom siłami techniki zupełnie nowe tkanki”; wychodzi przy tym od jej form już uznanych, ale wybiega też w dalszą i do niedawna jeszcze fantastyczną przyszłość, rysującą się coraz wyraźniej przed medycyną regeneracyjną jako sztuką mającą naprawiać to, co zepsuła natura. Książkę zamyka obszerna bibliografia. Monografia ta jest współautorską pracą czworga pracowników Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jeden z nich, dr hab. Wojciech Ciszewski, jest zatrudniony w Katedrze Teorii Prawa Wydziału Prawa i Administracji, troje pozostałych – dr hab. Olga Dryla, prof. dr hab. Włodzimierz Galewicz i dr Piotr Grzegorz Nowak – to pracownicy Instytutu Filozofii Wydziału Filozoficznego. Praca jest jednym z rezultatów projektu badawczego „Normatywne aspekty badań i zastosowań innowacyjnych terapii”, realizowanego pod kierownictwem Włodzimierza Galewicza przez Wydział Filozoficzny UJ w ramach programu MEiN „Nauka dla Społeczeństwa” od 20 lipca 2022 roku do 19 lipca 2024 roku.
