Chirurgia. Tom 1
Nagroda Ministra Edukacji i Nauki w Konkursie na Najlepszą Książkę Akademicką oraz o nagroda Rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Podręcznik przybliża w kompletny oraz nowoczesny sposób najnowszą wiedzę i aktualne trendy postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w chirurgii. W czterech tomach zawarto najświeższe informacje wzbogacone doświadczeniem własnym Autorów – uznanych ekspertów reprezentujących praktycznie wszystkie chirurgiczne dyscypliny zabiegowe. Bogaty materiał graficzny – prawie 1200 rycin – doskonale ilustruje omawiane zagadnienia.
W książce przedstawiono wiadomości z zakresu chirurgii ogólnej, chirurgii stanów nagłych, podstaw chirurgii i skojarzonego leczenia nowotworów, wybranych dziedzin chirurgii, a także zasad kompleksowego, wielospecjalistycznego postępowania diagnostyczno-terapeutycznego. Najbardziej rozbudowaną częścią publikacji są rozdziały poświęcone chirurgii układów narządów z uwzględnieniem zasad tzw. chirurgii wielonarządowej i chirurgii wisceralnej.
Nowością w polskim piśmiennictwie jest poruszenie problemów przywództwa czy nabywania tzw. umiejętności nietechnicznych, w tym umiejętności kierowania zespołami chirurgów, współpracy wielodyscyplinarnej czy krytycznego postępowania diagnostyczno-terapeutycznego opartego na zasadach EBM i GCP.
Autorzy dołożyli starań, aby podręcznik dobrze spełniał swoją funkcję edukacyjną w szkoleniu podyplomowym absolwentów kierunku lekarskiego oraz rezydentów realizujących szkolenie specjalizacyjne w chirurgii i jednocześnie był pomocny w codziennej praktyce klinicznej.
CZĘŚĆ I. PODSTAWY CHIRURGII 1
1. PRZYWÓDZTWO W CHIRURGII – Grzegorz Wallner, Kamil Torres, Michał Solecki 3
2. PODSTAWY METODOLOGICZNE EDUKACJI W ZAKRESIE CHIRURGII – Kamil Torres, Magdalena Horodeńska, Marek Majewski, Michał Solecki, Anna Torres, Grzegorz Wallner 11
2.1. Wprowadzenie 11
2.2. Symulacja medyczna w chirurgii 12
2.3. Nauczanie i uczenie się umiejętności technicznych w chirurgii 12
2.4. Umiejętności nietechniczne 14
2.5. Sposoby ewaluacji nauczania w chirurgii 17
3. ASPEKTY PRAWNE W CHIRURGII – Justyna Król-Całkowska 21
3.1. Zgoda pacjenta jako podstawa udzielenia świadczeń zdrowotnych 21
3.2. Zasady udzielania informacji medycznej 25
3.3. Udzielanie świadczeń zdrowotnych z wykorzystaniem teleinformatycznych środków przekazu 27
3.4. Prawa lekarza – ochrona przysługująca funkcjonariuszom publicznym 28
3.5. Podstawowe zasady udostępniania dokumentacji medycznej pacjenta 29
3.6. Prawo transplantacyjne 32
4. MEDYCYNA I CHIRURGIA OPARTE NA FAKTACH – Mateusz Świerz, Michał Pędziwiatr, Małgorzata Bała 37
4.1. Wprowadzenie 37
4.2. Formułowanie pytania klinicznego według schematu PICO 37
4.3. Ocena wiarygodności danych naukowych dotyczących leczenia 38
4.4. Ocena wyników i ich wykorzystanie 40
4.5. Przegląd systematyczny i etapy jego tworzenia 41
4.6. Od danych naukowych do wytycznych praktyki klinicznej 44
4.7. Źródła wiarygodnych informacji 47
4.8. Ograniczenia w prowadzeniu badań w dziedzinie chirurgii 47
CZĘŚĆ II. CHIRURGIA OGÓLNA 51
5. HOMEOSTAZA I WSTRZĄS – Mirosław Czuczwar 53
5.1. Definicja i klasyfikacja wstrząsu. Podstawy patofizjologiczne homeostazy 53
5.2. Wstrząs hipowolemiczny 54
5.3. Wstrząs septyczny 58
5.4. Podsumowanie 60
6. OBJAWY CHORÓB CHIRURGICZNYCH – Michał Pędziwiatr, Jakub Kenig, Marek Sierżęga, Piotr Major, Michał Nowakowski 61
6.1. Wprowadzenie 61
6.2. Ból 61
6.3. Nudności i wymioty 62
6.4. Niedożywienie 65
6.5. Niedobory witamin 65
6.6. Odwodnienie i zaburzenia wodno-elektrolitowe 67
6.7. Krwawienie do przewodu pokarmowego 70
6.8. Wstrząs 70
6.9. Niedrożność przewodu pokarmowego 71
6.10. Zapalenie otrzewnej 74
6.11. Żółtaczka 75
7. ZAKAŻENIA ZWIĄZANE Z OPIEKĄ ZDROWOTNĄ – Małgorzata Bulanda 79
7.1. Wprowadzenie i definicja 79
7.2. Czynniki ryzyka zakażeń związanych z opieką zdrowotną 79
7.3. Podstawy kontroli i nadzoru nad zakażeniami związanymi z opieką zdrowotną 80
7.4. Zakażenia związane z opieką zdrowotną u pacjenta operowanego 81
7.5. Czynniki etiologiczne zakażeń związanych z opieką zdrowotną 82
7.6. Zapobieganie zakażeniu miejsca operowanego 83
8. ZAKAŻENIA MIEJSCA OPEROWANEGO – Tomasz Banasiewicz, Grzegorz Wallner, Adam Bobkiewicz, Dominik A. Walczak 91
8.1. Definicja i epidemiologia 91
8.2. Rozpoznanie i diagnostyka 93
8.3. Profilaktyka zakażenia miejsca operowanego 97
8.4. Leczenie zakażenia miejsca operowanego 104
8.5. Podsumowanie 105
9. ZAKAŻENIA PRZYRANNE – Tomasz Banasiewicz, Adam Bobkiewicz, Dominik A. Walczak 109
9.1. Pokąsanie przez żmiję 109
9.2. Ukąszenie przez kleszcza 110
9.3. Tężec 110
9.4. Ugryzienie przez psa, kota lub inne zwierzę 111
9.5. Wścieklizna 112
9.6. Zakażenia skóry i tkanek miękkich 114
9.7. Martwicze zapalenie powięzi 115
10. RODZAJE RAN. CHIRURGICZNE OPRACOWANIE I PODSTAWY LECZENIA RAN – Tomasz Banasiewicz, Adam Bobkiewicz, Witold Ledwosiński 121
10.1. Podstawowe pojęcia i definicje 121
10.2. Praktyczne elementy fizjologii gojenia – jak wpływać na lepsze i szybsze gojenie 123
10.3. Podstawy zaopatrywania ran 123
10.4. Antyseptyka 127
10.5. Pielęgnacja rany pooperacyjnej – zasady i przykłady 129
10.6. Rodzaje opatrunków 130
10.7. Terapia podciśnieniowa w leczeniu ran 130
10.8. Zaawansowane i specjalistyczne techniki leczenia ran 138
10.9. Substytuty skóry 139
10.10. Wspomaganie gojenia 140
11. RANY PRZEWLEKŁE – Jacek Karoń, Grzegorz Wallner, Marzenna Bartoszewicz, Tomasz Banasiewicz, Monika Oleksy-Wawrzyniak 143
11.1. Definicja, charakterystyka i epidemiologia ran przewlekłych 143
11.2. Patofizjologia i przyczyny powstawania ran przewlekłych 144
11.3. Zakażenie ran przewlekłych 145
11.4. Gojenie ran 150
11.5. Kompleksowe wspomaganie gojenia ran przewlekłych 156
11.6. Najczęstsze rodzaje ran przewlekłych 158
12. OSTRY BRZUCH – Antoni Szczepanik, Mirosław Szura, Piotr Richter 163
12.1. Definicje i epidemiologia 163
12.2. Patofizjologia bólu brzucha 163
12.3. Podstawy diagnostyki ostrego brzucha 164
12.4. Postępowanie przedoperacyjne 170
12.5. Jednostki chorobowe 172
12.6. Krwawienie do przewodu pokarmowego 179
12.7. Uwagi końcowe 191
13. ENDOSKOPIA DIAGNOSTYCZNA I TERAPEUTYCZNA W PRAKTYCE CHIRURGICZNEJ – Jacek Sobocki, Mirosław Szura 193
13.1. Endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego 193
13.2. Endoskopia dolnego odcinka przewodu pokarmowego 199
13.3. Endoskopia zabiegowa 209
14. BADANIA OBRAZOWE W CHIRURGII – Ludomir Stefańczyk 217
14.1. Radiografia i fluoroskopia 217
14.2. Ultrasonografia 220
14.3. Tomografia komputerowa 222
14.4. Rezonans magnetyczny 223
14.5. Obrazowanie hybrydowe 224
15. PODSTAWY ANESTEZJOLOGII I INTENSYWNEJ TERAPII W CHIRURGII – Mirosław Czuczwar, Michał Borys, Paweł Piwowarczyk, Elżbieta Rypulak 227
15.1. Przygotowanie pacjenta do zabiegu chirurgicznego 227
15.2 Znieczulenie do zabiegów chirurgicznych 229
15.3. Leczenie bólu u pacjentów po operacjach chirurgicznych 232
15.4. Wskazania do intensywnej terapii w okresie okołooperacyjnym 237
16. PREPARATY KRWIOPOCHODNE I PODSTAWOWE ZASADY PRZETACZANIA KRWI – Małgorzata Lange-Ratajczak 241
16.1. Wprowadzenie 241
16.2. Przetaczanie koncentratu krwinek czerwonych 241
16.3. Metody alternatywne wobec przetaczania krwi allogenicznej (od dawcy) 243
16.4. Przetaczanie koncentratu krwinek płytkowych 244
16.5. Przetaczanie osocza i krioprecypitatu 245
16.6. Powikłania po leczeniu krwią i jej składnikami 246
16.7. Praktyczne uwagi i aspekty prawne oraz prowadzenie dokumentacji dotyczącej leczenia krwią i jej preparatami 247
17. ŻYWIENIE W CHIRURGII – Stanisław Kłęk 249
17.1. Wprowadzenie 249
17.2. Leczenie żywieniowe, żywienie dojelitowe i pozajelitowe – definicje 249
17.3. Wskazania do leczenia żywieniowego pacjentów przebywających na oddziale chirurgicznym 249
17.4. Wybór metody żywienia 251
17.5. Zapotrzebowanie na składniki odżywcze 253
17.6. Żywienie po operacji 253
17.7. Poprawa odpowiedzi metabolicznej 254
17.8. Powikłania: zapobieganie i leczenie 254
18. KOMPLEKSOWA OPIEKA OKOŁOOPERACYJNA – Tomasz Banasiewicz, Stanisław Kłęk, Michał Pędziwiatr, Mateusz Wityk, Grzegorz Wallner 257
18.1. Wprowadzenie 257
18.2. Przygotowanie do zabiegu (prehabilitacja), czyli etap przedszpitalny 257
18.3. Opieka okołozabiegowa, czyli etap szpitalny 265
18.4. Opieka poszpitalna 270
19. CHIRURGICZNE ASPEKTY DIALIZY OTRZEWNOWEJ – Andrzej Ratajczak, Tomasz Banasiewicz 275
19.1. Wskazania do leczenia dializacyjnego 275
19.2. Technika chirurgiczna 275
19.3. Postępowanie po zabiegu 275
19.4. Powikłania chirurgiczne u chorych dializowanych 276
19.5. Wnioski końcowe 282
20. CHIRURGIA WIEKU PODESZŁEGO – Maciej Michalik 283
20.1. Wprowadzenie 283
20.2. Skale prognostyczne 286
20.3. Medycyna paliatywna a uporczywa terapia 288
21. CHIRURGIA ROBOTYCZNA – Tomasz Rogula, Piotr Richter, Piotr Chłosta 297
21.1. Definicja 297
21.2. Klasyfikacja robotów chirurgicznych 297
21.3. Współczesne systemy robotowe 298
21.4. Kierunki i perspektywy rozwoju robotów medycznych 298
21.5. Zastosowania kliniczne 303
21.6. Historia 307
21.7. Porównanie z metodami tradycyjnymi 308
21.8. Szkolenie i edukacja 309
22. ZINTEGROWANY BLOK OPERACYJNY I HYBRYDOWA SALA OPERACYJNA – Tomasz Rogula, Piotr Richter 313
22.1. Zintegrowany blok operacyjny 313
22.2. Hybrydowa sala operacyjna 315
CZĘŚĆ III. WYBRANE ZAGADNIENIA CHIRURGII NOWOTWORÓW 321
23. MODYFIKACJE POSTĘPOWANIA CHIRURGICZNEGO WYNIKAJĄCE Z OGRANICZEŃ EPIDEMIOLOGICZNYCH – Grzegorz Wallner, Tomasz Banasiewicz 323
24. PODSTAWY BIOLOGII MOLEKULARNEJ I GENETYKI W PRAKTYCE KLINICZNEJ CHIRURGA – Cezary Cybulski, Tadeusz Dębniak, Jacek Gronwald, Tomasz Huzarski, Anna Jakubowska, Marcin Lener, Andrzej Pławski, Aleksandra Tołoczko-Grabarek, Tomasz Wojdacz, Jan Lubiński 331
24.1. Zasady dziedziczenia 331
24.2. Testy molekularne w diagnostyce zaburzeń genetycznych 331
24.3. Zespoły dziedzicznej predyspozycji do nowotworów 333
25. WSPÓŁCZESNE ZASADY DIAGNOSTYKI I LECZENIA NOWOTWORÓW – Piotr Richter, Piotr Kołodziejczyk, Antoni Szczepanik 349
25.1. Onkologia w praktyce klinicznej 349
25.2. Epidemiologia nowotworów 351
25.3. Biologia nowotworów 353
25.4. Etiologia nowotworów 355
25.5. Ryzyko wystąpienia nowotworu 357
25.6. Badania przesiewowe 357
25.7. Zasady rozpoznawania 358
25.8. Ocena stopnia zaawansowania 358
25.9. Zasady postępowania chirurgicznego 359
25.10. Chemioterapia 361
25.11. Terapia hormonalna 363
25.12. Terapia celowana 364
25.13. Radioterapia 366
25.14. Profilaktyka 368
25.15. Nowe trendy w onkologii 368
26. ROLA PATOMORFOLOGA W CHIRURGII – Anna Nasierowska-Guttmejer 373
26.1. Współpraca patologów i chirurgów wczoraj i dziś 373
26.2. Metody diagnostyczne 374
26.3. Wzajemne oczekiwania patomorfologa i klinicysty 380
27. RAKI SKÓRY – Piotr Richter 387
28. WSPÓŁCZESNE ZASADY DIAGNOSTYKI I CHIRURGICZNEGO LECZENIA CZERNIAKA SKÓRY – Piotr Richter 389
28.1. Wprowadzenie 389
28.2. Etiologia i epidemiologia czerniaka 389
28.3. Biologia czerniaka 389
28.4. Zasady rozpoznawania czerniaka 390
28.5. Ocena stopnia zaawansowania czerniaka 391
28.6. Zasady chirurgicznego wycięcia zmiany pierwotnej 394
28.7. Zasady chirurgicznego wycięcia węzłów chłonnych 394
28.8. Limfadenektomia terapeutyczna 395
28.9. Wznowa miejscowa i przerzuty in transit 395
28.10. Leczenie chirurgiczne czerniaka w stadium rozsiewu 395
28.11. Perspektywy leczenia czerniaka 396
SKOROWIDZ 397
