Wiedza a świat społeczny

• Druk: 2021
• Seria / cykl: BIBLIOTEKA WSPÓŁCZESNYCH FILOZOFÓW
• Autor: Alvin Goldman
• Tłumacz: Adam Grobler
• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Książka jest pionierskim dziełem rozwijającego się w ostatnich dziesięcioleciach paradygmatu epistemologii społecznej. W opozycji do zainspirowanych przez T.S. Kuhna relatywizujących nurtów w rodzaju różnych odmian konstruktywizmu społecznego czy radykalnej epistemologii feministycznej, Autor przywraca pojęciu wiedzy jego tradycyjny związek z prawdą i jej systematycznym dociekaniem. Zrywa natomiast ze zwyczajowym traktowaniem poznania jako przedsięwzięcia pojedynczego podmiotu poznającego i koncentruje się na wpływach na poznanie ze strony instytucji i praktyk społecznych. Zajmuje się zagadnieniami komunikacji i argumentacji w aspekcie upowszechniania wiedzy, poznawczymi zaletami i wadami technologii informacyjnych oraz instytucjonalnych uwarunkowań działania mediów. Oprócz innowacyjnego podejścia do społecznej natury poznania Autor podejmuje też starsze motywy, które dziś zaliczają się do repertuaru epistemologii społecznej, jak kwestia roli doniesień (przekazu, zeznań, ogólnie: świadectw z drugiej ręki) w poznaniu. W szczególności stosuje on do tego zagadnienia rozwijane dotąd w innym kontekście filozoficznym metody bayesowskie.

Podczas gdy epistemologia indywidualistyczna często splata się etyką (np. w epistemologii cnót poznawczych), tak epistemologia społeczna jest ściśle związana z polityką. Widać to zwłaszcza w końcowych rozdziałach książki poświęconych specjalnym obszarom zastosowania epistemologii społecznej: analizie poznawczych aspektów funkcjonowania instytucji naukowych, systemu wymiaru sprawiedliwości, demokracji i systemu edukacji.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Filozofia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-01-21980-2
• ISBN druku: 978-83-01-21871-3
• Liczba stron: 700

Przedmowa do wydania polskiego IX
	1. Spór między internalizmem a eksternalizmem IX
	2. Epistemologia społeczna między Kuhnem a Goldmanem XIII
	3. Epistemologia a etyka XV
	4. Werystyczna epistemologia społeczna  XVI
	5. Rzut oka na epistemologię społeczną początku XXI wieku XX
	6. Słowo od redaktora naukowego XXV
	7. Kilka słów od tłumacza XXV
Literatura XXVI
Wstęp 3
Część pierwsza PODSTAWY 9
I. EPISTEMOLOGIA A POSTMODERNISTYCZNY RUCH OPORU 11
	1. Poszukiwanie prawdy w świecie społecznym 11
	2. Prawdofobia 17
	3. Sześć linii krytyki epistemologii opartej na pojęciu prawdy  21
	4. Argument ze społecznej konstrukcji 23
	5. Język a tworzenie świata 35
	6. Argument z niepoznawalności 43
	7. Zaprzeczenie mitu uprzywilejowania poznawczego 50
	8. Argument z dominacji  61
	9. Argument z deformacji  68
II. PRAWDA 74
	1. Podejścia do teorii prawdy  74
	2. Instrumentalizm i relatywizm 76
	3. Podejścia epistemiczne do pojęcia prawdy 81
	4. Realizm, antyrealizm i prawda  89
	5. Deflacjonizm 94
	6. Teoria korespondencyjna 107
	7. Częściowa zgodność koncepcji korespondencyjnej i deflacyjnej? 119
III. RAMY TEORETYCZNE 124
	1. Alternatywne koncepcje epistemologii społecznej 124
		A. Konsekwencjalizm konsensualistyczny 124
		B. Pragmatyzm albo konsekwencjalizm utylitarystyczny 129
		C. Proceduralizm 136
	2. Werytyzm w zastosowaniu  142
	3. Werytyzm a problem kolistości 147
	4. Wartościowanie werystyczne  155
	5. Komplikacje: zainteresowania, przypisywanie wpływu przyczynowego i pytania 166
		A. Zainteresowania 166
		B. Zastosowania praktyki i przypisywanie jej wpływu przyczynowego  169
		C. Inne typy pytań 172
Część druga PRAKTYKI SWOIŚCIE SPOŁECZNE 177
IV. PRZEKAZ 179
	1. Społeczne rozpowszechniane wiedzy  179
	2. Bayesowska praktyka wnioskowania 189
	3. Werystyczne racje za wnioskowaniem bayesowskim 197
	4. Szacowanie warunkowych prawdopodobieństw zeznań 211
	5. Uzasadnianie mniemań na podstawie przekazu 215
V. ARGUMENTACJA 226
	1. Argumentacja monologiczna 226
	2. Argumentacja dialogiczna  239
	3. Zasada dochodzenia przez dowody do prawdy a kulturowy klimat argumentacji 247
	4. Błędne i właściwe argumentacje 256
	5. Alternatywne podejścia do argumentacji  264
VI. TECHNOLOGIA I EKONOMIA KOMUNIKACJI 274
	1. Jak technologia ma się do wiedzy 274
	2. Komunikacja za pomocą komputerów  280
	3. Ekonomia komunikacji naukowej  294
	4. Ekonomia środków masowego przekazu  310
VII. REGULACJE SWOBODY WYPOWIEDZI A RYNEK IDEI 321
	1. Wpływ trzeciej strony i instytucji na swobodę wypowiedzi 321
	2. Teoria ekonomii, efektywność rynku a wartość werystyczna 329
		A. Teza o wolnym rynku 329
		B. Wiadomości, produkt i jakość produktu 333
		C. Rola preferencji 334
		D. Niepełna informacja 337
		E. Czynniki zewnętrzne 340
		F. Dobra publiczne 343
		G. Czy przekaz jest w ogóle dobrem konsumpcyjnym? 344
	3. Kiedy i jak nierynkowa regulacja może być pożyteczna 346
	4. Metaforyczny rynek a prawda  353
	5. Państwowe regulacje i metaregulacje 361
Część trzecia OBSZARY SPECJALNE 369
VIII. NAUKA 371
	1. Nauka jako konwencja lub „praktyka życiowa” 371
	2. Polityczno-militarystyczne ujęcie nauki 378
	3. Uprzedzenia i interesy 386
	4. Uteoretyzowanie obserwacji 401
	5. Niedookreślenie teorii przez dane  408
	6. Realizm naukowy i werystyczna wyższość nauki  412
	7. Argument na rzecz wyższości nauki 420
	8. Źródła sukcesu nauki 423
	9. Podział pracy w badaniach naukowych 429
	10. Żądza uznania 438
	11. Publikacje naukowe 444
	12. Rozpoznawanie autorytetu  451
IX. PRAWO 458
	1. Prawda a orzecznictwo 458
	2. Alternatywne kryteria jakości systemu orzekania  470
	3. Prawda a Karta praw 479
	4. Tradycje prawa precedensowego i prawa stanowionego 486
	5. Zasady wyłączające 491
	6. Kontradyktoryjne prowadzenie postępowania 496
	7. Ujawnianie i utajnianie  504
	8. Zeznania biegłych  511
	9. Ławy przysięgłych  521
X. DEMOKRACJA 527
	1. Wiedza a natura głosowania 527
	2. Głosowanie a informacja z punktu widzenia nauk politycznyc 531
	3. Podstawowa wiedza wyborcy 536
	4. Demokratyczna wartość podstawowej wiedzy wyborcy 545
	5. Przyrost podstawowej informacji 553
	6. Demokracja a media 571
	7. Wybory z wieloma kandydatami 575
	8. Inne pożyteczne odmiany wiedzy 581
XI. EDUKACJA 587
	1. Cele, metody i zainteresowania 587
	2. Werytyzm i multikulturalizm  594
	3. Postmodernizm i uczenie się we współpracy  598
	4. Krytyczne myślenie, dawanie wiary i pedagogika 609
	5. Treści nauczania a autorytet poznawczy 615
Bibliografia  625
Indeks nazwisk 659
Indeks rzeczowy 668