Jak zrozumieć nastolatka
Książka dla rodziców, którzy chcą być mądrymi przewodnikami swoich nastoletnich dzieci, dawać im wsparcie i towarzyszyć w rozwoju w tym pięknym, choć niekiedy trudnym czasie stawania się dorosłym.
Jak zrozumieć nastolatka
Dlaczego moje dziecko się tak zachowuje? Co się z nim stało, przecież kiedyś tak nie było? Czy to się kiedykolwiek zmieni? O co mu w ogóle chodzi? Czy to jest normalne?
„Nie sprząta swojego pokoju, a kiedy zwracam na to uwagę, odpowiada, że to jej pokój i jej bałagan",
„Lekceważy mnie. Jak mówię, że nie wyjdzie, odpowiada mi: «Właśnie że wyjdę!»",
„Upiera się przy swoim",
„Stawia się nauczycielom",
„Krzyczy, że nie będę mu rozkazywać",
„Zamyka mi z trzaskiem drzwi przed nosem".
Żeby dziecko stało się dorosłym, musi być nastolatkiem – z całym spektrum doświadczeń, które towarzyszą temu etapowi życia. Żeby nasz nastolatek stał się dojrzałym dorosłym, potrzebuje wspierających i akceptujących rodziców! Jak sobie z tym wszystkim radzić? Jak odnaleźć się w nowej roli – rodzica nastolatka? Jak nie zgubić z oczu tego, że nasze dziecko w dalszym ciągu nas potrzebuje? Jak być dla niego przewodnikiem? A zwłaszcza – jak mieć do tego cierpliwość i zrozumienie?Autorka prowadzi nas przez okres nastoletniości dzieci z empatią dla naszej frustracji, złości, a czasem także bezsilności.
Zdaje się mówić: „Bądźmy w tym razem, my, rodzice nastolatków. Jesteśmy bowiem w momencie, kiedy z kokona wykluwa się piękny motyl!".
Kim jest autorka?
Aneta Stępień-Proszewska – trenerka kompetencji relacyjnych, przywódczych, rodzicielskich i komunikacji empatycznej, mediatorka i facylitatorka porozumienia w konfliktach grupowych, terapeutka w nurcie Resonant Healing. Certyfikowana coachka. Wspiera osoby nastoletnie i ich rodziców, współtworzy warsztaty dla rodziców nastolatków „Dorastać z nastolatkiem”. Uczy empatycznej komunikacji i empatycznego przywództwa. Matka trójki nastolatków.
Spis treści:
Wstęp (13)
1. Dorastanie, czyli bycie między dzieciństwem a dojrzałością (15)
Dorastanie jako rytuał przejścia (17)
- Dorastanie jako rytuał przejścia dla nastolatka (18)
- Dorastanie jako rytuał przejścia dla rodzica (28)
- Dorastanie jako rytuał przejścia dla całego społeczeństwa (34)
Inicjacja – dlaczego warto do niej powrócić (36)
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia (45)
- Pytania do refleksji (45)
- Doświadczenie (45)
2. Zrozumieć nastolatka w zmianie (47)
„Moje ciało się zmienia” – dojrzewanie płciowe (48)
- Wspólne zmiany – występujące niezależnie od płci (49)
- Dojrzewanie typowo żeńskie (50)
- Dojrzewanie typowo męskie (55)
- Dojrzewanie – co warto skonsultować z lekarzem (56)
„Mój mózg nie jest zepsuty” – przebudowa mózgu (58)
- Wpływ nierównego dojrzewania mózgu na zachowania nastolatków (66)
„Kim jestem?” – tożsamość płciowa, orientacja seksualna i role płciowe (79)
- Dlaczego tak wiele dzieci odkrywa obecnie, że są nieheteronormatywne lub niebinarne (83)
- Akceptacja i wsparcie (89)
„Ciągle się zmieniam” – codzienność z nastolatkiem (92)
- „Kim są moi rodzice?” – dystansowanie się od rodziców (94)
- „Wyjdź z mojego pokoju” – dbanie o prywatność (96)
- „Ja, moje, dla mnie” – egocentryzm nastolatków (96)
- „Nie ma o czym gadać” – trudności z byciem w kontakcie (99)
- „Dobra, jednak to moja rodzina” – potrzeba przynależności (102)
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia (104)
- Pytania do refleksji (104)
- Doświadczenie (104)
3. O co chodzi w buncie nastolatka (105)
Bunt i dorastanie (106)
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia (112)
- Pytania do refleksji (112)
- Doświadczenie (112)
4. Zrozumieć rodzica w zmianie (115)
Co jest największym wyzwaniem (119)
Styl przywiązania rodzica (119)
Wypalenie rodzicielskie (130)
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia (135)
- Pytania do refleksji (135)
- Doświadczenie (136)
5. Zmieniająca się rola rodzica, zmieniająca się relacja (139)
Rodzic jako przewodnik (143)
Zaufanie, nawet jeśli błądzą (144)
Oddawanie odpowiedzialności (149)
Mądre wyznaczanie granic (153)
Kiedy dziecko zaczyna wypływać na szersze wody (158)
- Zmieniająca się rola rodzica (160)
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia (161)
- Pytania do refleksji (161)
- Doświadczenie (161)
6. Co rodzi nieporozumienia i konflikty (163)
Brak zrozumienia, czym jest dorastanie albo opór (164)
Konflikt pokoleniowy (165)
„Czas zwrotu” i bolesna weryfikacja rodziców (167)
Niezgoda na dorastanie i odejście dziecka (169)
Widzenie w dziecku tego, czego sami nie mamy (171)
Autorytet oparty na władzy (173)
Obraz wroga (176)
Postrzeganie konfliktu jako trudności, której trzeba unikać (177)
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia (178)
- Pytania do refleksji (178)
- Doświadczenie (179)
7. Jak rozmawiać, by być w kontakcie i się dogadać (181)
Najważniejsze zadanie rodzica – bycie w kontakcie (182)
„Zabójcy kontaktu” (183)
Rozpoznawanie swoich potrzeb (190)
- Model Czterech Krzeseł (193)
Empatyczne słuchanie (197)
Rozpoznawanie potrzeb rozmówcy (203)
Empatyczny dialog (207)
W dialogu nie zawsze chodzi o spełnienie potrzeb dziecka (209)
Prośba czy żądanie (213)
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia (217)
- Pytania do refleksji (217)
- Doświadczenie (218)
8. Kiedy jest tak trudno, że aż beznadziejnie (221)
Ostry kryzys (222)
Odbudowa więzi (228)
- I etap – połączenie z sobą samym (228)
- II etap – nowa rozmowa (238)
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia (242)
- Pytania do refleksji (242)
- Doświadczenie (243)
9. Konkretne wyzwania rodzicielskie (245)
„Ciągle siedzi na telefonie” (245)
„Okłamuje mnie, bezczelnie oszukuje" (248)
„Podbiera pieniądze” (250)
„Źle się uczy” (251)
„Robi sobie piercing i tatuaże” (255)
„Pokazuje swoje ciało na TikToku” (256)
„Pali marihuanę” (260)
„Nie ma znajomych”, „Ciągle siedzi w domu” (262)
„Jego cały świat to znajomi”, „W ogóle go nie ma w domu” (263)
„W ogóle nie chce rozmawiać” (268)
Zupełnie nie mam do niego zaufania” (272)
Tnie się”, „Nie je”, „Je za dużo” (274)
„Jest agresywny – krzyczy, przeklina, wali pięścią w ścianę…” (275)
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia (280)
- Pytania do refleksji (280)
- Doświadczenie (281)
10. Od czego zacząć, o czym nie zapominać i czego na pewno nie robić (283)
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia (286)
- Pytania do refleksji (286)
- Doświadczenie (287)
11. Świętowanie (289)
Zakończenie (292)
Dodatki (294)
- Lista polecanych materiałów (294)
- Lista uczuć (pogrupowanych w obrębie obwodów emocji i motywacji) (295)
- Lista potrzeb (299)
- Dziennik empatii – przykład (304)
