Herezja
Kołakowski: filozof herezji.
Czy istnieją współcześni heretycy? Jak tworzą się nowe ideologie i gdzie leżą granice tolerancji? Czy między herezją a dogmatem rzeczywiście jest tak wielka różnica? Co decydowało o uznaniu jakiegoś poglądu za herezję: demokratyczne głosowanie a może... przypadek?
Książka Herezja to niespodziewanie odnalezione po latach w „sejfie” teksty szesnastu wykładów Leszka Kołakowskiego wygłoszonych między listopadem 1982 a lutym 1983 dla polskiej rozgłośni radia Wolna Europa. Kołakowski omawia w nich herezje zarówno od strony historycznej jak i wpływu poszczególnych prądów na kształtowanie się doktryny Kościoła katolickiego a później także innych gałęzi chrześcijaństwa. W przystępny sposób opisuje najważniejsze „bluźniercze nurty”, śledząc równocześnie ich wpływ na politykę, obyczajowość i religijność społeczeństw. Kołakowski pokazuje, że poszczególne herezje odżywają współcześnie w postaci różnych newage'owych czy scjentystycznych duchowości, w walkach ideologicznych, walkach o tolerancję. Choć często są traktowane jako relikty przeszłości, co jakiś czas odświeżone i odnowione wracają jako odkrywcze i rewolucyjne idee współczesności. To tekst niezwykle współczesny. Mini-przewodnik po świecie błądzących!
O Leszku Kołakowskim, jako autorze niniejszej książki można powiedzieć słowami Miłosza z Traktatu teologicznego:
„Nie jestem i nie chcę być posiadaczem prawdy.
W sam raz dla mnie wędrowanie po obrzeżach herezji.
Żeby uniknąć tego, co nazywają spokojem wiary,
A co jest po prostu samozadowoleniem”.
Zbigiew Mentzel
Leszek Kołakowski
(1927-2009); wybitny polski filozof, historyk filozofii i myśli religijnej, eseista, publicysta, prozaik. W latach 1964-1968 profesor Uniwersytetu Warszawskiego oraz PAN. Po wydarzeniach marcowych 1968 roku pozbawiony katedry — emigrował. Od 1970 roku profesor uniwersytetu w Oksfordzie. Od 1981 roku wykładowca w Institute for Social Research w Chicago. Pierwszy laureat
Nagrody im. Johna Klugego przyznanej w dniu 5.11.2003 roku przez Bibliotekę Kongresu Stanów Zjednoczonych Ameryki, pretendującej do miana odpowiednika Nagrody Nobla w naukach humanistycznych.
Rzadko można tak łatwo wskazać kogoś, kogo myśli o najważniejszych przemianach współczesnego świata mają taką głębię i taką moc oddziaływania – uzasadnił przyznanie nagrody dyrektor Biblioteki Kongresu, James Billington.
Kołakowski udowodnił intelektualną niemoc ideologii marksizmu i wskazał, jak ważne są wolność, tolerancja i ludzka godność. Jego głos miał zasadnicze znaczenie dla losu Polski i całej Europy. To dla nas honor przyznać tę nagrodę takiemu człowiekowi.
Jeden z głównych publicystów i eseistów Nowej Kultury. Członek redakcji Po prostu, współpracownik Argumentów i Twórczości. W latach 1952–1956 związany z linią ortodoksyjnego marksizmu. Później przeszedł na pozycje rewizjonistyczne. W 1966 roku usunięty z PZPR. W latach 70. i 80. współpracował z polskimi pismami emigracyjnymi m.in.: Kulturą, Aneksem, Zeszytami Literackimi i Pulsem oraz drugoobiegowym Zapisem. Członek-założyciel KOR (1976) i jego przedstawiciel zagraniczny.
Główne dziedziny zainteresowań: filozofia i prądy mistyczne XVII wieku, filozofia współczesna oraz współczesna kultura i cywilizacja, badanie granic i możliwości filozofii, jej antynomii i iluzji. Uprawiał także sceptyczno-krytyczną moralistykę filozoficzną, również w konwencji literackiej.
