Czy Polacy i Żydzi nienawidzą się nawzajem?

• Druk: Łódź, 2019
• Autor: Marta Tomczok
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

W literaturze polskiej od ponad trzystu lat krąży opowieść, której bohaterami są Żydzi, ich kultura, a także jej wpływ na polskie społeczeństwo. Od lat czterdziestych dwudziestego wieku horyzontem tej opowieści staje się Zagłada, testująca wydolność języka i wyobraźnię jego użytkowników, a także kształtująca w świadomości zbiorowej trwały punkt odniesienia i jeden z najważniejszych problemów kultury polskiej. Można go wyrazić pytaniem: jak powinniśmy budować relacje z Żydami? Literatura stawia je od stulecia w prawie niezmienionej formie, nie bacząc, że dawno straciło ono ważnego odbiorcę i partnera dialogu, jakim byli Żydzi. Pytanie o polskie relacje z Żydami, oddziałujące wyjątkowo mocno na pisarzy, wymaga wyjaśnienia. Po pierwsze, nie jest ono wcale kierowane tylko do żydowskich adresatów, ale przede wszystkim do Polaków. Po drugie, ma charakter symboliczny, a nie faktyczny, i wynika z przemożnej potrzeby przejęcia dominującej narracji o wzajemnych relacjach i takiego jej „ustawienia”, które nie kompromitowałoby nas w obliczu historii, ale pozwoliłoby się z niej oczyścić, wytłumaczyć czy wręcz napisać ją na nowo.
Z rozdziału Co nas łączy?

Marta Tomczok stara się ukazać odpowiedzialność owej milczącej większości za nasycenie pola emocjonalnego relacji polsko-żydowskich jakościami, które – pozornie neutralne czy bezrefleksyjnie traktowane jako oczywiste – w rzeczywistości ujawniają swoją negatywnie nacechowaną zawartość. Metodą wnikliwej lektury tekstu literackiego i przy zastosowaniu nowszych podejść badawczych (od krytyki postzależnościowej, feministycznej, po ekokrytykę, studia nad zwierzętami oraz wulnerabilnością) autorka dociera do nie ujawnianych wcześniej aspektów wybranych dzieł literackich – od takiej powieści Zofii Nałkowskiej, jak Węże i róże po Króla Szczepana Twardocha.
Hanna Gosk
Monografia Marty Tomczok to oryginalna praca z kręgu polskiej refleksji literaturo- i kulturoznawczej nad Zagładą. Jej wartość wypada mierzyć zarówno oryginalnością sformułowanych wniosków, jak i innowacyjnością zastosowanych metodologii. [...] odsłania przed badaczami Holokaustu nowe perspektywy poznawcze oraz ujawnia interesujące klucze interpretacyjne.
Sławomir Buryła

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Literaturoznawstwo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-8142-556-8
• ISBN druku: 978-83-8142-555-1
• Liczba stron: 300

Pobierz spis treści»

Co nas łączy	7

Wspólnota afektów	17

Rozdział I. Zniknięcie polskiej szlachty i rządy żydowskiego „szczepu”	19
Rozdział II. Co zostało z Kamiennego świata?	47
Rozdział III. Mydło – mięso – opał. Granice fantazji polskich świadków Zagłady	69
Rozdział IV. Zatrucie. Piołun i popiół… trzydzieści lat później	83

Wspólnoty zranionych	103

Rozdział V. Między nekroestetyką a nekropolityką	105
Rozdział VI. Czajka (nad)zwyczajna	129
Rozdział VII. Mojżesz i chłopka	151
Rozdział VIII. Wulnerabilność	163
Rozdział IX. Mitologie Czajki	177
Rozdział X. Śmieci	193
Rozdział XI. „Mój przyjaciel z Hajfy powiedział, że gdy śni, nie śni o wrogu, lecz o sobie samym”	213
Rozdział XII. Smutni książęta patrzą na ptaki	231
Rozdział XIII. Kultura gwałtu	249

Bibliografia	267
Nota wydawnicza	285
Monograph Do Poles and Jews Hate Each Other	287
Indeks osobowy	291
Od redakcji	299