Dynastia Jagiellonów w Polsce
PANORAMA DZIEJÓW JEDNEJ Z NAJPOTĘŻNIEJSZYCH DYNASTII ŚREDNIOWIECZNEJ I NOWOŻYTNEJ EUROPY!
Książka:
- ukazuje pogmatwane dzieje dynastii Jagiellonów w Polsce,
- przedstawia wyniki najnowszych badań nad dynastią Jagiellonów i państw znajdujących się w ich władaniu,
- szczegółowo opisuje stosunek Jagiellonów do takich zagadnień, jak religijność, wykształcenie, praca, pożywienie, wypoczynek i rozrywki,
- przedstawia życie dworu jagiellońskiego w czasach jego politycznej i kulturalnej świetności, prezentuje struktury władzy państwa polskiego i funkcje najważniejszych urzędników państwowych od końca XIV do ostatnich dziesięcioleci XVI wieku,
- zawiera biogramy wszystkich przedstawicieli dynastii jagiellońskiej.
Autorka niezwykle kompetentnie i na szerokim tle europejskim ukazała dokonania polityczne Jagiellonów, ich dwór oraz życie dworskie i rodzinne, wnosząc także mnóstwo szczegółowych ustaleń badawczych w tym zakresie. Wysokie walory pracy siostry Urszuli Borkowskiej OSU, a także jej piękna polszczyzna oraz klarowny wykład sprawiają, że będą z niej korzystać badacze (mediewiści i nowożytnicy rozmaitych dziedzin), ale również studenci kierunków humanistycznych i miłośnicy historii.
(Prof. dr hab. Krzysztof Ożóg, Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego)
Zygmuntowi Augustowi, który wydawał krocie na materiały, a także na szyte dla niego stroje, garderoby mógł pozazdrościć niejeden renesansowy władca. Mimo to współczesne o nim opinie podkreślają, że na co dzień „król ubiera się skromnie”. Legat papieski Bernard Bongiovanni, autor tej opinii, dodał, że król „ma różne stroje węgierskie, włoskie, ze złotogłowiu i sukna zarówno na lato, jak i na zimę. Te ostatnie podszyte są sobolami, rysiami i czarnymi lisami. Ich koszt można obliczyć na około 80 000 skudów. (...) Odwiedzającym króla posłom obcych władców, także legatom papieskim przybywającym do Polski dość często w 2. połowie XVI wieku, Zygmunt August prezentował się niemal zawsze w strojach koloru czarnego lub szarego. Ten jego zwyczaj obrósł legendą, którą zanotował wysłannik papieża, Juliusz Ruggieri, w swoim sprawozdaniu z 1568 roku: „Od młodości [król] lubił ubierać się bogato i kolorowo. Miał różne stroje, przeważnie włoskie i węgierskie. Dziś ubiera się skromnie w długie szaty i na czarno mimo, że posiada wiele bogatych ubiorów. To, że nawet swoje komnaty kazał wybić czarnymi suknami, przypisują jedni żałobie po ukochanej żonie Barbarze, inni smutkowi z powodu utraty Połocka, zabranego przez Moskwę.
(Fragment tekstu)
Wstęp 7
Początki: Giedyminowicze 13
Część I. Monarchia czterech pokoleń Jagiellonów 25
Rozdział 1. Kraj i jego mieszkańcy 27
Rozdział 2. Dzieje polityczne 36
Założyciel dynastii 36
Krzyżowiec 46
Głowa licznej rodziny 48
Bracia 56
Rex pacificus i jego wojny 64
Ostatni z rodu 72
Rozdział 3. Ustrój i kultura 79
Corona Regni Poloniae 79
Sejmy i sejmiki 81
Urzędy ziemskie 83
Sądy 84
Skarbowość i wojsko 85
Kultura średniowieczna i renesansowa 87
Część II. Dwór 93
Rozdział 4. Królewskie siedziby i podróże 95
Rozdział 5. Urzędy i ludzie 123
Dwór króla 130
Urzędy centralne 131
Kaplica królewska (Capella regia) 142
Bezpieczeństwo dworu: dworzanie konni i drabanci; burgrabia krakowski 152
Chorąży (nadworny, koronny), signifer, vexillifer 156
Urzędnicy nadworni i podległe im służby 157
Rzemieślnicy (artifices) na usługach dworu 178
Dostawcy dworu 179
Wielkorządy krakowskie (Magna procuratio) 184
Dwór królowej 189
Dwór dzieci królewskich 198
Dwór wielkoksiążęcy 203
Liczebność dworu, koszty utrzymania i sposób finansowania 208
Rozdział 6. Ceremonie 229
Część III. Władcy i ich rodziny 261
Rozdział 7. Życie na dworze 263
Codzienność – etykieta i plan dnia 263
Kuchnia i stół królewski 272
„Zakup sukna, złotogłowiu, wełny, płótna oraz futer do skarbca?. Moda dworska 290
Skarb Jagiellonów i jego losy 308
Rozrywka 322
Turnieje 323
Łowy 326
Muzyka i taniec 330
Ludzie pióra i artyści na usługach dworu 336
Rozdział 8. Edukacja 364
Rozdział 9. Pietas Jagiellonica 390
Źródła poznania religijności Jagiellonów 390
Rytm praktyk religijnych 395
Królewskie pielgrzymki 404
Rex fundator 424
Treść jagiellońskiej pobożności 438
Wizerunek Boga Trójjedynego 439
Doloryzm 442
Pietas Mariana 447
Aniołowie i święci 454
Zakończenie 472
Biobibliografia 475
Bibliografia 566
Indeks nazwisk 599
