David Hume

• Druk: Łódź, 2017
• Autor: Tomasz Sieczkowski
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Nie ulega wątpliwości. że jeszcze w XVII i XVIII wieku obecność pierwiastków teologicznych była w filozofii czymś zrozumiałym i niekontrowersyjnym. Na dobrą sprawę nie kwestionowano jej i nie problematyzowano, a jeśli już, to domagano się krwawej filozoficznej rewolucji, skutkującej, jak u Holbacha czy La Mettriego, radykalnym usunięciem całości dyskursu teologicznego poza obszar filozofii. Tym, co czyni Hume’a filozofem interesującym na tle standardowych oświeceniowych ateistów, jest zrozumienie - protonietzscheańskie w swoim charakterze - że odrzucenie Boga musi mieć konsekwencje epistemologiczne i ontologiczne. Jako filozof jest on świadomy czegoś, co nazwałem episteologią, czyli przekonaniem, że Bóg stanowi przede wszystkim najwyższą wartość epistemiczną, na której i wokół której zbudowane były fundamenty bez mała wszystkich klasycznych systemów filozoficznych nowożytnej Europy. Czym jest w tym kontekście wartość? Gwarantem sensowności podstawowych epistemologicznych i ontologicznych pojęć filozoficznych: prawdy, korespondencji, uzasadnienia, bytu, celu itd. Dzięki niej koncepcje filozoficzne stają się spójnymi, jednorodnymi systemami. Humowska krytyka siedemnastowiecznej filozofii to potwierdza. Jeśli bowiem, jak proponuje Hume, usuniemy z filozofii pojęcie Boga, to spójna dotychczas wizja świata ulegnie zburzeniu, a postrzeganie rzeczywistości straci przyrodzoną - jak sądzili Descartes i Leibniz - jasność i wyraźność.
Tomasz Sieczkowski

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Filozofia
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-8088-393-2
• ISBN druku: 978-83-8088-392-5
• Liczba stron: 258

Pobierz spis treści»

Wykaz skrótów	9
Wstęp	11
Episteologia	11
Niektóre źródła filozofii Hume’a	13
Przegląd zawartości	15
Kilka wyjaśnień	18
Podziękowania	20

Część I. EPISTEOLOGIA	23
Wprowadzenie	25
Rozdział I. Uwagi o aksjologii i języku	29
Rozdział II. Źródła poznania	37
1. Uwagi wstępne	37
2. Descartes	38
3. Leibniz, Malebranche, Spinoza	40
4. Lockowska propozycja aposterioryczna i krytyka natywizmu	42
5. Aprioryczne dowody na istnienie Boga	45
6. Podsumowanie	53
Rozdział III. Metoda	55
Rozdział IV. Poznanie i jego przedmiot	67
1. Proces poznawczy	67
2. Przedmiot poznania	73
3. Świat zewnętrzny	78
Rozdział V. Podmioty poznania	81
1. Podmiot	81
2. Inny	91
Rozdział VI. Episteologiczna idea wiedzy i jej transformacje	95
1. Krótka historia dewaluacji	95
2. Jedność, zupełność i systemowość wiedzy	101
3. Problem kryterium prawdziwości	107
4. Kwestia usprawiedliwienia	114
5. Religijno-etyczny ideał wiedzy	118

Część II. HUME	123
Rozdział I. Humowska krytyka prób naukowej obiektywizacji teologii	125
1. Wprowadzenie	125
2. Zamysł krytyczny Hume’a	128
3. Teologia naturalna	134
3.1. Uwagi wstępne	134
3.2. Ateistyczne implikacje Traktatu o naturze ludzkiej	138
3.3. Qui pro quo Dialogów o religii naturalnej	141
3.4. Krytyka teologii naturalnej a priori	146
3.5. Krytyka teologii naturalnej a posteriori	155
3.6. Odnalezienie przesłanek apriorycznych teologii naturalnej a posteriori	161
4. Krytyka teologii objawionej	162
4.1. Uwagi wstępne	162
4.2. O cudach	164
4.3. Pozostałe aspekty religii objawionej	170
5. O szkodliwości religii dla moralności	172
6. Kwestia (fi)deizmu	178
7. Podsumowanie	181
Rozdział II. Geografia umysłu	183
1. Traktat o naturze ludzkiej i Badania dotyczące rozumu ludzkiego	183
2. Metodologia przedsięwzięcia kartograficznego	188
3. Impresje i idee jako percepcje umysłu	192
4. Różnica między percepcjami	195
5. Copy thesis	199
6. Przesłanki wiedzy	201
7. Istnienie zewnętrzne	205
8. Analiza przyczynowości. „Krytyka indukcji”	210
9. Nawyk i przeświadczenie: naturalizacja teorii poznania	215
10. Podwładze wyobraźni: zmysłowość, pamięć, rozum. Idea woli	218
11. Umysł	226
12. Idea tożsamości osobowej	229
13. Konkluzja: od „ja” episteologicznego do „ja” społecznie afektywnego	233

Zakończenie. Antyteologizm, sceptycyzm i naturalizm	239
Bibliografia	247