Bezpieczeństwo pacjenta w opiece zdrowotnej
W książce przedstawiono zasady i koncepcje bezpiecznej opieki nad pacjentem. Autorzy skoncentrowali się na omówieniu kluczowych uwarunkowaniach bezpiecznej opieki, uwzględniając komunikowanie, aspekty etyczno-prawne, ergonomiczne i kliniczne w wybranych obszarach opieki.
Treści w niej zawarte będą przydatne w rozwoju kompetencji zarówno studentów kierunków medycznych, jak i różnych grup pracowników opieki zdrowotnej.
Publikacja niezbędna na każdym etapie kształcenia i doskonalenia zawodowego.
1. Etyczne aspekty bezpieczeństwa pacjenta w opiece zdrowotnej – Patrycja Zurzycka, Katarzyna Czyżowicz 1
1.1. Etyka a bezpieczeństwo pacjenta 2
1.2. Wartości i zasady etyczne związane z bezpieczeństwem pacjenta 3
1.2.1. Raportowanie błędów 7
1.3. Bezpieczeństwo pacjenta w unormowaniach etycznych – kodeksy etyki dla pielęgniarek 10
1.4. Bezpieczeństwo pacjenta – uczestnika badań naukowych 12
1.4.1. Doradztwo etyczne 14
Piśmiennictwo 16
2. Zespół terapeutyczny a bezpieczeństwo pacjenta – Anna Piskorz, Jakub Lickiewicz, Marta Makara-Studzińska 19
2.1. Zespół – pojęcie, rodzaje 19
2.2. Zespoły w ochronie zdrowia 21
2.3. Proces formowania zespołu 23
2.4. Cechy skutecznych zespołów 25
2.5. Znaczenie lidera w pracy zespołu 26
2.5.1. Czynniki istotne dla pracy zespołowej 27
2.5.2. System komunikowania się w zespole (komunikacja jedno- i dwukierunkowa) 28
2.5.3. Asertywność w zespole 30
2.5.4. Debriefing – doskonalenie komunikacji w zespole terapeutycznym 32
2.5.5. Konflikty w zespołach terapeutycznych 33
2.5.6. Zarządzanie konfliktem w zespole opieki zdrowotnej 35
2.5.7. Znaczenie zarządzania zasobami ludzkimi a bezpieczeństwo opieki 38
2.5.8. Znaczenie pracy zespołowej dla bezpieczeństwa pacjenta 40
Piśmiennictwo 42
3. Komunikowanie się z pacjentem w zespole terapeutycznym – Jakub Lickiewicz, Anna Piskorz, Katarzyna Wojtas,Marta Makara-Studzińska 45
3.1. Pacjent i opiekun – ogniwo w bezpieczeństwie opieki. Komunikacjapacjent–personel 45
3.1.1. Zasady dobrej komunikacji 46
3.1.2. Czynniki utrudniające komunikację w zespole 49
3.2. Komunikacja a zdarzenia niepożądane. Przekazywanie złych wiadomości 50
3.3. Identyfikacja pacjenta 51
3.4. Edukacja pacjenta 55
Piśmiennictwo 60
4. Jakość opieki zdrowotnej – Mirosława Noppenberg, Iwona Bodys-Cupak, Lucyna Płaszewska-Żywko 62
4.1. Akredytacja 64
4.2. ISO 72
4.3. Jakość opieki a proces pielęgnowania pacjenta 75
Piśmiennictwo 79
5. Ergonomia warunków pracy jako element bezpieczeństwa w opiece zdrowotnej – Iwona Bodys-Cupak, Mirosława Noppenberg, Maria Kózka 82
Piśmiennictwo 91
6. Zdarzenia niepożądane w opiece zdrowotnej – Izabela Sowińska, Mirosława Noppenberg, Iwona Bodys-Cupak 93
6.1. Czynniki sprzyjające występowaniu zdarzeń niepożądanych 96
6.2. Zdarzenia niepożądane wymagające monitorowania i analizy 97
6.3. Zgłaszanie zdarzeń niepożądanych 97
6.4. Analiza zdarzeń niepożądanych 99
Piśmiennictwo 101
7. Uczenie się na błędach a czynnik ludzki – Jakub Lickiewicz, Iwona Malinowska-Lipień, Marta Makara-Studzińska 103
7.1. Definicje i typologie błędów 103
7.2. Źródła błędów 107
7.3. Uczenie się na błędach 113
7.4. Zdarzenia niepożądane 1114
7.5. Zasady postępowania przed wystąpieniem i po wystąpieniu błędu/zdarzenia niepożądanego 115
Piśmiennictwo 117
8. Bezpieczeństwo wleczeniu farmakologicznym – Anna Majda, Anna Kurowska, Joanna Zalewska-Puchała 119
8.1. Fazy leczenia farmakologicznego a bezpieczeństwo procesu 121
8.1.1. Ordynowanie/wypisywanie lek—w 123
8.1.2. Wydawanie leków 124
8.1.3. Podawanie leków 124
8.1.4. Monitorowanie działania leków podawanych pacjentom 127
8.2. Determinanty błęd—w wprocesie podawania leków pacjentowi 127
8.2.1. Czynniki związane z podmiotem opieki 128
8.2.2. Czynniki związane z członkami zespołu terapeutycznego/interdyscyplinarnego 129
8.2.3. Czynniki związane ze stanowiskiem pracy 130
8.2.4. Czynniki związane z cechami leku 130
8.3. Błędy i działania niepożądane farmakoterapii 132
8.3.1. Czynniki warunkujące bezpieczeństwo pacjenta podczas farmakoterapii 135
Piśmiennictwo 140
9. Zarządzanie ryzykiem klinicznym – Mirosława Noppenberg, Iwona Bodys-Cupak 142
9.1. Wybrane procedury obarczone wysokim ryzykiem 146
Piśmiennictwo 150
10. Zakażenia szpitalne – Mirosława Noppenberg, Agnieszka Gniadek, Maria Budnik-Szymoniuk 151
10.1. Funkcjonowanie oraz zadania zespołu i komitetu kontroli zakażeń szpitalnych 151
10.1.1. Kontrola wewnętrzna 154
10.1.2. Nadzór nad higieną rąk 154
10.1.3. Metody dekontaminacji sprzętu w zależności od ryzyka przeniesienia zakażenia 156
10.2. Sprzątanie i dekontaminacja pomieszczeń szpitalnych 157
10.3. Izolacja 162
10.4. Identyfikacja i wygaszanie ogniska epidemicznego 164
10.5. Monitorowanie zakażeń szpitalnych 165
10.6. Walidacja zakażeń i polityka antybiotykowa 168
10.6.1. Okołozabiegowa profilaktyka antybiotykowa 169
10.7. Bezpieczeństwo pacjenta w aspekcie zapobiegania zakażeniom odcewnikowym 170
Piśmiennictwo 177
11. Bezpieczeństwo postępowania z wybranym materiałem do badań laboratoryjnych i w systemie POCT – Anna Majda, Joanna Łatka, Joanna Zalewska-Puchała 180
11.1. Bezpieczeństwo pacjenta a etapy postępowania w diagnostyce laboratoryjnej 182
11.2. Błędy w fazie przedanalitycznej procesu diagnostycznego dotyczące wybranych badań laboratoryjnych – ukierunkowane działania naprawcze, poprawiające bezpieczeństwo procesu diagnostyki laboratoryjnej 188
11.3. Badania laboratoryjne wykonywane w miejscu opieki nad pacjentem 194
Piśmiennictwo 196
12. Bezpieczeństwo terapii żywieniowej – Lucyna Ścisło 199
12.1. Ocena stanu odżywienia 200
Piśmiennictwo 211
13. Bezpieczeństwo w wybranych obszarach opieki zdrowotnej 213
13.1. Bezpieczeństwo w opiece nad matką i dzieckiem – Justyna Kot, Anna Kosowska, Dorota Matuszyk 213
13.1.1. Bezpieczeństwo a organizacja bloku porodowego i oddziału położniczo-noworodkowego 214
13.1.2. Identyfikacja matki i noworodka 215
13.1.3. Bezpieczny kontakt matki z dzieckiem – skóra do skóry 216
13.1.4. Bezpieczeństwo w sytuacjach szczególnych 218
Piśmiennictwo 225
13.2. Bezpieczeństwo pacjenta w pediatrii – Agnieszka Kruszecka-Krówka, Grażyna Cepuch 226
13.2.1. Podstawy prawne hospitalizacji dzieci 226
13.2.2. Specyfika rozwojowa a bezpieczeństwo dziecka w szpitalu 228
13.2.3. Rodzice dziecka jako ogniwo zespołu terapeutycznego 230
13.2.4. Zapewnienie bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego pacjentom pediatrycznym 233
Piśmiennictwo 240
13.3. Bezpieczeństwo w procedurach chirurgicznych – Lucyna Ścisło, Elżbieta Walewska 242
13.3.1. Zapewnienie pacjentowi bezpieczeństwa w przygotowaniu do zabiegu operacyjnego 242
13.3.2. Bezpieczeństwo na bloku operacyjnym 245
13.3.3. Bezpieczeństwo pacjenta po zabiegu operacyjnym na oddziale chirurgii 246
Piśmiennictwo 248
13.4. Bezpieczeństwo na oddziale intensywnej terapii – Aurelia Sega, Ilona Nowak-Kózka, Stanisław Wojtan 250
13.4.1. Personel na oddziale intensywnej terapii 255
13.4.2. Wyposażenie oddziału intensywnej terapii 257
13.4.3. Farmakoterapia 258
13.4.4. Delirium, analgosedacja, sen, wczesne uruchamianie 260
Piśmiennictwo 262
13.5. Bezpieczeństwo pacjenta w psychiatrii – Katarzyna Wojtas, Katarzyna Czyżowicz 264
Piśmiennictwo 274
13.6. Bezpieczeństwo pacjenta w geriatrii – Grażyna Puto, Alicja Kamińska, Izabela Sowińska 276
13.6.1. Identyfikacja osoby starszej w szpitalu 276
13.6.2. Efektywne gromadzenie informacji od osoby starszej/opiekuna w szpitalu 277
13.6.3. Bezpieczeństwo a realizacja potrzeb osób starszych na oddziałach szpitalnych 278
13.6.4. Bezpieczeństwo a wybrane wielkie problemy geriatryczne 281
Piśmiennictwo 285
13.7. Bezpieczeństwo pacjenta w podstawowej opiece zdrowotnej – Ewa Kawalec-Kajstura, Izabela Chmiel, Julia Nawrot 286
13.7.1. Bezpieczeństwo w sytuacji udzielania świadczeń POZ w środowisku zamieszkania 292
13.7.2. Bezpieczeństwo udzielania świadczeń POZ w warunkach ambulatoryjnych 294
13.7.3. Bezpieczeństwo udzielania świadczeń POZ usługą na odległość (e-usługi) 294
13.7.4. Bezpieczeństwo dokumentacji medycznej w POZ 296
13.7.5. Opieka pielęgniarki POZ 298
13.7.6. Szczepienia ochronne 299
13.7.7. Monitorowanie rozwoju dziecka poprzez wizyty patronażowe i testy przesiewowe 300
13.7.8. Programy opieki dyspanseryjnej w POZ – rola pielęgniarki 302
13.7.9. Profilaktyka gruźlicy 303
13.7.10. Opieka terminalna w POZ 304
13.7.11. Porada pielęgniarska i porada położnej 306
13.7.12. Opieka położnej POZ 307
Piśmiennictwo 317
13.8. Bezpieczeństwo pacjentów z różnych kręgów kulturowych – Lucyna Płaszewska-Żywko 320
13.8.1. Dieta 320
13.8.2. Zróżnicowanie w występowaniu chorób i reakcji na leki 325
13.8.3. Podejście do zdrowia, choroby i leczenia 326
13.8.4. Praktyki religijne, zwyczaje i ceremonie a zagrożenia dla zdrowia 331
13.8.5. Komunikowanie międzykulturowe 333
Piśmiennictwo 335
Skorowidz 338
