Horyzonty estetyki
Współczesna
estetyka kroczy wieloma ścieżkami, które nierzadko wyprowadzają ją poza granice tradycyjnie rozumianej filozofii. Niewątpliwie sprzyja temu wieloznaczność samego terminu estetyka, który w swym pierwotnym, greckim znaczeniu (aisthesis) odnosi się do zmysłowości. To właśnie do różnych sensów zmysłowości odwołują się autorki i autorzy zebranych w tym tomie tekstów, traktując ją jako klucz do rozważań nad twórczością i obrazowością, działaniem i odczuwaniem, wreszcie – nad czasem, przestrzenią i materią. Są to, co więcej, zagadnienia, które zawsze szczególnie interesowały prof. Iwonę Lorenc, której tom jest dedykowany.
[...] i tu docieramy do samego sedna stanowiska filozoficznego Iwony Lorenc. Najkrócej mówiąc, polega ono na zerwaniu z klasyczną koncepcją estetyki jako autonomicznej subdyscypliny filozoficznej, obdarzonej wyłączną misją interpretacji ludzkiej twórczości artystycznej. Przemiany kulturowe dokonujące się w epoce „późnej nowoczesności” wywołują „dezautonomizację” estetyki, czyli konieczność jej powiązania i faktycznie zachodzącą współpracę z innymi dyscyplinami filozoficznymi. Ta współpraca, a więc przeplatanie się dyskursów „czystej” estetyki i różnych form filozofii kultury z jej aspiracjami uniwersalistycznymi, sprawia, że estetyka ma do odegrania w istocie rolę integracyjną, zarówno w życiu codziennym ludzi z ich problemami egzystencjalnymi, jak i w wymiarze społeczno-kulturowym.
(Ze Słowa wstępnego Jacka Migasińskiego)
******
The Horizons of
Aesthetics. Studies Dedicated to Iwona Lorenc
The authors of the texts collected in this volume refer to various aspects of
sensuality, treating it as a key to reflections on creativity and imagery, acting and feeling, and ultimately on time, space and matter.
JACEK MIGASIŃSKI, Słowo wstępne 9
Przedstawienie, twórczość, dzieło
ANDRZEJ LEDER, Ikonoklazm w XX w. Freud, Jacobson, Lacan 17
MATEUSZ BEDNARKIEWICZ, Koniec przedstawienia – gra, kolaż, inskrypcja 28
GRZEGORZ SZTABIŃSKI , „Śmierć autora” a koncepcje autorstwa w sztuce współczesnej 40
LESZEK SOSNOWSKI, Intuicja wobec falsyfikatu. Uwagi o poznaniu dzieła sztuki 58
MONIKA MURAWSKA, Konsensus czy dissensus? Mikel Dufrenne i Éliane Escoubas na tropie istoty doświadczenia estetycznego 70
EWA BOBROWSKA, Retoryka współczesnej estetyki i sztuki: figura i narracja według Jeana-François Lyotarda, J. Hillisa Millera i Murraya Kriegera 90
MAŁGORZATA A. SZYSZKOWSKA, Melodia, zaśpiew, brzmienie. Filozofia muzyki jako słuchanie 103
MAGDALENA CABAJ, Od anioła do bestii. Przesunięcie w sposobie reprezentacji hermafrodytyzmu i interpłciowości na przykładzie twórczości Herculine Barbin i Aarona Appsa 113
KAMILLA NAJDEK, Na marginesie "Hyperiona", czyli czym w rzeczy samej jest „czas marny” Hölderlina 124
MAREK KAZIMIERZ SIWIEC, Źródło – ku tajemnicy twórcy. Wokół wierszy Zbigniewa Herberta: "Pan Cogito a perła", "Poczucie tożsamości" i "Modlitwa Pana Cogito – podróżnika" 137
Istnieć, działać, czuć
TERESA PĘKALA, Estetyczne doświadczenie samotności 161
ZOFIA ROSIŃSKA, Egzystencja otwarta ku światu 181
ADAM GRZELIŃSKI, Koncepcja piękna Francisa Hutchesona. Pomiędzy emotywizmem Shaftesbury’ego i empiryzmem Locke’a 192
OLGA KŁOSIEWICZ, Świętowanie i ucztowanie, czyli o radości kulturo - twórczej 207
ALEKSANDRA ŁUKASZEWICZ ALCARAZ, Fenomenologia sprawstwa 218
DOMINIKA CZAKON, NATALIA ANNA MICHNA, Współczesne akcje protestacyjne kobiet jako przestrzeń doświadczeń estetycznych. Filozoficzna analiza Ogólnopolskiego Strajku Kobiet – Czarnego Protestu z 2016 r. 231
Doświadczenie, czas, materia
ANNA PAŁUBICKA, Czas w komunikacji symbolicznej i performatywno-wyobrażeniowej 245
KATARZYNA WEICHERT, Czasowość obrazu – na podstawie Krajobrazu z miłosiernym Samarytaninem Rembrandta 263
ANNA WOLIŃSKA, Dyskretna materia rzeczy 281
BEATA FRYDRYCZAK, O kultywowaniu ogrodu jako doświadczeniu aisthetycznym 291
NATALIA JUCHNIEWICZ, Doświadczenie (nie)miejsca – fenomenologia w architekturze czy architektura w fenomenologii? 304
Bibliografia publikacji Iwony Lorenc 321
Indeks osób 331
