Baśnie norweskie. opowiedział Dariusz Muszer. tom 2
Baśnie przekazywane są ustnie z pokolenia na pokolenie i spotyka się je we wszystkich kręgach kulturowych. Stanowią jeden z elementów niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Kiedy powstały, tego nikt nie wie. Domniemywa się, że towarzyszą człowiekowi od bardzo, bardzo dawna, od zamierzchłych czasów.
W Norwegii baśnie – bajki magiczne, zwierzęce i komiczne, a także klechdy – żyją do dziś i zajmują ważne miejsce w tamtejszej kulturze. Są to swobodne, pełne fantazji, ale jednocześnie mocno osadzone w skandynawskich realiach i trudnej codzienności opowieści, w których pojawiają się nadprzyrodzone elementy: trolle, huldry (nimfy), nissy (skrzaty), tussy (podziemni), dvergi (karły), Stary Erik (diabeł), Zły czy potrafiące mówić i dobrze radzić bohaterom zwierzęta. Charakterystyczną cechą tych baśni jest to, że otwierają oczy, lecz nie pouczają. Jak każda twórczość ludowa, są pełne uproszczeń i schematów, a krąg występujących w nich postaci jest ograniczony. Jednym z najważniejszych bohaterów pozostaje Askeladden, nazywany niekiedy Espen Askeladden lub Tyrihans, którego porównać można do naszego Głupiego Jasia. On to, zazwyczaj trzeci, ostatni syn w rodzinie, odtrącony przez braci, niekiedy przez ojca i matkę, przeżywa mnóstwo przygód, by na koniec cieszyć się ze zdobycia księżniczki, uznania w społeczności i bogactwa.
Dariusz Muszer
Przyjaciele za życia i po śmierci
Chłopak, który służył przez trzy lata za darmo
Narzeczony w lesie
Szyper i Stary Erik
Bury Włochacz
Chłopiec, który chciał zostać kupcem
Sierstka, która nigdy nie chciała wracać do domu
Złoty ptak
Zielony rycerz
Tyrihans, który rozśmieszył królewską córkę
Mattis Głupek
Kościelny z naszej wioski
Szkatułka z dziwną rzeczą w środku
Mysz domowa i mysz górska
Tak nagradza świat
Mamrot Gęsie Jajo
Mały Frikk ze skrzypcami
Pasterz królewskich zajęcy
Kramarczyk z ładunkiem starego sera
Towarzysz
Peik
Kot, który był żarłokiem
Chłopiec z beczułką piwa
Diabeł i sołtys
Klucz od spichlerza w kądzieli
Wynocha ze stołu, ale już!
Narzeczona bogacza
Trzy księżniczki w niebieskiej górze
Historia duszpasterska
Synowie rybaka
Świnia i jej styl życia
Złota Febla
Maria Panna i jaskółka
Matka księdza
Lisia wdowa
Nasz Pan i święty Piotr na wędrówce
Krótka baśń
Olbrzym i Johannes Blessom
Niedźwiedź, który chciał dostać złoty naszyjnik od małpy
Trolle z lasu Leksvik
Radosny chłopak
Trzy dobre rady
Trzy mądre przestrogi ojca
Msza zmarłych
Zrobione i pomyślane to to samo
Wielka Różnorodność
Jak chłopak sprzedawał mięso i masło
Trupia czaszka
Chłopak, którego posłano do młyna
Kobieta, która bardzo płakała
Chłopak, który był przyrzeczony diabłu
Peer Gynt
Co jest jeden
Ksiądz tusslów
Podziemny sąsiad
Wyspa Utrøst
Wesele trolli
Osikowy Osiłek
Budowniczy kościoła
Chłopak, który dostał córkę króla
Kapelusz huldry
Leśna kobieta
Ksiądz z Røyken i diabeł
Cierpienie i Smutek
Draugi morskie i draugi lądowe
Sama to zrobiła
Bajka
Mój kapelusz płaci
Kozy i olbrzym
Chłopak i dwaj panowie
Najszczuplejsza żona
Nieszczęsny ksiądz
Życzenie nad życzeniami
Zaklinanie burzy
Ola Storbækkjen
Upadek z wieży kościelnej
Podróż w kotle warzelnym
W górę i w dół do kalenicy!
Huldra
Szczęsny Anders
Szewc, który jednym ciosem położył całą piętnastkę
Hans z Trondheimu
Chłopak, który doprowadził swego pana do szewskiej pasji
Drabina do raju
Mała Kirsten, co zdobyła królewicza z Anglii
Cztery cielęce nóżki
Chłopak z Północy i księżniczka
Pøk, Sløk i Oskefis, którzy poszli kraść
Helge Ogon z niebieskiej góry
Czarny Lars
słownik
bibliografia
nota
